معاون وزیر و رئیس سازمان آموزشوپرورش استثنایی کشور در چهارمین جشنواره درس پژوهی ویژه دانشآموزان استثنایی استان همدان که صبح دیروز در محل تالار معلم همدان برگزار شد، گفت: نظام تعليم و تربيت كشور در راستاي تأكيد سند تحول بنيادين چندي است كه عنايت ويژهاي به نقش و اهميت پژوهش مبذول داشته است و توانمندسازي معلمان و مجهز كردن آنها را از طريق توسعه پژوهشهاي معلمي رصد ميكند.
مجيد قدمي افزود: تأكيد بر اين نكته ضروري است كه معلم علاقهمند به پژوهش هميشه در حال پيشرفت است و به همين دليل در تصميمگيري و مسئوليت در مقابل تصميمهاي آموزشي فعالتر و قويتر عمل كرده و در نتيجه توانايي او افزايش مييابد، معلم پژوهشگر براي خودش منابع غني فراهم ميكند، براي ايجاد مهارتها و تواناييهاي خود با ديگران مشاركت بيشتري ميكند، محقق كلاس خود ميشود و در نتيجه صلاحيتهاي حرفهاي خود را افزايش ميدهد.
وي بيان كرد: اين معلم با تيزبيني پژوهشي به مجموعه تدريس خود و با بازخورد عمل انجام شده و تجزيه و تحليل علمي و منطقي آن تدريس خود را برنامهريزي كرده و عمل تدريس را غنيتر ميكند. درگير شدن معلمان در پژوهش كلاس درس بينش و نگرش آنها را نسبت به دانشآموزان، فرايند يادگيري آنها، محتواي درس و چگونگي انجام ارزشيابي تغيير ميدهد و بر باورهاي معلمي آنها تأثير ژرف خواهد گذاشت. پژوهندگي معلمان سبب رشد كمي و كيفي دانش آنها شده و به ارتقاي يادگيري دانشآموزان نيز كمك شايان ميكند.
قدمي گفت: يكي از رويكردهاي پژوهشي كه در سالهاي اخير در حوزه پژوهشهاي معلمي مورد توجه قرار گرفت، درسپژوهي است كه براساس آن معلمان با شركت در جلسات همانديشي پيرامون شيوههاي تدريس اثربخش با يكديگر به بحث و تبادلنظر پرداخته و در 3 جنبه طراحي، اجرا و ارزيابي مشاركت ميكنند.
وي افزود: اين الگوي پژوهش در آموزش و يادگيري تأثير زيادي بر پرورش حرفهاي معلمان، بهبود كيفيت تدريس، تداوم تغيير براي بهسازي مدرسه و بهبود يادگيري دانشآموزان دارد. بررسيهاي انجام شده نشان ميدهد كه يكي از مهمترين كاركردهاي درسپژوهي تبديل مدرسه به سازمان يادگيرنده است. در اين مدراس افراد به طور مستمر تواناييهاي خود را افزايش ميدهند و از هم ميآموزند.
معلمان روش آموزشي خود را تغيير دهند
معاون برنامهريزي، آموزش و توانبخشي سازمان آموزشوپرورش استثنايي كشور نيز اظهار كرد: لازم است معلمان همگام با توسعه، روشهاي آموزشي خود را تغيير دهند.
غفوريان افزود: پژوهشي در آموزشوپرورش مؤثر است كه شيوه آموزش در آن نو باشد و به صورت دورهاي تغيير كند.
وي با بيان اينكه در گذشته آموزش تنها به دادن اطلاعات به دانشآموزان ختم ميشد، ادامه داد: متأسفانه دانشآموزان با آن شيوه آموزشي گذشته فقط مفاهيمي را به صورت تئوري ياد گرفتند اما مهارتهاي زندگي را فرا نگرفتند، به همين دليل ما در جامعه با آسيبهايي چون طلاق مواجه هستيم.
غفوريان از معلمان استثنايي خواست كار تيمي همراه با تعامل را در دستور كار قرار دهند و همچنين به دنبال ايجاد مهارت در دانشآموزان باشند.
وي گفت: كار پژوهشي تنها با اعتقاد به پژوهش ميسر ميشود و براي ايجاد رويكرد درسپژوهي نياز به تغيير در معلم است.
