کمپین‌های کاشت درخت حسابی رونق گرفته‌اند. همه، از تولیدکنندگان یوتیوبی گرفته تا مدیرعامل‌های شرکت‌های قدرتمند، درختان را به‌عنوان راهکاری برای مقابله با بحران تغییرات اقلیمی برگزیده‌اند. اما همین‌طور که بی‌شمار کمپین مختلف به‌راه می‌افتد، ده‌ها دانشمند هشدار می‌دهند که کاشتن تمام این درخت‌ها احتمالا بیشتر از اینکه سودمند باشد، آسیب‌‌رسان است.
دیگران به راهکاری متفاوت اشاره می‌کنند که سابقه‌ای بهتر دارد و احتمالا استحقاق حمایت بیش‌تری هم داشته باشد: توان‌بخشی به افرادی که همین حالا در جنگل‌ها زندگی و از آن‌ها محافظت می‌کنند.
درختان در مجمع اقتصاد جهانی امسال یک پیشرفت اساسی داشتند. این مجمع اعلام کرد در 10 سال قصد دارد یک تریلیون درخت بکارد و جلوی تغییرات اقلیمی بایستد. اسامی بزرگی هم از این برنامه حمایت می‌کنند: مارک بنیاف، مدیرعامل سیلزفورس مقداری نامشخص از پول را برای کمک به پروژه واریز کرده و کمپانی‌اش هم به کاشت ۱۰۰ میلیون درخت متعهد شده. حتی دونالد ترامپ هم که در تلاش‌های بین‌المللی برای مقابله با تغییرات اقلیمی سنگ‌اندازی کرده می‌گوید ایالات متحده در این کمپین که 1t.org نام دارد، مشارکت خواهد داشت.
اما ذهنیت پشت این کمپین، تحقیقی که مدعی شده یک تریلیون درخت می‌تواند گازهای گلخانه‌ای را به‌شکلی چشم‌گیر کاهش دهد، بحث‌برانگیز است. فارست فلایشمن که تدابیر منابع طبیعی را در دانشگاه مینسوتا درس می‌دهد و سال‌ها مشغول تحقیق روی تأثیر کاشت درخت در هند بوده می‌گوید: آن شخص در سیلزفورس به‌جای اینکه بگوید "من پولم را صرف کاشت یک تریلیون درخت می‌کنم" بهتر است بگوید: "من پولم را صرف کمک به بومی‌هایی می‌کنم که در آمازون از سرزمین‌هایشان دفاع می‌کنند". این تأثیر بسیار بزرگ‌تری خواهد داشت.
ترند کاشت درخت در سال ۲۰۱۹ بود که حقیقتا پا گرفت، با مقاله‌ای در ژورنال ساینس که سر و صدای بسیار کرد. در این مقاله آمده که کاشت یک تریلیون درخت می‌تواند بیش‌از یک‌سوم تمام گازهای گلخانه‌ای تولیدشده توسط انسان را از زمان انقلاب صنعتی از بین ببرد. پس‌از اینکه جمعیتی انبوه برای این راهکار ساده برای مشکل تغییرات اقلیمی هیجان‌زده شد، گروهی متشکل از ۴۶ دانشمند از جمله فلایشمن، نقد خود را به این پژوهش وارد کردند.
سرتیتر خبرگزاری‌های سراسر جهان اعلام می‌کردند کاشتن درخت بهترین راهکار برای مقابله با تغییرات اقلیمی است. این سخنان جوزف ولدمن است که در قالب یک بیانیه منتشر شد. «حالا می‌دانیم که آن سرتیترها اشتباه بودند». ولدمن این بحث را مطرح می‌کرد که کاشت درختان در جایی‌که به آن تعلق ندارند می‌تواند به اکوسیستم آسیب بزند، آتش‌سوزی‌ها را بدتر کند و حتی به گرمایش جهانی دامن بزند.
