محبوبیت دستفروشی در همدان

بازار شب عید رونق گرفته است و در این میان دستفروشی و به ویژه شب‌بازارها محبوبیت بالایی در بین مردم همدان پیدا کرده است که با احداث پیاده‌راه بوعلی این محبوبیت بیش از پیش شده و پویایی خاصی به شب‌های این پیاده‌راه داده است، به‌طوری‌که می‌بینیم شب‌های پیاده‌راه تا پاسی از شب همانند روز زنده و پویاست.

رونق این کسب و کار خرد در سال‌های اخیر باعث شده است که تعداد دستفروشان بیش از پیش شود به طوری‌که اگر در سال‌های گذشته دستفروشان فقط در خیابان بوعلی بساط‌گستری می‌کردند، امروز در اطراف پیاده‌راه امام خمینی(ره) و خیابان‌های شریعتی و شهدا، اکباتان و باباطاهر این شهر نیز بساط کسب‌وکار خود را پهن می‌کنند.

در کل دست فروشی پدیده‌ای است که در بیشتر کشورهای جهان اعم از توسعه یافته و درحال توسعه به چشم می‌خورد و به عنوان شغلی کاذب در اقتصاد و منظره‌ای نازیبا در فضاهای شهری شناخته می‌شود.

دستفروشی به هر دلیلی که ایجاد شده باشد بخشی از نیاز اشتغال و تهیه مایحتاج اقشار کم درآمد جامعه را تأمین می‌کند و امروزه حتی در بزرگترین شهرهای کشورهای توسعه‌یافته نیز این پدیده وجود داشته و کارکردهای ویژه خود را دارد.

رشد چشمگیر پدیده دست فروشی طی یک دهه اخیر که کشور با بحران اقتصادی همراه بوده به‌عنوان یک پدیده ویژه مورد توجه قرارگرفته است.

البته ناگفته نماند شهرداری همدان اقدام به ایجاد بازارچه‌هایی با غرفه‌های متحدالشکل در بخش‌هایی از مرکز شهر کرد که این طرح با شکست مواجه شد.

در این میان مخالفان دستفروشی در خیابان‌های شهر همچنان به جمع‌آوری این قشر که در این بحران اقتصادی و نبود اشتغال به دنبال درآوردن لقمه نانی حلال برای خانواده‌هایشان هستند، پافشاری می‌کنند.

در گفت‌وگوهای شهروندان شنیده می‌شود که دستفروشان نباید از بازار همدان حذف شوند اما نظم و امنیت عمومی مسأله مهمی است که باید دید مسئولان چه راهکاری برای ایجاد نظم عمومی و ساماندهی دستفروشان با حفظ کرامت انسانی و ایجاد اشتغال پایدار برای آنها خواهند داشت.

مسأله این است که دست‌فروشی در شب یا همان شب‌بازارها محبوبیت بالایی در بین مردم همدان دارد که با احداث پیاده‌راه بوعلی این محبوبیت بیش‌ازپیش شده و پویایی خاصی به شب‌های این پیاده‌راه داده است، به‌طوری‌که می‌بینیم شب‌های پیاده‌راه تا پاسی از شب همانند روز زنده و پویاست.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم با دست‌فروشان همدان گفت‌و‌گویی را ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یکی ‌از دست‌فروشان همدانی با بیان اینکه اصلی‌ترین مشکل حال حاضر ما ساماندهی است، گفت: با توجه به تورم و گرانی موجود در بازار، اجناس روزبه‌روز گران‌تر می‌شود بنابراین حضور دست‌فروشان غیر بومی خود تهدیدی برای درآمد دست‌فروشان بومی شهر همدان است.

وی که صاحب 4 فرزند است با تأکید بر اینکه بیان کرد: با توجه به اینکه طی چندسال گذشته شهرداری در یک اقدام کارآمد نسبت به ثبت‌نام دست‌فروشان اقدام کرد ما انتظار داریم تا با توجه به شرایط پیشِ‌رو امکان بیمه تأمین اجتماعی دست‌فروشان نیز در دستور کار قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه ساعات حضور آن‌ها در سطح معابر در روز از سال 13 تا 16 دور پیاده‌راه میدان امام و ابتدای خیابان‌های شریعتی، تختی، شهدا و باباطاهر است، بیان کرد: شب‌ها نیز از ساعت 20 تا پاسی از شب در پیاده‌راه بوعلی مشغول فعالیت هستیم.