درسپژوهي يكي از رويكردهاي اساسي در توانمندسازي معلمان است
مديركل آموزشوپرورش استان نيز گفت: آموزشوپرورش در تحقق اهداف و آرمانهاي جامعه نقشي تعيينكننده و سرنوشتساز بر عهده دارد. در نظام جمهوري اسلامي نيز زمينهسازي براي حركت انسانها به سوي تعالي تنها از طريق آموزشوپرورشي هدفمند، پويا، فعال و بانشاط امكانپذير است. تحقق اين امر مستلزم ترسيم راه روشن، برنامهريزي و پژوهشمحوري است.
عبدالرضا فولادوند افزود: اهميت پژوهش بر همگان واضح است و معلمان بدون تكيه بر پژوهش قادر به توسعه مهارتهاي حرفهاي خود نخواهند بود. با استفاده از پژوهش تجربههاي زيادي در معرض نقد قرار ميگيرد و تصميمگيري آگاهانه ميشود، پژوهش به معلمان كمك ميكند تا نياز به تغيير و بهبود را درك كنند و فرصتي ايجاد ميكند كه معلمان به دنياي جديدي از اطلاعات در مورد يادگيرندگان و شيوههاي تدريس دست يابند.
وي اظهار كرد: تلفيق پژوهش و عمل بدون درگير كردن كامل معلم كه مسئول كلاس درس است و بدون همكاري با او غيرممكن خواهد بود.
به نظر ميرسد ورود برنامههايي مانند درسپژوهي به آموزشوپرورش در راستاي تحول و نوآوري كه مدنظر مقام معظم رهبري و نيز رياست جمهور است، ميتواند فاصله نظر و عمل را از بين ببرد و عملياتي شدن تحول و نوآوري را در پي داشته باشد. براي تغيير و تحول در فرهنگ آموزش، بايد به رشد حرفهاي معلمان توجه و تأكيد كرد. درسپژوهي يكي از رويكردهاي اساسي در توانمندسازي معلمان است كه ميتواند به بهبود فرايند آموزش و يادگيري كمك كند.
جشنواره درسپژوهي استان همدان يك تجربه موفق كشوري است
رئيس آموزشوپرورش استثنايي استان هم گفت: معلم مهمترين عنصر نظام آموزشي در فرايند ياددهي، يادگيري و معمار اصلي نظام آموزشي است. موفقيت هر نظام آموزشي در حد تعيينكنندهاي به دانش و مهارت حرفهاي معلم بستگي دارد. فرايند درسپژوهي رويكردي براي توسعه دانش و مهارتهاي حرفهاي است كه در آن معلمان با يكديگر در طراحي آموزشي و تدريس، اجرا و مشاهده نتايج آن، مشاركت و همكاري ميكنند.
پروين قربانيان افزود: معلمان در اين مسير با گردآوري اطلاعات از نحوه يادگيري دانشآموزان، به صورت گروهي براي اصلاح روشهاي تدريس خود تلاش ميكنند.
وي بيان كرد: با اجراي درسپژوهي معلمان به تدريج اين احساس را پيدا كرده و براي يادگيري به مدرسه ميآيند و اين پيشفرض رايج را كه «وقتي من آموزش ميدهم، دانشآموزانم ياد ميگيرند» را بازبيني ميكنند و به تدريج به اين بينش تازه ميرسند كه «وقتي من ياد ميگيرم دانشآموزانم ياد ميگيرند».
قربانيان ادامه داد: فرايند درسپژوهي با توسعه، درك و يادگيري معلمان از روشهاي مؤثر تدريس، زمينه را براي نيل به اهداف آموزشوپرورش و توانبخشي دانشآموزان فراهم ميكند.
وي افزود: همه كساني كه در صحنه آموزش و يادگيري نقش دارند، در اشاعه، گسترش و توسعه درسپژوهي دخيلند، ولي نقش اصلي بر عهده معلمان است.
قربانيان با اشاره به اينكه از سال 1389 اداره آموزشوپرورش استثنايي استان همدان با همت و تلاش معلمان فرهيخته با عزمي جدي و به صورت رسمي برنامه درسپژوهي را براي نخستينبار در قالب جشنواره در كشور اجرا كرد، گفت: همافزايي مبتني بر درسپژوهي و سايردستاوردهاي آن بهگونهاي بود كه برگزاري جشنواره درسپژوهي در تقويم اجرايي سازمان آموزشوپرورش استثنايي كشور قرار گرفت و نهتنها به عنوان يك الگو و راهكار عملي براي توسعه دانش و مهارتهاي حرفهاي معلمان آموزشوپرورش استثنايي كشور معرفي شد، بلكه در ديماه سال جاري جشنواره درسپژوهي آموزشوپرورش استثنايي استان همدان به عنوان يك تجربه موفق كشوري قرار گرفت.
