با وجود شرایط دشوار اقتصادی کشور و لزوم توجه ویژه به اقشار آسیبپذیر و محروم، جهتگیری سیاستهای ساختاری به نفع ثروتمندان به نظر میرسد. یکی از این موارد یارانههای ارزی است که به سفرهای تفریحی خارجی اختصاص مییابد.
هر سال حدود 400 میلیون دلار ارز به مسافران کشورهای خارجی اختصاص داده میشود؛ که با توجه به تفاوت میان نرخ ارز در بازار (حدود 3 هزار و 600) و نرخ ارز مرجع (حدود 3 هزار و 100) در هر سال جمعاً حدود 2 هزار میلیارد تومان یارانه برای سفرهای خارجی پرداخت میشود!
به گزارش تسنیم، یارانه اختصاص یافته برای هر مسافر حدود 150 هزار تومان است؛ چراکه هر نفر 300 دلار در سال دریافت میکند. این در حالی است که افرادی از این یارانه استفاده میکنند که برای هر سفر حداقل 2 تا 3 میلیون تومان هزینه میکنند و اصولاً نیازی به این یارانه ندارند؛ گو اینکه اساساً یارانه باید برای کمک به اقشار کم درآمد تخصیص یابد تا از این طریق فاصله طبقاتی در داخل کشور کاهش یافته و توزیع درآمد متعادلتر شود؛ نه برای سفرهای توریستی!
طبق آمار بانک جهانی در سال 2014 سالانه بیش از 7/7 میلیون سفر از ایران به خارج از کشور انجام گرفته که بیشترین میزان درآمد از مسافران ایرانی را ترکیه با 8 هزار میلیارد به خود اختصاص داده است و عربستان سعودی، امارات، تایلند و مالزی در جایگاههای بعدی قرار دارند.
اما این قانون چه وقت و به چه دلیل تصویب شد؟ قانون ارز مسافرتی در سال 64 در هیأت وزیران تصویب شد. در ابتدا به هر مسافر 300 دلار داده میشد؛ در سالهای بعد این ارز تا 2 هزار دلار نیز رسید! این تخصیص اکنون دوباره کاهش یافته و به 300 دلار رسیده است. در برههای برای هر بار سفر خارجی امکان خرید ارز وجود داشت؛ در حالی که در حال حاضر تنها سالی یکبار این سهمیه به افراد تعلق میگیرد.
علت این فرازونشیب آن است که در گذشته تفاوت زیادی میان نرخ ارز مرجع و نرخ ارز در بازار وجود نداشت و دولت در صدد بود تا درآمدهای بالای ارزی خود را به ریال تبدیل کند؛ با گذشت زمان این استدلال کارآیی خود را از دست داد؛ به طوری که اکنون اکثر متخصصان و کارشناسان با این قانون مخالفند.
علاوه بر بیعدالتی ایجاد شده، سؤالهای بیشمار دیگری نیز وجود دارد؛ چرا به رونق گردشگری داخلی یارانهای پرداخت نمیشود؟ به طوری که این صنعت همیشه با اما و اگرهای مالی روبهروست. چرا برای جذب توریست خارجی این یارانه داده نمیشود؟ چرا این هزینه صرف ایجاد اشتغال از طریق سیاستها و زیرساختهای گردشگری نمیشود؟