سخنی با جوانان درگزین

 اکنون که می‌رود، فرهنگ و به‌ویژه زبان بومی و مادری ما فراموش و نابود گردد، نباید آرام بنشینیم و آنچه را که گذشتگان برای ما به یادگار گذاشته‌اند به آینده بسپاریم.
چنانکه می‌دانید این زبان بزرگ (ترکی) روزگاری در مسیر راه ابریشم، در بوسنی و هرزگوین، رومانی و بلغارستان، ترکیه و آذربایجان آن سوی ارس و ایران و ترکمنستان و افغانستان و تبت و چین و مغولستان تا مرز ژاپن این همه را در بر می‌گرفته و زبان جهانی و زبان بازرگانی جهان آن روز به شمار می‌آمده است و تک‌تک واژه‌های آن در راستای آمد و شد کاروان‌ها در حین راه از سویی به سوی دیگر برده شده و به کار می‌رفته چندین سال پیش یک‌بار یونسکو آگاهی داد که امروز مردم جهان با 6 هزار زبان زنده گفت‌وگو می‌کنند و روز 21 فوریه هر سال روز جهانی زبان مادری است. زبان شناسان می‌گویند« زبان‌ها به مانند گل‌های قالیچه است که بودن هر یک از آنها به زیبایی آن می‌افزاید.» آنچه را که الان دوست داریم ساده‌اش می‌پنداریم و روزی بر آن افسوس می‌خوریم که از دستش داده باشیم.
خوب می‌بینیم امروز نوجوانان و جوانان ما در روستاهای درگزین دیگر با این زبان گفت‌وگو نمی‌کنند. باید گفته شود که زبان ما تا 40 سال پیش از دست نخورده‌ترین زبانها بود و هنوز هم همین گونه است و از این روی در خور سنجش با هیچ یک از زبانهای دیگر نیست. به انگیزه در کنار ماندن این پهنه از آسیب‌های واژگان بیگانه این سخن گزاف نمی‌نماید.
 راستی چه می‌شود که اگر خواستیم به زبان دیگر گفت‌وگو کنیم زبان بومی و مادری خودمان را هم از دست ندهیم و بتوانیم با 2 زبان سخن بگوییم، زیرا بزرگان گفته‌اند هر کس چند زبان بداند چند نفر است. می‌دانیم در برخی کشورها مانند کشور کانادا زبان بومی(سرخ‌پوستی) را در آموزشگاه‌ها بازآموزی می‌کنند چرا ما کاری نمی‌کنیم که خودمان را به آنها برسانیم چیزی را که داریم باید نگهش داریم، آنگاه که ما زبان خود را از دست می‌دهیم دیگر آنچه بودیم نخواهیم بود و چیستی و کیستی، دیگران آن نباید باشد که بود. فرهنگ‌ (سروده‌ها، آیین‌ها، ترانه‌ها، چیستان‌ها و داستان‌ها) در یک‌سو می‌‌ماند و ما به سوی دیگر می‌رویم. آسان نیست آنچه به دست ما رسیده را به آسانی از دست بدهیم. با این زبان مادری‌مان برای‌مان لالایی خوانده‌اند و گفتن بار داده‌اند. این زبان گذشتگان ما در شادی‌ها و سوگ‌ها همدیگر را یاری رسانده‌اند و ترانه‌ها و سوگ‌نامه‌ها سروده‌اند. آنچه از این درگفتیم تا رسالت امید است درگاه‌های دیگری به هر یک از شاخه‌های فرهنگی بالا بپردازیم.
 آورده شده که ترکی جغتایی از دیرباز و کشورهای آسیایی میانه برجا بوده و اکنون با دست‌اندازی زبان‌های فارسی و تازی در آن نزدیک به فراموش شدن است. بر این راستا آنچه از سرایندگان هم بر جای مانده در دستخوش نابودی است، زیرا چیزی که به کار بگیرند از چندگاهی به کار نمی‌آید، فراموش می‌شود. شاهکارهای ملااحمد درگزینی و فانی را چگونه می‌توان نادیده گرفت چراکه این شیدائیان راه مهر و دوستی بی‌چشمداشت از کسی آنچه از خود به یادگار گذاشته‌اند سخت ستودنی است. ناگفته نماند شاید خوانندگان این نوشتار نکوهش کنند که چگونه به پاسداری از زبان ترکی درگزین را با زبان فارسی سفارش می‌کنید آری این سخن درست است من هم از این خرسند نبودم و به ناچار آنچه در خور زبان روزنامه باید می‌بود به آن فرمان دادم.