سرویس شهرستانها: در سال 91 بر اساس مصوبه جلسه ۷۱۷ مورخ ۱۴/۶/۹۱ شورای عالی انقلاب فرهنگی و با هدف آشنایی آحاد جامعه با عملکرد و خدمات شهرداری‌ها و دهیاریها ، ارتقاء منزلت خانواده بزرگ شهرداری‌ها و دهیاریها، هم افزایی و افزایش همدلی و تعامل مردم و خانواده مدیریت شهری و روستایی و اطلاع‌رسانی در راستای آشنایی با رویکردها، سیاست‌ها و برنامه‌های کشور در ارتباط با مدیریت شهری و روستایی، روز چهاردهم تیرماه به عنوان “روز شهرداری و دهیاری” در سالنامه رسمی کشور درج گردیده.
حال آنکه این جانب به عنوان نویسنده قصد دارم تا به مناسبت روز دهیار در این گزارش به معرفی دهیار و عدیده‌ای از مشکلاتشان بپردازم اما قبل از هرچیزی باید بگوییم که دهیار کیست و روند انتخاب این شخص توسط چه کسی انجام می شود.
به کسی که ازطرف شورای روستا مأمور می‌شود تا یک روستا را اداره و نگهداری کند، دهیار می‌گویند. در گذشته مأمور اداره روستا دهبان یا کدخدا نامیده می‌شد، و در حقیقت، دهیار همان شهردار روستا می‌باشد.
حال در این میان افرادی نیز دهیار را با دهدار اشتباه می گیرند اما لازم به ذکر است که دهدار ریاست اداره دهداری یک دهستان که شامل چندین روستا می‌شود را بر عهده دارد و همچنین دهدار نماینده دولت مرکزی و گماشته بخشدار می‌باشد ولی دهیار با یک واسطه برگزیده مردم روستاست. دهیار فردی است که به انتخاب اکثریت اعضای شورای اسلامی روستا برای مدت ۴ سال جهت مدیریت روستا انتخاب و برای گزینش و صدور حکم انتصاب به بخشداری معرفی می‌شود و انتخاب دهیار صرفاً توسط شورای اسلامی روستا انجام می‌گیرد.
مشکلات دهیاران
همانطور که گفته شد دهیاران روستاها توسط شورای اسلامی روستاها انتخاب می شوند اما آنچه که لازم به ذکر است و اکثر دهیاران از آن گلایه دارند این است که بودجه ای به طور ویژه به دهیاری تعلق نمی‌‌گیرد و بودجه در دست شورا می‌باشد که این امر تا حدودی کار دهیاران را برای عملی کردن پروژه‌های روستایی سخت می‌کند.
حتی گاها برخی از این افراد می‌گویند پایین بودن آمار فعالیت‌های ما به خاطر سنگ اندازی‌های شورا برای تخصیص اعتبار می‌باشد.
و این در حالی است که شهرداران اعتبارات مربوطه را به طور مخصوص در دست خود دارند و این باعث عملکرد مثبت و شکوفایی در برخی از شهرها می‌شود و به بیان دیگر باید گفت که اگر در روستایی مردمانش از امکانات و شرایط گلایه داشتند فقط نمیتوان انگشت اتهام را به سمت دهیار گرفت بلکه در این زمینه ممکن است شورای روستاهم مقصر باشد.
گذشته از این مورد دهیاران مشکلات دیگری نیز دارند که به شرح ذیل می باشد.
1 - کمبود اعتبارات دهیاریها
2 -نداشتن کد اجرایی دهیاران
3 - ضعف انعکاس اهمیت دهیاریها از صدا و سیما
4 - وجود نداشتن ضمانت اجرایی در برخورد با تخلفات ساختمانی
5 - طولانی شدن روند کمیسیون ماده ۹۹ تخلفات
6 - خارج از شمول قانون کار بودن دهیاران
7 -کیفیت خیلی پایین ماشین آلات دهیاریها
8- تشویق نکردن و تقدیر از دهیاران فعال
9- نبود امنیت شغلی و ...
در ادامه به شرح مشکلات دهیاران از زبان خودشان نیز می پردازیم.
ملایر
نبود امنيت شغلي مهمترين دغدغه دهياران
دهياري ها به عنوان آخرين حلقه در نهاد اجرايي كشور مي توانند تحولي در فرآيند مديرت و توسعه روستاها ايجاد نمايند، مديريت روستايي به عهده مقامي تحت عنوان دهيار گذاشته شده است كه از سوي شوراي اسلامي روستا براي مدت چهار سال انتخاب مي‌شود.
دهياري ها داراي وظايف گسترده اي هستند و در اين ميان با چالش هاي متعددي رو به رو مي شوند.به مناسبت روز دهيار گفتگويي در اين خصوص با سيد وهاب حائري نماينده دهياران شهرستان ملاير و دهيار روستاهاي ازناوله و بابلغاني داشتيم.
