بررسي ديدگاه مخالفان و موافقان انتخاب شدن شهردار

انتخاب گزینه مدیریت یکپارچه شهری

  وزارت کشور برای افزایش اختیارات نظارتی خود پیشنهاد انتخابی شدن شهردار را داده است.
پیشنهادی که یکی از مهمترین مسئولیت‌های شوراها را از آنها سلب می‌کند. برخی موافقان این طرح معتقدند مردم به این مرحله از رشد و آگاهی رسیده‌اند که بتوانند شهرداران را انتخاب کنند اما مخالفان این طرح می‌گویند: انتخاب شهردار تخصصی است و اگر شهرداران توسط اعضای شورا انتخاب نشوند دیگر جایگاهی برای شوراها قائل نیستند.
به گزارش مهر، هفته گذشته معاون عمرانی وزیر کشور خبر از ارسال لایحه مدیریت یکپارچه شهری به دولت داد. لایحه‌ای که براساس یکی از بندهای آن انتخاب شهردار در شهرهای با جمعیت بالای 200 هزار نفر توسط مردم و همزمان با انتخاب اعضای شورای شهر انجام می‌شود.
با انتشار این خبر برخی مسئولان مدیریت شهری نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. به گفته آنها گرفته شدن حق انتخاب شهردار از شوراهای شهر به منزله تبدیل شورای شهر به ویترینی در مدیریت شهری است که همچون گذشته نخواهد توانست برعملکرد شهردار نظارت کند.
مهدی چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز در واکنش به این لایحه بيان کرد: موضوعی که اکنون در دولت یازدهم مطرح است این است که می‌خواهند مجدداً انتخاب شهردار را به مردم واگذار کنند و این کار نادرستی است. چراکه انتخاب شهردار انتخاب فردی مشهور و سیاسی نیست و انتخاب شهردار یک کار تخصصی و یکی از اختیارات شوراست.
وي اظهار کرد: یقیناً شورای شهر با این نظر دولت مخالف است و ما نیز دلایل مخالفت خود را عنوان می‌کنیم؛ امیدواریم در این دولت که تعامل دولت و شورا وجود دارد این موضوع حل شود. البته این موضوع چند سال پیش نیز مطرح شد که با همکاری خوب مجلس و شورای عالی استان‌ها پیشنهاد مطرح شده پس گرفته شد ولی حالا دوباره قرار است آن را طرح کنند. این موضوع نیز یکی از مواردی است که از اختیارات شوراها می‌کاهد و فکر می‌کنم در این صورت ضرورتی برای برگزاری انتخابات شوراها و هزینه کردن برای این نهاد وجود نداشته باشد.
اشاره چمران به طرح نمایندگان مجلس همان طرحی است که سال 89 از سوی دولت دهم به هیأت رئیسه مجلس تقدیم شد.
 پیشنهاد دوباره یک طرح قدیمی
مهرداد لاهوتی یکی از نمایندگان مجلس که یکی از 50 امضا کننده طرح انتخابی شدن شهردار در آن زمان بود معتقد است: مردم به این مرحله از رشد و آگاهی رسیده‌اند که بتوانند شهرداران را هم خودشان انتخاب کنند، در حالی که رئیس‌جمهور، مجلس و شوراها توسط مردم انتخاب می‌شوند مردم می‌توانند شهرداران را نیز خودشان انتخاب کنند.
انتخاب شهرداران به وسیله مردم می‌تواند چالش‌های بین مدیریت اجرایی و شوراها را رفع کند و مردم در این زمینه تصمیم‌گیری کنند. با اتمام بررسی این لایحه در دولت و تصویب آن در مجلس شاهد یکی از مهمترین تحولات شهرداری‌ها؛ یعنی انتخاب شهردار با نظر مستقیم مردم و اعمال دموکراسی خواهیم بود.