در نقد او آمده بود مقدار کربنی که به ادعای آن تحقیق، با کاشت یک تریلیون درخت از بین می‌رود تا ۵ برابر بیشتر از رقم واقعی است. در این پژوهش تازه ضمنا آمده که کاشت درخت غیربومی در گرم‌دشت‌‌ها و علفزارها می‌تواند برای گونه‌های جانوری محلی دردسرساز باشد. کاشت درخت در پستی و بلندی‌های برفی که زمانی نور خورشید را بازتاب می‌دادند هم بدتر است و می‌تواند این نقاط را به لکه‌های سیاهی تبدیل کند که حتی گرما را به خود جذب می‌کنند.
نویسندگان پژوهش موردنزاع در آزمایشگاه Crowther در زوریخ، پای حرف خود ایستادند: "ما هیچ راهکار عملی دیگری برای مقابله با تغییرات اقلیمی نمی‌شناسیم که ازنظر جذب کربن و کمّی، تا این اندازه بزرگ باشد".
برای اینکه موضوع روشن باشد، منتقدین کمپین همچنان طرفدار درختان هستند. آن‌ها کماکان باور دارند که جنگل‌ها نقشی مهم در مقابله با بحران اقلیمی ایفا می‌کنند - منفی‌نگری آن‌ها عمدتا متمایل به تلاش برای کاشت درخت در مناطقی است که ازپیش درخت نداشته یا به‌جای جنگل‌سازی و صرفا برای اینکه درختی کاشته شده باشد، انبوهی از گونه‌های یکسان در یک نقطه کاشته شوند.
یک نگرانی بزرگ دیگر این‌است که فراخوان برای کاشت یک تریلیون درخت می‌تواند حواس‌ها را از تلاش‌های دیگر برای کاهش سرعت تغییرات اقلیمی، مثل استفاده‌نکردن از سوخت فسیلی یا جنگل‌زدایی پرت کند.
فلایشمن می‌گوید که "«برای بازپروری یک جنگل نیازی به کاشت درخت نیست. اگر به آن‌ها اجازه دهیم، خودشان قادر به ترمیم خودشان هستند و ضمنا این جنگل‌ها درنهایت بسیار مؤثرتر از مقابله با تغییرات اقلیمی ازطریق کاشت درخت هستند". او این بحث را پیش می‌کشد که بهترین راه برای حصول اطمینان از وجود درختان کافی و مقابله با کربن دی‌اکسیدی که سیاره خاکی را گرم می‌کند، دفاع از حقوق سیاسی افرادی است که زندگی متکی بر جنگل دارند؛ مردمانی بومی که سرزمین‌هایشان دائما مورد دست‌ورزی صنایع و دولت‌ها قرار می‌گیرد.
تحقیقاتی هم در دفاع از نظر او صورت گرفته. پنل میان‌دولتی ملل متحد برای مقابله با تغییرات اقلیمی (IPCC)، معتبرترین سازمان جهان در زمینه علوم آب و هوایی، به این نتیجه رسیده که وقتی سرزمین جوامع محلی مورد دست‌درازی قرار می‌گیرد، هم مردم و هم کره خاکی به‌خطر می‌افتند.
سازمان‌های نماینده جوامع محلی ۴۲ کشور جهان که ۷۶ درصد از جنگل‌های استوایی جهان را در بر می‌گیرند در بیانیه‌ای گفته: "ما به سرزمین‌ها و جنگل‌هایمان -و تنوع زیستی موجود در آن‌ها- برای چندین نسل اهمیت داده‌ایم. با پشتیبانی صحیح، می‌توانیم همین کار را برای نسل‌های آتی نیز ادامه دهیم".
یک تحقیق دیگر که به‌تازگی در ژورنال PNAS منتشر شده نشان می‌دهد مؤثرترین راه برای حفاظت از جنگل‌های بارانی آمازون، سپردن آن‌ها به دستان ساکنین محلی است. آمازون حالا دی‌اکسید کربنی بیشتر از آنچه جذب می‌کند، تولید می‌کند و بخش عمده این موضوع به استخراج معادن، چوب‌بری، کشاورزی و آتش‌سوزی مربوط می‌شود.
