۱- پسماند یا همان زباله که برخی به آن لقب طلای کثیف دادهاند اکنون به معضلی اجتماعی در کشور تبدیل شده که در مواقعی رنگ و بوی امنیتی و سیاسی نیز به خود میگیرد و آن زمانی است که تصاویری از زباله گردان به ویژه زباله گردان خانم به عنوان نمایشی از فقر و فلاکت جامعه در فضای مجازی و با سؤاستفاده منتشر میشود.
این تصاویر و مشاهدات هر روزه نشان میدهد که بیبرنامگی متولیان امر دلیلی شده تا زبالهای که میتواند به ثروت تبدیل شود به معضل تبدیل شده و چهره جامعه را نیز مکدر کند.
۲- تفکیک زباله یا جمعآوری ضایعات شغلی کاذب و غیر رسمی اما منبع درآمد بسیاری از افراد در جامعه کم شغل و تحت فشار معیشتی و اقتصادی امروز است.
گران شدن بازیافت و ضایعات نیز به این فضا دامن زده و تفکیک زباله و حتی زباله گردی را به شغلی کاذب اما با درآمد منطقی تبدیل کرده است.
۳- شهرداریها در جستجوی درآمد پایدار و حفاظت از محیطزیست معمولا برای بازیافت پسماند و تبدیل آن به انرژی یا کمپوست برنامه دارند.
حتی در این راه شهرداریها از نرمافزارهای جمعآوری زباله کمک گرفته و به نوعی اشتغال کاذب را تبدیل به شغل و اشتغال رسمی و با کلاس میکنند.
۴- درباره زباله و ثروتی که در آن نهفته است برخی باور به مافیای زباله دارند و شکل نگرفتن برنامههای تفکیک پسماند و جمعآوری پسماند تفکیک شده از مبدا و از بین رفتن زباله گردی را به دلیل دخالت مافیا در تلاش برای حفظ منافع میدانند.
از این باور به سادگی نمیتوان عبور کرد و به نوعی به نظر میرسد مافیای قدرتمند زباله حتی مانع اجرای برنامه شهرداریها برای رسیدن به درآمد پایدار با اجرای برنامههای مناسب در حوزه بازیافت زباله است.
۵- تصور بر این است که افراد فقیر و آسیبخورده اجتماعی زبالهگرد هستند و آنها با زباله گردی به دنبال لقمه نانی بدون منت هستند اما این باور در مواردی رد شده و عکس این موضوع صادق بوده است.
بنا بر گزارش رسانهها کارگران شهرداری بیش از 10 کامیون زباله و ضایعات را از یک منزل ویلایی در مشهد تخلیه کردند. عملیات تخلیه از ساعت 8 صبح تا شب به طول انجامید اما باز هم زباله ها به طور کامل تخلیه نشد. زوج میان سال ساکن این خانه که طبق اظهارات همسایگان از حدود 3 سال قبل زباله گردی می کنند و از این روش روزگار می گذرانند از افراد میلیاردر و متمول هستند و در حالی 3 واحد آپارتمانی را در همان محل به اجاره واگذار کرده اند که دو واحد دیگر آپارتمانی را نیز در دست ساخت دارند و آپارتمان های میلیاردی را خرید و فروش می کنند.
۶- این یک نمونه از سواستفاده افراد و ثروت اندوزی از زباله در بیبرنامگی شهرداریها و دیگر دستگاههای متولی زباله و پسماند در کشور است.
شرایطی که از طرفی زبالهگرد را در فقر مطلق نشان میدهد اما گزارشهایی اینچنینی نشان میدهد این حوزه با ورود فرصت طلبانی نیز همراه بوده و آنها پسماند را به میدان تاخت و تاز خود تبدیل کردهاند.
۷- تشکیل باندهای زباله گردی، تقسیم محلات بین هم و ایجاد مافیای زباله و ورود افراد فرصت طلب و نمایش چهره منفی از شهرها تماماً در بیبرنامگی شهرداری ها اتفاق افتاده است.
اما این بیبرنامگی نمیتواند ادامه پیدا کند و شوراها باید از شهرداران برنامه مدیریت پسماند و پایان دادن به این وضعیت را مطالبه کنند و نهادهای بالادستی شوراها و شهرداریها نیز حساستر به این حوزه که به معضلی تبدیل شده ورود کنند.