در این میان محمدسالاری، رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران نیز از عملکرد معاونت عمرانی وزارت کشور در تدوین این لایحه انتقاد کرد و گفت: بیش از سه دوره از فعالیت شوراها می‌گذرد و اینکه گفته می‌شود انتخاب شهردار از شوراها سلب شود یک اتفاق نادر است. امیدوارم با پیگیری‌ رئیس شورای شهر و تعامل با دولت این موضوع حل و فصل شود.
 مخالفان چه می‌گویند
با وجود تجربه‌های جهانی بسیاری از اعضای شوراهای شهر با این موضوع مخالفند. اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران با بیان اینکه شوراها به قوانین و اختیارات بیشتری نیاز دارند، می‌گوید: باید از تعجیل در طرح‌هایی مانندانتخاب شهردار توسط مردم پرهیز کرد.
وي معتقد است: انتخاب شهردار یک انتخاب تخصصی است و اگر نقطه نظری درباره بهبود جایگاه مدیریت شهری دارند بهترین جایگاه طرح آن شوراست، بنابراین بهتر است اگر چنین تصمیمی وجود دارد ابتدا در شوراها بررسی شود تا به سرنوشت طرح انتقال پایتخت دچار نشود که یک فضای احساسی ایجاد و نهایتا منجر به تشکیل کارگروهی شد تا طی دو سال این موضوع را بررسی کند.
عبدالمقیم ناصحی، رئیس کمیسیون اجتماعی شورای شهر تهران هم در صف مخالفان این لایحه است.
وي با بیان اینکه قانونگذار همه جوانب و ابعاد موضوع را بررسی کرده که انتخاب شهردار را به شوراها واگذار کرده است، مگر حالا چه اتفاقی افتاده که چنین بحث‌هایی مطرح می‌شود، گفت: اگر شهردار توسط شورا انتخاب نشود آن زمان شهرداران هیچ وقعی برای شوراها قائل نمی‌شوند.
ناصحی افزود: اگر این پیشنهاد عملیاتی شود، شوراها بر چه نظارت کنند و اگر نظارت کردند و کارها به درستی انجام نشد چه کاری از دستشان بر می‌آید. در مجلس نمایندگان می‌توانند وزیر را استیضاح کنند اما شورا هیچ اختیاری ندارد و چنین نظارتی بی‌فایده است.
مهدی چمران، رئیس شورای عالی استان‌ها مخالف کار شهردار کاملاً تخصصی است و نه سیاسی و اگر این انتخاب بر عهده مردم گذاشته شود ممکن است فردی سیاسی یا صرفاً مشهور را انتخاب کنند در حالی که شورا براساس تخصص و تفحص فرد را انتخاب می‌کند.
اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران مخالف بنده با این اقدام مخالف هستم؛ چراکه به تضعیف جایگاه شوراها منجر می‌شود. علاوه بر این به طور کلی نظارت بر امور شهرداری‌ها در کشور آن هم با برنامه‌‌های خاص به سختی انجام می‌شود چه رسد به اینکه حیطه انتخاب شهردار هم از شوراها بگیرند.
غلامرضا انصاری، عضو کمیسیون برنامه وبودجه شورای شهر تهران موافق انتخابی شدن شهردار توسط مردم، مدیریت شهری را به سمت برنامه محوری پیش خواهد برد. ما معتقدیم که اگر شهردار از یک حزب باشد وارد نقد همگانی می‌شود و اگر از دو حزب باشد تقابل ایجاد می‌شود اما کار انتخاب شهردار توسط مردم بسیار اقدام مثبتی است که چنانچه قانون آن تصویب شود کارآمدی بیشتری در عرصه شهری را شاهد خواهیم بود.
رضا تقی‌پور، سخنگوی شورای شهر تهران مخالف قانون اختیارات زیادی را برای شوراها پیش‌بینی کرده است اما یکی از مسئولیت‌های اصلی شوراها انتخاب شهردار است.
  انگیزه‌های دولت برای انتخاب شدن شهردار اختیار نظارت نداریم
روز دوشنبه 24 شهریورماه وزیر کشور توضیحاتی در مورد این لایحه داد.