حائري با اشاره به مسئله امنيت شغلي دهياران گفت: شغل ما دهيارها رسمي نيست و امنيت شغلي نداريم، ممكن است با آمدن شوراي جديد بدون هيچ دليلي به راحتي بركنار شويم که اين مسئله دغدغه صد درصد دهياران است، حتي يك بار به مجلس شوراي اسلامي مراجعه كرديم اما به نتيجه اي نرسيديم.
به عنوان نمونه بنده 15 سال است كه دهيار هستم اما هيچ تضميني براي ادامه اين شغل ندارم و در صورت بركنار شدن نمي توانم به جايي اعتراض كنم.
وی در توضیح دهیاران گفت: ما دو نوع دهيار داريم، دهيار تمام وقت در روستاهايي با جمعيت بالاي 1500 نفر و دهيار پاره وقت در روستاهايي با جمعيت كمتر از 1500 نفر كه در هفته سه روز كاري دارند و هر ماه هم 15 روز بيمه و نصف حقوق را دريافت مي كنند، به دليل اينكه كار دهياري بسيار گسترده است دهياران پاره وقت عملا تمام هفته را مشغول هستند اما حقوق و مزاياي نصف دارند.
نماينده دهياران شهرستان ملاير افزود: مسئله ديگر مشكل كمبود بودجه است اما در سايه دولت تدبير و اميد تا حد زيادي مسائل ما مرتفع شده است، بودجه اي كه به ما تعقل مي گيرد سر وقت يعني در نيمه اول سال كه امكان برنامه ريزي براي اين بودجه وجود دارد به حساب دهياري واريز نمي شود.
با توجه به اينكه در استان سردسيري هستيم نياز داريم زودتر از فصل يخبندان اين بودجه را دريافت كنيم نه اينكه اين بودجه تازه در نيمه دوم سال به حساب دهياري واريز شود.
حائري گفت: چالش ديگر ما كمبود بودجه طرح بازنگري روستاهاست، در اين طرح زماني كه فضاي ساخت و ساز وجود ندارد مقداري از مزارع، فضاي سبز و باغات روستا به منطقه مسكوني ملحق مي شود، بودجه اين طرح توسط بنياد مسكن تامين مي شود.
وي در پايان اضافه كرد: دهياران با اهالي روستا هم در مواردي با چالش روبه رو هستند، در بعضي موارد فرهنگ روستايي به گونه اي است كه افراد با دهياري همكاري نمي كنند و بي قانوني خود را به دوش دهياري مي اندازند. در مسائلي مثل ساخت و سازهاي غير مجاز، عقب نشيني منازل و هزينه هاي كه نياز است افراد به حساب دهياري بريزند با مشكل مواجه ايم و اين امر نياز به فرهنگسازي زيادي دارد.
نهاوند
روستای هدف گردشگری،امکانات میخواهد
دهیار روستای فارسبان که فعالیتش را در این روستا همزمان با تاسیس دهیاری ها از سال ۸۲ شروع کرده است اکنون در گفتگو با همدان پیام از کمبود امکانات ضروری در روستای هدف گردشگری و لزوم توجه مسئولان میگوید.محمد سلگی میگوید: روستای فارسبان از توابع بخش خزل با ۱۳۰۰ نفر جمعیت در ۲۶ کیلومتری با داشتن موقعیت بی نظیری مانند سراب فارسبان یکی از روستاهای هدف گردشگری در استان است و علی رغم اینکه مرکزیت روستاهای اطراف است هنوز یک سالن ورزشی ندارد. سلگی ادامه میدهد: تا کنون و در طی بیش از ۱۴ سالی که دهیار روستا هستم بارها پیگیری کرده ام اما مسئولان هر بار نبود و کمبود اعتبارات را بهانه میکنند، و با توجه به اینکه اعتبارات دهیاری نیز جوابگوی ساخت سالن ورزشی نیست هنوز جوانان این روستا و روستاهای اطراف از نبود یک سالن ورزشی رنج میبرند.
سلگی همچنین مهم ترین مشکلات دهیاری ها را کمبود اعتبارات، تخصیص ندادن به موقع اعتبارات و نبود ردیف اعتبارات فرهنگی عنوان می‌کند و میگوید: اگرچه ردیف اعتبارات فرهنگی در بودجه دهیاریها تعریف شده است اما هیچ اعتباری به این ردیف اختصاص نمی یابد و این مساله نیز از موانع توسعه در روستاهاست.
