دو سال از ردپای میزبانی اجلاس اعضای وابسته به سازمان جهانی گردشگری و کسب عناوین پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی برای همدان در سال 2018 گذشت. سالگرد این رویداد مهم درحالی از راه رسیده است که هیچ یک از ارگانهای درگیر با این اتفاق هیچ واکنشی مبنی بر یادآوری رویداد از خود نشان ندادهاند و این جای بسی تأمل دارد.
در شرایط کرونایی که گرد خستگی چهره گردشگری را پوشانده است، شاید برگزاری یک برنامه در فضای مجازی یا ارسال پیام و نصب بیلبورد و بنری از تصاویر تأثیرگذار آن روزهای همدان میتوانست ایجادکننده انگیزه باشد برای فعالان گردشگری که هر روز دستشان از ایده و کسب و کار نسبت به روز گذشته خالی و خالیتر میشود.
اگرچه سالها گردشگری در همدان محور اصلی توسعه بود اما هرگز توسعه این صنعت در استان همدان در ده سال اخیر بهصورت مدون پیش نرفت.
فرایند گردشگری روی خط ممتد
فرایند فعالیتهای گردشگری روی خط ممتد بود تا اینکه ماه نوامبر سال 2018 قرعه میزبانی از رویدادهای جهانی گردشگری به نام همدان افتاد.
در آن روزها بهگونهای ملموس اهمیت نام همدان در عرصه ملی و بینالمللی گردشگری زیر سایه غربتی محسوس جا خوش کرده بود.
اگر واقعبینانه قضاوت کنیم تا آن زمان نه تبلیغات هدفمند و نه معرفی برندی به نام همدان زنگار این غربت را از سیمای پایتخت تاریخ تمدن ایران زمین پاک نکرده بود.
کمتر کسی در حوزه گردشگری این باور را نقض میکند که اگر رویدادهای جهانی گردشگری 2018 در همدان رقم نخورده بود، همدان نمیتوانست از آن غربتی که تا سال 2018 گریبانش را گرفته بود، رها شود.
کافی است برای اثبات این ادعا به یک جستوجوی اینترنتی نام همدان 2017 اقدام کنید، تردید نداشته باشید که جز چند صفحه محدود مانند ویکیپدیا در پاسخ به این پرسش بالا نمیآمد. فعالان گردشگری بر این باورند در سال 2018 توانستیم همدان را در فهرست مقاصد گردشگری ملی و معرفی در ردیف میزبانان بینالمللی رویدادهای گردشگری قرار بدهیم.
برخی نیز میگویند، با این رویداد رتبه همدان در گردشگری کشوری ارتقا یافت و همدان بین استانهای دارای ظرفیت در حوزه گردشگری مطرح شد. اثبات این ادعا را میتوان در تیترهای منتشرشده آن روزها در رسانههای داخلی و خارجی جستوجو کرد.
این ادعا غیرقابل انکار است که با میزبانی همدان از رویدادهای گردشگری 2018 نگاهها به همدان تغییر کرد؛ اما برگزاری این رویدادها با خود وعدههای متعددی و پرسشبرانگیزی به ارث گذاشت.
از 12 میلیارد اعتبار چه خبر؟
یکی از موارد اختصاص اعتبار 12 میلیارد تومانی به همدان برای میزبانی بود.
نخستین اعتباری که برای این رویداد اعلام شد ده میلیارد تومان بود و یکی از نمایندگان نیز قول 2 میلیارد تومان را داده بود که کلاً لغو شد و اعتبار اولیه به 9 میلیارد تومان رسید. از این مبلغ 5/4 میلیارد تومان تخصیص داده شد و مابقی نه پیگیری و نه محقق شد.
دفتر منطقههای «سازمان جهانی گردشگری» کجا رفت؟
21 آبان ۱۳۹۷ در خبرگزاریهای رسمی از جمله ایرنا، به نقل از استاندار وقت همدان همدان اعلام شد: دفتر منطقهای سازمان جهانی گردشگری در ایران دایر میشود.
این امتیازی بود که بهدنبال برگزاری اجلاس UNWTO در همدان به ایران و از جمله شهر همدان داده شده بود.
دفتر منطقهای سازمان جهانی گردشگری از جمله مراکزی است که به انجام وظایفی که توسط مجمع عمومی سازمان گردشگری تعیین میشود، پرداخته و به 13 کشور مرتبط خدماترسانی خواهد کرد.
این دفتر نقش مهمی در توسعه نیروی انسانی در بخش گردشگری کشور میزبان و دیگر کشورهای منطقه ایفا داشته و از طرحهای مختلف در زمینه گردشگری حمایت خواهد کرد.
در نوامبر سال 2018 محمدناصر نیکبخت با بیان اینكه برگزاری چهلمین اجلاس جهانی گردشگری (UNWTO) در همدان موجب شد این شهر در دنیا مطرح شود، به رسانهها نیز اعلام کرد، در همین راستا دفتر منطقهای سازمان جهانی گردشگری در ایران و شهر تهران راهاندازی و در آیندهای نزدیك به همدان منتقل میشود.
