آگاهی از مصرف بیش از حد

مرگ هزاران نفر درسال براثر اوردُوز!

در چند سال اخیرهر از گاهی شاهد مرگ‌هایی هستیم که علت مرگ مصرف زیاد  مواد مخدر یا داروی خاصی ذکرمی‌شود و حتی گاهی شاهد این نوع مرگ در افراد شناخته شده و چهره‌هایی مانند بازیگران و ورزشکاران بوده ایم.برطبق گزارشات سازمان  بهداشت جهانی سالانه ده‌ها هزار مرگ در جهان به علت مصرف زیاد دارو و مواد مخدر رخ می‌دهد.
 

این سازمان ۳۱ آگوست برابر با ۹ شهریور را به عنوان روز جهانی آگاهی‌بخشی درباره اُوردوز، روزی که یکی از اهداف اصلی آن آموزش و آگاهی به معتادان، خانواده‌ها و اطرافیان آن‌ها به‌منظور کاهش مرگ‌های ناشی از اُوردوز تعیین کرده است.اوردوز به معنی مصرف بیش از حد یا بیش‌مصرفی از دارو یا مواد مخدر یا مواد دیگر، در مقادیر بیش از توان متابولیک یا سوخت ‌و ساز بدن می باشد. در بیش‌مصرفی ممکن است بدن به حالت سمی درآمده و حتی به مرگ منجر شود.ممکن است اوردوز تصادفی یا عمدی باشد و زمانی اتفاق می‌افتد که  مقدار و دفعات مصرف دارو ییشتر از حداکثر دوز توصیه شده از یک دارو یا ماده باشد.مصرف چند ماده مخدر به صورت همزمان، استفاده از مواد مخدر همراه با الکل، مصرف بیش از حد داروهای اپیوئیدی از جمله کدئین، مورفین، متادون و ترامادول  منجر به اوردوز می‌شود.بیشترین میزان اوردوز و همچنین  مرگ ناشی از آن، در استفاده بیش از حد از تریاک و مواد مشتق شده از آن می باشد. زمانی که ماده ای بیش از حد تحمل سیستم جسمانی و روانی فرد مصرف شود، علائمی در او ایجاد می‌کند که به مجموعه آن‌ها اوردوز یا سوء مصرف مواد  گفته می‌شود و فرد دچار مسمومیت می‌شود و علائمی مانند مشکل تنفسی شدید، انسداد مجاری هوا و صدای خرخر از گلوی فرد،درد قفسه سینه ،درد شکم،گشاد شدن مردمک چشم،کبودی سرانگشتان و لب ها،تب بالا،رعشه، تشنج،تهوع و استفراغ و... را ایجاد مي کند.مشاهده هریک از علائم زیر در خود یا نزدیکان می تواند هشداری برای اوردوز باشد. در این شرایط باید به سرعت با فوریت های پزشکی تماس گرفته شود. زمان رسیدن کمک های پزشکی تاثیر بسزایی در نجات فرد و کاهش عوارض اوردوز دارد.
 

مصرف مواد مخدر علاوه بر آسیب‌هایی که از نظر اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی افراد، خانواده و اطرافیان را درگیر می‌کند می‌تواند به دنبال خود از کار افتادگی‌های کوتاه مدت، طولانی مدت و گاهی تا آخرعمر داشته باشد و درمواردی سوء مصرف مواد مخدر چه از نوع سنتی و چه نوع صنعتی و انواع محرک‌ها در نهایت به مرگ مصرف‌کننده منجر شود.در حالت بیش مصرفی، بدن مصرف کننده نمی‌تواند به سرعت دارو یا ماده مخدر را سم زدایی و از بدن خارج کند. بنابراین مسموم شده و آسیب جدی می بیند. برخی افراد نیز نسبت به داروها یا مواد خاصی حساسیت بیشتری از خود نشان می دهند و با مقادیر پایینی از آن هم دچار مسمومیت می‌شوند. بنابراین احتمال اوردوز این افراد حتی با مصرف دوز نرمال یک دارو نیز ممکن است.

 اوردوز چه زمانی اتفاق می افتد؟

بیش مصرفی زمانی اتفاق می افتد که فرد به طور سهوی یا عمدی و به قصد آسیب رساندن به خود و خودکشی، بیش از حد توان بدن خود دارو یا ماده مخدر مصرف کند

به صورت کلی اوردوز در دو حالت رخ خواهد داد:درحالت اول اگر فرد مصرف کننده، در یک نوبت بیش از حد اندازه مواد مخدر مصرف کند و بدن او توانایی پذیرش این حجم از مواد مخدر را نداشته باشد، اوردوز اتفاق می افتد.حالت دوم: فرد مصرف کننده، طی یک دوره به طور دائم شروع به مصرف چند ماده مخدر مختلف می کند، این کار سبب ماندگاری اثرات منفی مواد مخدر در بدن فرد می شود و پس از مدتی این عوارض تشدید خواهند شد، در نتیجه این کار فرد اوردوز را تجربه خواهد کرد.برخی از عوارض اوردوز ناشی از مصرف بیش از حد مواد مخدر عبارت اند از:

 آسیب رسیدن به کبد، بروز سکته مغزی، آسیب رسیدن به سیستم قلبی - عروقی، بروز سکته و حمله قلبی، افسردگی و در نهایت تصمیم خودکشی و مشکلات روحی و روانی است.

 راه های پیشگیری از اوردوز چیست؟

بدیهی است که مراجعه به کمپ ترک اعتیاد و کنار گذاشتن مصرف مواد مخدر تحت نظر پزشکان و مشاوران متخصص یکی از بهترین راه های پیشگیری از بروز اوردوز است. اما راهکارهای دیگری نیز جهت پیشگیری از بروز اوردوز ناشی از مصرف مواد مخدر وجود دارد که برخی از آن ها عبارت اند از:

- فرد مصرف کننده نسبت به ماده مصرفی خود شناخت کافی داشته باشد و دوز ایمن آن را مصرف کند.آگاهی و دانش خود را نسبت به خطرات مصرف مواد مخدر بالا ببرد- در صورت بروز نشانه های اعتیاد به یک ماده مخدر، سریعا نسبت به ترک آن اقدام صورت گیرد- هرگز همزمان چند نوع ماده مخدر با هم مصرف نشود- اگرفردی پس از مدتی، مجددا به سمت مصرف مواد مخدر روی آورد، از دوز پایین شروع کند.
 درمان اوردوز چیست؟

یکی از نکات مهم و ضروری که لازم است در بحث درمان بیش مصرفی مواد مخدر بدانیم این است که هیچ روش خانگی برای درمان این مشکل و یا برطرف کردن عوارض ناشی از آن وجود ندارد. در چنین شرایطی لازم است ضمن حفظ خونسردی خود در سریع‌ترین زمان ممکن با مرکز فوریت‌های پزشکی تماس گرفته شود و از آن‌ها درخواست کمک صورت گیرد. با سر رسیدن تیم پزشکی، تلاش شود اطلاعاتی درباره نوع و مقدار ماده مصرفی ،مدت زمانی که از مصرف مواد می‌گذرد،سابقه بیماری‌های زمینه‌ای در فرد را با هدف سرعت بخشیدن به روند درمان در اختیار آن‌ها قرار داده شود.

کبری هنری لطیف پور