رحمانی‌فضلي در پاسخ به اين پرسش که اگر شهرداران انتخابی شوند نقش نظارتی شوراها چه خواهد شد، گفت: دولت برای اعمال حاکمیت باید سیاست‌های نظارتی داشته باشد؛ اما در حال حاضر اختیار لازم را در اعمال برخی نظرات در شهرها ندارد.
وی ادامه داد: موضوع مدیریت شهری یک موضوع مهم و تعیین‌کننده است و باید تلاش کنیم تا حد امکان وظایف اداره شهرها را به مردم واگذار کنیم و موضوعات مختلف و متفاوت شهری را یکپارچه پیش ببریم، اما دولت در اعمال حاکمیت نمی‌تواند وظایف خود را محول کند.
رحمانی‌فضلی با اشاره به ارائه پیشنهادی در زمینه انتخاب شهرداران بالای 200 هزار نفر با رأی مستقیم مردم گفت: در پیشنهاد جامعی که ارائه شده تقریباً از همه تجربه‌های موجود در دستگاه‌های اجرایی مختلف شوراها و شهرداران با تجربه استفاده شده است. تلاش می‌کنیم سیاست اصلی را که واگذاری مدیریت، یکپارچگی مدیریت و سیاست حاکمیتی است رعایت کنیم.
وزیر کشور افزود: با وجود اینکه وزیر کشور حکم شهرداران شهرهای بالای 200 هزار نفر را صادر می‌کند، اما اگر وزارت کشور اشکالاتی در برنامه شهرداران ببیند و در صورت تخطی قصد برخورد با فرد خاطی را داشته باشد اختیارات لازم را برای این کار ندارد و این موضوع با روح نظارت حاکمیتی در تضاد است.
رحمانی‌فضلی در ادامه گفت: در شهرهای با جمعیت زیر 200 هزار نفر هم استانداران حکم شهرداران را صادر می‌کنند. آنان با همین مسأله مواجه هستند؛ بنابراین تقویت شهرداری‌ها از سیاست‌های کلان است. دولت نمی‌تواند با عنوان حاکمیت نظارت خود را بر مسائلی مانند گسترش شهرها، ارتباط شهرها با مناطق پیرامونی و ... نادیده بگیرد. در حال حاضر با اقداماتی مواجه هستیم که حافظ شرایط زیست محیطی شهروندان نیست و دولت نیز نظارت کافی بر این وضعیت ندارد.
 موافقان چه می‌گویند؟
اما این پیشنهاد موافقانی هم از اعضای شورای شهر دارد.
غلامرضا انصاری، عضو شورای اسلامی شهر تهران یکی از موافقان است.
وي با بیان اینکه هر چقدر در انتخاب شهردار به سمت مردمی شدن پیش رویم در نهایت به نفع مردم کار کرده‌ایم گفت: انتخابی شدن شهردار توسط مردم، مدیریت شهری را به سمت برنامه محوری پیش خواهد برد. ما معتقدیم که اگر شهردار از یک حزب باشد وارد نقد همگانی می‌شود و اگر از دو حزب باشد تقابل ایجاد می‌شود اما کار انتخاب شهردار توسط مردم بسیار اقدام مثبتی است که چنانچه قانون آن تصویب شود کارآمدی بیشتری در عرصه شهری را شاهد خواهیم بود.
 محسن رضایی: قانون رعایت شود
محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز گفت: هر طرحی که در چارچوب قانون اساسی باشد، کار کارشناسی عمیق در مورد آن انجام شده باشد و به دستاورد‌های گذشته آسیب نزند مفید است.
وي در پاسخ به این پرسش که آیا موافق پیشنهاد جدید دولت درباره انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم هستید، گفت: ما اجلاس مدیریت یکپاچه شهری و شوراها را به تازگی برگزار کردیم، پس از جمع‌بندی و بررسی نظرات جمعی دراین رابطه می‌توان اظهار نظر کرد.