وی با تقدیر و تشکر از زحمات شرکت توزیع برق و بنیاد مسکن در بحث بهسازی و تامین روشنایی این روستا هم اظهار داشت: وجود تیرهای برق هم در قسمت‌های بهسازی شده‌ی روستا یکی از مشکلات روستای فارسبان است که با توجه به اینکه جابجایی و برداشتن هر تیر چراغ برق برای دهیاری یک میلیون و ۲۰۰ هزارتومان هزینه دارد این امکان فراهم نیست که تیرهای چراغ برق را جابجا کند از طرفی نیز در قسمت‌های بهسازی شده وجود این تیرهای چراغ برق بسیار ناموزون است و مبلمان شهری را به هم زده است.
سلگی در ادامه نیز افزود: با توجه به کمبود اعتبارات، دهیاریها مجبور هستند با پیمانکاران به صورت تعهدی کار کنند که در حال حاضر همین روند سبب بدهی دهیاریها به پیمانکاران شده است و این یکی از مشکلات عمده دهیاران است.
سلگی نبود مهد کودک، پارک یا فضای سبز تفریحی در روستا را نیز از دیگر مشکلات روستا عنوان کرد و گفت: بازهم احداث هر کدام از این موارد منوط به تخصیص اعتبارات است که نبود اعتبارات مانع از احداث این دو مکان مهم در روستا شده است.
وی در پایان هم از تلاش‌های بنیاد مسکن برای بهسازی بیش از ۷۰درصد روستا و شرکت برق برای تامین روشنایی روستا تقدیر و تشکر کرد.
بهار
همکاری دولت ، دهیار و شورا رمز پیشرفت روستاها
بهرام عبدی از دهیاران بخش لالجین است که دارای سابقه دهیاری 14 ساله است. وی با تبریک این روز به دهیاران، به نقش دهیاران در آبادانی روستا اشاره کرد و میگوید: دهیاری همچنانکه از اسم و رسمش معلوم است شبیه اسم شهرداری برای شهرها است دهیار که به مدت 4 سال توسط شورای اسلامی روستا مشخص می‌شود و در حدود 48 وظیفه قانونی مشخص شده دارد نقش شهردار را برای روستا ایفا می‌کند.
دهیار دستجرد لالجین معتقد است یکی از وظایف اصلی دهیار اجرای مصوبات شورای اسلامی در چارچوب قانون و مقررات است.
دهیار نقش تسهیل کننده و مجری بهسازی و آسفالت روستاها با بازگشایی و جدولگذاری و نیز تغییر چهره روستا از لحاظ عمرانی و... را بر عهده دارد.
این دهیار موفق میگوید: دهیار نقش رابط مردم و شورای روستا با مسئولین را داشته و تلاش در این است تا با فعالیت عمرانی از مهاجرت روستاییان به شهر جلوگیری شود.
***
فرشاد مهرجو نیز دهیار روستای آقبلاغ از توابع بخش لالجین است. وی جوان‌ترین دهیار بخش لالجین بوده و در خصوص نقش دهیاران در روستا میگوید: قبل از تأسیس دهیاریها در روستاها قطعاً در روستاها بسیاری از مسائل و مشکلات از جمله همین ارتباط بین اهالی و روستا با ادارات ذی‌ربط، تسهیل و همچنین متقابلاً بازوی اجرایی دولت در روستاها شروع به فعالیت نمود.
مهرجو گفت: دهیاریها امروزه نقش بسیار مهمی در روستاها ایفا میکنند که مهمترین آن فعالیت‌های عمرانی از قبیل، زیرسازی، آسفالت‌ریزی، اجرای جدولگذاری، اجرای کانیو، درختکاری، ایجاد فضای سبز، احداث پارک. تخریب، آواربرداری و عقب‌نشینی دیوارها و، اجرای کانال، جوی‌کشی و... و همچنین فعالیت‌های خدماتی از قبیل جمع‌آوری زباله‌های خانگی، معرفی متقاضیان به ادارات، تشکیل پرونده و صدور پروانه ساخت و پیگیری درخواست‌های اهالی از ادارات دولتی و... است. از دیگر فعالیت‌های دهیاریها در حوزه فرهنگی، مذهبی، ورزشی، اجتماعی و ورزشی نام برد.
وی ادامه داد: در اصل می‌توان گفت نقش دهیاران در روستاها همان نقش شهرداران در شهرها می‌باشد که زیر نظر شورای اسلامی روستاها و شهرها و با مصوبات آنها اقدام به فعالیت می‌نمایند بدون شک پیشرفت روستاها و شهرها جز با همکاری اهالی و همدلی و یکدلی شوراها و دهیاران میسر نخواهد بود.
رزن
حمایت نکردن مسئولین از دهیاران در مواقع ضروری
جلیل صادقی دهیار روستای بابانظر با دارا بودن مدرک کارشناسی دررشته روانشناسی ۱۵سال است که در عمران وآبادانی روستای ۳ هزار و۲۵۵ نفری بابانظر گام‌های خوبی برداشته است.