در زمان یادشده حضور 80 تن از اعضای اجلاس جهانی گردشگری در همدان ظرفیتهای بالای این اجلاس را برای ایران نشان میداد. ظرفیتی که هرگز پس از پایان اجلاس به نفع توسعه گردشگری همدان از آن بهرهبرداری نشد.
در اجلاس اعضای وابسته به سازمان جهانی گردشگری، بخش خصوصی استان همچون شركت سیاحتی علیصدر، دهكده گردشگری گنجنامه و جامعه هتلداران در برگزاری این اجلاس تلاش زیادی كردند. خبرنگاران و رسانههای استان و خانه مطبوعات در كنار رسانه ملی و بینالمللی تلاش افزونی در انعكاس خبری این اجلاس داشتند تا شاید بهواسطه این رویداد بتوانند در همدان طرحی نو دراندازند.
براساس اعلام مركز آمار ایران نرخ بیكاری همدان در تابستانسال 1397، 5/6 درصد شد و پایینترین نرخ بیكاری كشور را به خود اختصاص داد كه این امر حاصل توسعه گردشگری استان ارزیابی شد.
در 6ماهه نخست سال 1397، 4 هزار و 200 میلیارد ریال مبل و منبت در استان همدان فروش رفت كه این آمار نشاندهنده مسیرهای هموار توسعه در همدان بود. در آن سال رویداد همدان 2018 و چهلمین اجلاس جهانی گردشگری در كنار میزبانی از جشنواره تئاتر كودك و نوجوان حاكی از ظرفیت بالای استان همدان در میزبانی از برنامههای بینالمللی بود، برنامههایی که بسیاری از مصوبات آن برای همیشه روی کاغذ ماند.
چهلمین اجلاس جهانی گردشگری 21 آبان سال 1397 با حضور دبیركل سازمان جهانی گردشگری و اعضای آن در سالن شهدای استانداری همدان برگزار شد اما بسیاری از وعدههای آن محقق نشد.
اما در تازهترین خبرها رسانههای رسمی به نقل از وزیر گردشگری عربستان سعودی از موافقت شورای اجرایی سازمان جهانی گردشگری با افتتاح دفتر منطقهای خاورمیانه در ریاض خبر دادند.
استاد احمد الخطیب در توضیح این خبر گفته است: موافقت با افتتاح این دفتر در یکصد و دوازدهمین دوره جلسات شورای اجرایی سازمان که در پایتخت گرجستان برگزار شد، صورت گرفته است.
دبیرخانهای که هیچوقت شکل نگرفت
تشکیل شورای سیاستگذاری استانی، تعریف کمیتههای مرتبط و تقسیم وظایف، تعریف پلان تبلیغات رویداد و آغاز تبلیغات محیطی، تعریف رویدادهای مختلف و اثرگذار و توزیع آنها در طول سال 2018 به منظور معرفی استان به عنوان مقصد گردشگری برای جامعه هدف از جمله اقدامات انجام شده بود که هرگز این شورا و کمیتهها که قرار بود بهعنوان دبیرخانه فعال بماند، اثری از آنها نماند.
وعدههای گردشگری در ورزش یخ زد
بنا بر وعده مدیرکل ورزش و جوانان وقت در همدان اعلام آمادگی فدراسیون اسکی ایران برای همکاریهای لازم بهمنظور رونق گردشگری ورزشی رویداد آسیایی همدان 2018 مغفول ماند.
آن روزها رسول منعم با بیان اینکه برخورداری از پیست بینالمللی تاریکدره، قلل مرتفع و کوهستانی با قابلیت صخرهنوردی در کنار یخنوردی، ظرفیت بالایی در گردشگری ورزشی در فصل زمستان دارد، عنوان کرده بود، گردشگری ورزشی یکی از مهمترین بسترهای لازم برای جذب سرمایهگذار و گردشگر خارجی است و همدان ظرفیتهای بالقوه در این حوزه دارد.
از آنجا که مسابقات ورزشی یکی از بهترین راهکارها در جذب گردشگر است، انتظار میرفت هیأتهای ورزشی با رویکرد میزبانیهای بینالمللی تلاش کنند.
به گفته وی، مقرر شده بود که درصورت موافقت فدراسیونهای ورزشی، مسابقات کشتی بینالمللی جام تختی، مسابقات شطرنج بینالمللی ابن سینا، مسابقات بینالمللی پرش با اسب نوجوانان و جوانان، برگزاری جشنواره اسب اصیل ایرانی، مسابقات صحرانوردی آسیا، لیگ جهانی اسکی، تورنمت بینالمللی شطرنج سیمونتاله، مسابقات سنگنوردی آسیایی و دوره بینالمللی مدیریت و رهبری ورزش همگانی در سال 2018 به میزبانی همدان برگزار شود اما بخش اعظم این موارد در قالب وعده باقی ماند.
کوتاه سخن آنکه افسوس که گذشته برنمیگردد و آنچه کاشتیم را برنداشتیم!
