| پنجشنبه - 13 بهمن 1401 - شماره 4521 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
کد مطلب: 70975 |
تاریخ انتشار: 1395-02-25 - 05:45 |
تعداد بازدید: 300 |
|
|
|
|
برای بزرگ حماسهسرای ایران
یادداشت
هر ساله 25 اردیبهشت ماه را روز بزرگداشت مقام فردوسی نام گذاشتهاند. بدون شک همه ما بر خود واجب میدانیم که بزرگانی چون فردوسی و شاهکارهایی مانند شاهنامه را گرامی بداریم و از یاد نبریم؛ این امر زمانی بهترین کارکرد را خواهد داشت که بدانیم از چنین اعمالی چه میخواهیم و از سر تعصب یا عادت کاری انجام ندهیم.فرهنگ ایرانی بنای آباد است که از باد و باران گزندی نخواهد دید اما بیتوجهی و بدتوجهی ما میتواند آسیبهای جدی به آن وارد کند. شاهنامه فردوسی هم به عنوان یکی از ستونهای اصلی فرهنگ ایرانی از این قاعده مستثنی نیست اگر به طور درست به آن توجه شود میتواند به ما کمک بسیاری کند، این یک رابطه دوطرفه است از جانب فردوسی و شاهنامه همواره خیر و نیکی به سوی ما گسیل میشود اما برداشت مخاطبان همیشه یکسان و یک شکل نیست. شاهنامه تنها یک شاهکار ادبی نیست و فردوسی هم یک ادیب نابغه، هم شاهنامه هم فردوسی میتوانند یک راه، سبک زندگی، دیدگاه و منشأ حیات باشند.
راه فردوسی و شاهنامه راه آزادگی و بزرگمنشی است فردوسی هم میتوانست مانند شاعران معاصرش قصاید بلند بالا و غلوآمیز در مدح حقیرترین آدمها بسراید و به نون و نوایی برسد اما هیچ وقت این کار را نکرد و در عوض آن ثروت و مکنت خود را در راه سرایش شاهنامه هزینه کرد تا در نهایت به فقر و تنگدستی رسید؛ به نظر من شاهنامه سند آزادگی است.
سبک زندگی فردوسی و شاهنامه انتخاب راه دشوار و تن به سختیها سپردن است در روزگار ما که ابتذال بیداد میکند جای خالی بزرگانی چون فردوسی کاملاً احساس میشود فردوسی در ابتدای داستان خسرو و شیرین میگوید:
نبیند کسی نامه پارسی نبشته به ابیات صد بار سی
اگر بازجویی درو بیت بد همانا که کم باشد از پانصد
در بیت نخست سخن از منظومههای دیگر شاعران است که تعداد ابیاتشان بیش از 3 هزار بیت نمیشود، بیت دوم از شاهنامه حدوداً 50 هزار بیتی فردوسی سخن میگوید که فروتنانه ابیات بد آن را کمتر از پانصد دانسته شده، همان طور که ملاحظه میکنید چه از لحاظ کمی چه کیفی کار فردوسی یک کار بیبدیل است. این کار برای انجام، چیزی فراتر از وقف زندگی میطلبد؛ اگر مثنوی مولانا -که در حالت سرخوشی و سرمستی سروده شده- را مستثنی کنیم در تاریخ ادبیات فارسی هیچ اثری همسنگ شاهنامه نیست. اگر فردوسی الگوی هر جامعهای قرار بگیرد مسلماً سختکوشی نخستین شعار آن جامعه خواهد شد.
قسمت عمده شاهنامه به نبرد بین ایران و توران اختصاص دارد و روح ایرانگرایی در جای جای شاهنامه جاری و ساری است اما دیدگاه فردوسی در مورد دنیا، انسان و زندگی چیست؟ امروزه در بین دوستداران شاهنامه ایراندوستی و ایرانگرایی موج میزند که در صورت نداشتن افراط قابل ستایش است، اگر ایرانگرایی به دام نژادپرستی و دشمنی با اقوام دیگر نیفتد یا فکر از بین بردن کلمات زبانهای دیگر که وارد زبان فارسی شدهاند به سر کسی نزند قابل ستایش است. فردوسی هیچگاه حاضر نشده است که به قوم خاصی یا کسی به صرف قومیتش بد بگوید. تورانیان که دشمن ایرانیان و البته همنژاد با ایرانیان هستند شخصیتهای خوب و بد بسیاری دارند مانند ایرانیان حاضر در شاهنامه که شاهان و پهلوانان خوب و بد بسیاری دارند؛ شاهنامه اعمال را قضاوت میکند نه اشخاص. در مورد کاربرد واژگان هم باید نکاتی مطرح شود: نخست این تفکر که در شاهنامه هیچ واژه عربی به کار نرفته است یکسره غلط و بیاساس است دیگر اینکه کاربرد اندک واژگان عربی یکی از مختصات سبک خراسانی و اقتضای زمان فردوسی است بعید مینماید که فردوسی اگر هم دوره انوری، سعدی یا حافظ بود خود را از واژگان عربی محروم و یکسره آنان را مطرود میکرد. فردوسی و شاهنامه منشأ حیاتاند اگر موارد ذکر شده رعایت شود. اگر همگان آزادمنش، سختکوش و نوعدوست باشند زندگی به معنی واقعی در میان آدمیان به جریان درخواهد آمد.
هیچ شکی وجود ندارد که بدون پرداختن به داشتههای گرانسنگی همچون فردوسی و شاهنامه هیچ وقت به سرمنزل مقصود نخواهیم رسید امیدوارم که همه در حد توان در این راه بکوشیم.
■ محمد افشار
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
نشر و نقل مطالب فقط با ذکر نام روزنامه همدان پیام
بلامانع است.
|
|
|
روزنامه همدان پیام (
اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي،
سياسي، ورزشی )
صاحب امتياز و مدير مسئول:
نصرت ا... طاقتي احسن
-
سردبير: يدا... طاقتي
احسن
نشاني: همدان، خيابان
شريعتي، ابتداي خيابان مهديه،
ساختمان پيام
تلفن: 38264433
(081)
- فکس: 38279013
(081) - سازمان
نیازمندی: 38264400
(081) - ايميل:
info@hamedanpayam.com |
|