در این تحقیق ضمنا نقاطی مشخص شده که بهترین مقابله با این اتفاقات در آن‌ها صورت گرفته و مناطق تحت‌نظارت محلی‌ها بیشترین نرخ موفقیت را داشته‌اند. بین سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۶، سرزمین‌های تحت‌نظارت محلی‌ها کمترین میزان تولید کربن را داشته‌اند چون جنگل‌ها دست‌نخورده باقی مانده‌اند و در مناطق آسیب دیده مجددا ترمیم شده‌اند.
به گزارش دیجیاتو، در این تحقیق هشدار داده شده که توانایی مردم محلی در دفاع از سرزمین‌هایشان بیشتر از هر زمان دیگر تهدید می‌شود. ژائیر بولسونارو، رئیس‌جمهور برزیل در حالی محکوم به‌ترغیب مردم به نسل‌کشی قبیله‌های بومی شده که به‌صورت همزمان مشغول توسعه صنعتی و تجاری در مناطق باقی‌مانده آمازون است.
نویسنده ارشد این پژوهش اما تلاشی برای تخریب وجهه کاشت درخت در برابر حفاظت از جنگل‌ها ندارد. وین واکر، محقق مرکز تحقیقات Woods Hole می‌گوید «این‌طور نیست که این 2 رویکرد در حال رقابت با یکدیگر باشند». حفاظت از جنگل‌های موجود باید در اولویت باشد، و کاشت دوباره درخت در مناطقی که درختان‌شان را از دست داده‌اند می‌تواند گزینه مناسب بعدی باشد.
البته که هر تلاشی برای کاشت درخت و مقابله با تغییرات اقلیمی، ویژگی‌های خاص خود را دارد. محل کاشت، گونه در حال کاشت و چگونگی دخالت مردم در این پروسه، همگی می‌تواند میزان موفقیت را تحت‌تأثیر قرار دهد.
در هند، گروه‌های پیشرو در حوزه حفاظت از محیط‌زیست در مقابل برنامه کاشت ۲ میلیارد درخت در حاشیه رودخانه کاوری (که توسط بنیاد لئوناردو دی‌کاپریو حمایت می‌شد) ایستادگی کردند.
آن‌ها در یک نامه سرگشاده مدعی شدند این کمپین کاشت درخت موجب خشک شدن رودخانه و ازبین رفتن گونه‌های جانوری خواهد شد. علاوه بر این به گفته پراکاش کاشوان، یک پروفسور علوم سیاسی در دانشگاه کنتیکت، افرادی که زندگی‌شان به این رودخانه‌ها وابسته است نیز به مشکل خواهند خورد.
افراد پشت پروژه کاشت درخت در کاوری به این انتقادات پاسخ داده و می‌گویند «تمام این‌ها نظراتی بی‌اساس هستند که مسائلی دروغین را بدون هیچ پشتوانه حقیقی بیان می‌کنند». آن‌ها می‌گویند درختان با افزایش آب رودخانه، درواقع موجب احیای آن می‌شوند. مدیر پروژه حتی صحبت از این می‌کند که با حمایت جهانی، می‌توان مقیاس پروژه را به ۵۰ یا ۶۰ میلیارد درخت در سراسر هند رساند.
این موضوعی است که کاشوان را نگران می‌کند. سر و صدای به‌راه افتاده با کمپین‌های بین‌المللی ممکن است به پروژه‌هایی که تا پیش‌از این کنار گذاشته می‌شدند، پرستیژ ببخشد. «این پروژه‌ها صرفا به این خاطر احیا می‌شوند که مجمع اقتصاد جهانی درباره‌اش صحبت می‌کنند.