صادقی میگوید: دهیاران بازوان توانمند دولت در آبادانی روستاها هستند، که میتوانند برای توسعه روستای خود گام های موثری بردارند.
صادقی از زبان ۳۳ نفر از دهیاران بخش سردرود به بیان مشکلات دهیاران می پردازد ومیگوید: دهیاران امنیت شغلی ندارند این مهم باعث شده است که دهیاران انگیزه خود را برای تلاش بیشتر از دست بدهند و فردی با تحصیلات بالا بعد از چندین سال تلاش و کوشش در عرصه سازندگی روستا با تغییر شوراها به راحتی کنار گذاشته می شود.
وی ادامه داد: مشخص نشدن حوزه وظایف دهیاران و ادارات مختلف که در این زمینه ادارات اقدام به واگذاری بیش از حد کارها و مسئولیت‌های خود به دهیاران میکنند را از دیگر مشکلات دهیاران عنوان کرد.
صادقی به واریز بیمه دهیاران اشاره کرد و گفت: برای دهیاران پاره وقت ۱۵روز در ماه بیمه واریز می‌شود.
دهیار بابانظر حمایت نکردن مسئولین از دهیاران در مواقع ضروری مانند ساخت و سازهای غیر مجاز، وجود نداشتن امور حقوقی در موقع لزوم و پرونده‌های حقوقی در محاکم قضایی رااز دیگر مشکلات برشمرد.
صادقی بیان کرد: کمبود اعتبارات دهیاری از عمده مشکل دهیاران است وی افزود: اگر کمک خود یاری اهالی روستاها نباشد نمیتوان کارهای عمرانی را در روستا گسترش داد.
گفتنی است روستای بابانظر بزرگترین روستای شهرستان رزن با ۳هزارو۲۵۵نفرو۸۸۰خانوار در ۱۵کیلومتری دمق قرار دارد.
کبودرآهنگ
نبود اشتغال پایدار در روستاها موجب مهاجرت مردم می‌شود
دهیاریها به عنوان نهادی عمومی و غیردولتی که متولی امور روستاهای می‌‌باشند و مسائل و مشکلات روستاها را پیگیری می‌کند.
دهیاریها و شورای اسلامی در روستاها همچنین در زمینه‌های فرهنگی، هنری، گردشگری فعالیت میکنند.
بنابراین می‌توان گفت با راه‌اندازی دهیاریها در روستاها تا حدودی از مشکلات روستاها کاسته شده است و دهیاران میتوانند تمام مسائل و مشکلات روستاها را به گوش مسئولان برسانند و مسئولان نیز باید تا آنجا که میتوانند به این مسائل توجه ویژه داشته باشند و برای رفع مشکلات روستاییان تلاش کنند.
به همین بهانه سراغ دهیار روستای قباق‌تپه رفتیم تا درباره مسائل و مشکلات روستاها گفتگویی داشته باشیم.
دهیار قباق تپه میگوید: مشکل اساسی روستاها بهسازی روستاها و وضعیت نامناسب آسفالت زیرسازی آسفالت، جدولگذاری و... است که مسئولان باید توجه ویژه‌ای به این مسائل کنند تا مردمان روستا بتوانند از خدمات دولت بهره‌مند شوند.
منصور اسماعیلی افزود: مشکل دیگری که در بیشتر روستاهای این شهرستان وجود دارد مشکل آب شرب است که این موضوع نیز توجه بیش از پیش مسئولان را می‌طلبد.
وی ادامه داد: مشکل جدی که در روستا وجود دارد بحث خشک شدن آب چاه‌های کشاورزی است که متأسفانه موجب می‌شود که جوانانی که به کار کشاورزی مشغولند بیکار شوند و به دنبال آن نبود شغلی مناسب موجب مهاجرت افراد از روستاها می‌شود و راجع به این موضوع نیز باید مسئولان با پرداخت تسهیلات خود اشتغالی به جوانان روستایی از آنها حمایت کنند تا مشکل اشتغالشان مرتفع شود.
اسماعیلی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه دهیاریها پل ارتباطی بین مردم و مسئولان هستند انتظار مردم روستاها از دهیاران بسیار بالاست و هر مشکلی که پیش می آید از دهیار انتظار دارند که آن را برطرف کند که پاسخ‌گو باشند که متأسفانه برخی از مسئولان در این زمینه کوتاهی میکنند و پاسخ‌گو نیستند.
وی در پایان افزود: دهیاران هم متأسفانه با مشکلات زیادی از جمله نداشتن امنیت شغلی و حقوق و مزایای پایین دست و پنجه نرم میکنند بنابراین از مسئولان می‌خواهیم که به این مسئله نیز توجه داشته باشند و مشکلات دهیاران را نیز حل کنند.
