سال ۹۹ درحالی آغاز شد که تن رنجدیده صنایعدستی همدان؛ ناشی از نوسانات ارز، گرانی بنزین و کاهش تورهای گردشگری به واسطه رخدادهای سیاسی و منطقهای؛ اینبار در گردباد کرونا گرفتار و خسارتی هنگفت متحمل شده است.
ایران با داشتن ۱۰ شهر و ۲ روستای فعال در تولید صنایعدستی، رتبه نخست دنیا را دارد. 4 سال پیش همدان با سفال لالجین در ردیف مناطق جهانی صنایع دستی قرار گرفت.
در همدان 23 هزار و 300 کارگاه صنایعدستی با 43 هزار فعال صنایعدستی در حال انجام کار هستند.
در این روزها که برآورد خسارتهای کرونا در بخشهای متعدد توسط رسانهها پیگیری میشود، صنایعدستی هم از این هجمه ناعادلانه در امان نمانده است.
اما مسئولان مرتبط در میراثفرهنگی و صنایعدستی همدان عنوان کردند: هنوز برآورد خسارت صنایع دستی همدان از کرونا در دست بررسی است .
همدان شهری که در سال ۲۰۱۴ بهعنوان شهر بینالمللی جهان در صنایعدستی و هنرهای سنتی معرفی شد، یکی از این شهرهای پیشتاز در عرصه تولید صنایعدستی در کشور است.
صنایعدستی همدان به لحاظ تعداد کارگاهها و حجم تولید جزو 5 استان برتر کشور است.
شهرهای ملی استان همدان مانند تویسرکان، ملایر و لالجین سهم قابل ملاحظهای در این زمینه دارند، در استان همدان ۲۸ هزار و ۸۰۰ کارگاه صنایعدستی فعال وجود دارد که برای ۴۰ هزار نفر اشتغالزایی کرده است. استان همدان در تولید صنایعدستی جایگاه ممتازی دارد که از نظر هنری و اقتصادی میتوان این مقوله را بررسی کرد.
با توجه به سند چشمانداز کشور و پیشبینی رشد 8 درصدی اقتصادی، صنایعدستی میتواند در این سرفصلها نقش بهسزایی را ایفا کند.
بیشترین میزان صادرات در بخش صنایعدستی مربوط به سفال است، صنایعدستی یکی از بسترهای تحقق اقتصاد مقاومتی و ارتقای رشد اقتصادی است که در سالی که نام آن مزین به «جهش تولید» است، باید بهای بیشتری به صنایعدستی بهویژه سفال داده شود.
صنایعدستی همدان، قدمتی به اندازه تاریخ کهن آن دارد و میراث معنوی استان محسوب میشود و در کنار آثار تاریخی، توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب میکند و علاوه بر شهرت داخلی، در سطح بینالملل و صادراتی نیز زبانزد است.
صنایعدستی همدان شامل قالیبافی، چرمدوزی، گلیم، مرواربافی و گیوهبافی است و از همه مهمتر میتوان به سفال و سرامیک شهر لالجین اشاره کرد.
اما سال ۹۸ و آغازین ماههای سال 99 سالی پرچالش برای صنایعدستی استان بود. سالی که با وقوع سیل در شهرهای مختلف کشور در تعطیلات نوروزی و پیش از آن آغاز و با تهدید صنعت گردشگری، ضربهای کاری بر صنایعدستی استان وارد کرد.
درحالیکه فعالان این عرصه بهدنبال این سیل و نفروختن صنایعدستی تولیدی خود که برای عرضه به مسافران نوروزی متضرر شده بودند، افزایش یکباره نرخ بنزین، هزینههای حملونقل و اعتراضات ناشی از آن و گرانی مواد اولیه ناشی از نوسان ارز، شوک دیگری را بر صنایع دستی وارد کرد.
اما هنرمندان و تولیدکنندگان صنایعدستی هنوز بر داغ این دو حادثه فائق نشده بودند که داغ شهادت سردار سلیمانی، حمله به پایگاه نظامی آمریکا در عراق و پس از آن سقوط هواپیمای اوکراین، شرایط منطقه را دستخوش بحران و جامعه جهانی را نگران و گردشگری را متأثر کرد.
موضوعی که بیشک به لغو بسیاری از پروازهای خارجی به ایران و تورهای گردشگری و ورود گردشگران و ارزآوری آن برای کشور شد.
امری که نهتنها بر صنعت گردشگری ایران و بهویژه همدان لطمه زد، بلکه تولیدات صنایع دستی که برای عرضه به مسافران خارجی ژانویه که هر ساله به این استان سفر میکردند را در پستوی کارگاههای تولیدی صنایعدستی ماندگار کرد.
تعطیلات نوروزی، ایام تابستان و نیز ماه ژانویه هرسال، بهترین فرصت ممکن برای تولیدکنندگان و فروشندگان صنایعدستی همدان بهمنظور عرضه هنر خود به ایران، جهان و کسب روزی و درآمد است، ولی اهالی این صنف باز هم ناامید نشدند و تولیدات خود را برای نوروز ۹۹ آماده کردند. تولیداتی که هیچگاه به دست مسافران نوروزی و گردشگران داخلی و خارجی نرسید.
صنایعدستی تولید شده در کارگاهها و منازل هنرمندان و کارگران ماهر این بخش در آغازین روزهای بهار امسال نیز مانند سال گذشته و یک سال اخیر به سرنوشتی غمبار بدل شد.
ویروسی کوچک بهنام کووید۱۹ اینبار صنایع دستی استان را در بحران دیگری قرار داد و ضربه آخر را بر پیکر نیمهجان و خسته این صنعت وارد کرد.
چیزی که کارشناسان معتقدند حتی چندین ماه پس از اتمام این بحران همچنان صنایعدستی را تحت تأثیر خود قرار داده و زمانی حداقل 3 ماهه برای سرپا شدن فعالان این عرصه نیاز است.
فعالان و تولیدکنندگانی که این روزها مجبور به اخراج کارگران متخصص برای کاهش هزینههای تحمیلی و خالی کردن فروشگاههای اجارهای خود هستند، اما باید دید کرونا چه میزان خسارت به صنایعدستی استان وارد کرده و مسئولان امر و فعالان این بخش چه پیشنهادهایی در راستای بهبود این شرایط و کاهش خسارات وارده دارند. اما این آمار هنوز از سوی متولیان امر و مسئولان اعلام نشده است.