این دست‌فروش که سابقه 20 ساله در عرصه بساط‌گستری دارد با تأکید بر اینکه خوشبختانه مشکلی با مغازه‌داران پیاده‌راه‌ بوعلی نداریم زیرا زمان‌بندی انجام‌شده حرف‌وحدیث این بخش را کمتر کرد، بیان کرد: اگر در میدان مرکزی و خیابان‌های اطراف نیز ساماندهی شویم با توجه به تردد شهروندان شاهد رونق کار و کاسبی خوبی خواهیم بود.

این دست‌فروش تأکید کرد: ساماندهی ما در خارج و دور از محدوده مرکز شهر یقیناً دشواری خاصی را برای مدیریت شهری به‌دنبال خواهد داشت و درعین‌حال زمان‌بر است.

دیگر دست‌فروش همدانی نیز با تأیید سخنان همکار خود تصریح کرد: مسأله این است که تعداد دست‌فروشان در یک ماه پایانی سال چندین برابر می‌شود.

وی با بیان اینکه اگر لباس فرم یکسان در اختیار دست‌فروشان قرار گیرد تا حدودی مدیریت شهری می‌تواند نسبت به شناسایی دست‌فروشان غیر بومی موفق‌تر عمل کند تشریح کرد: کل دست‌فروشان شهر همدان چیزی حدود 500 نفر هستند اما به‌یک‌باره شب عید این عدد به 800 نفرمی‌رسد.

این جوان با تأکید بر اینکه امروز اصلی‌ترین خواسته ما جمع‌آوری بساطی‌های غیر بومی است که اغلب از استان‌های همجوار همچون کرمانشاه و لرستان می‌آیند اظهارکرد: بنده 20 سال است که در معابر شهر همدان دست‌فروشی می‌کنم.

دیگر دست‌فروش همدانی هم با تأکید بر اینکه شهرداری برای اختصاص جا هزینه‌ای دریافت نمی‌کند گفت: متأسفانه در حال حاضر ساعات در نظر گرفته‌شده برای حضور دست‌فروشان ساعات مناسبی نیست چراکه ساعت تعیین‌شده در روز ساعت استراحت مردم و شب هم دیروقت است.

این دست‌فروش باسابقه همدانی که در حوزه عرضه پوشاک حضور فعال دارد تشریح کرد: 17 سال است که دست‌فروشی می‌کنم و تمامی اطلاعات خانوادگی و شخصی بنده توسط مدیریت شهری به ثبت رسیده است.

وی با اشاره به اینکه باید جانمایی مکان برای دست‌فروشان به‌گونه‌ای انجام شود که تردد مردم و حضور شهروندان برای خرید از این قشر را با مشکل مواجه نکند تصریح کرد: متأسفانه آنچه طی این سال‌ها از سوی مدیریت شهری به‌عنوان ساماندهی از آن یاد می‌شود تنها در حد وعده باقی‌مانده و یا اینکه تنها چند روز اعمال شده است.

دیگر دست‌فروش همدانی که 23 سال است سابقه کار در معابری شهری همدان را دارد عنوان کرد: متأسفانه طی این سال‌ها بارها صحبت از ساماندهی دست‌فروشان از سوی مدیریت شهری شده اما آنچه شاهد بودیم یک کار مقطعی است.

به‌عنوان‌مثال طی چند سال گذشته مکانی را در محله سر پل یخچال شهرداری برای اجرای سازه و حوضه دست‌فروشان معرفی کرد اما این بازارچه فقط چند روز دوام آورد چراکه زیر زمین در نظر گرفته شده، مالک شخصی داشت و به معنای واقعی از سوی شهرداری غصب شده بود؛ مالک برای احقاق حق خود نسبت به دیوارکشی محل اقدام کرد، در حال حاضر نیز مکان در نظر گرفته شده به پارکینگ با مالکیت بخش خصوصی بدل شده است.

دیگر دست‌فروش همدانی نیز گفت: علی‌رغم اینکه تمام اطلاعات ما در اختیار مدیریت شهری بود سال گذشته کسی شب عید از ما سراغی نگرفت، حال آنکه گذران زندگی ما سال‌های سال است از این محل تأمین می‌شود چراکه بنده در این عرصه سابقه 23 ساله دارم.

در هر حال دست فروشی با توجه به اینکه اقتصاد بخشی از خانوارهای این استان را پوشش می دهد و از طرفی مقبولیت خاصی در بین مردم پیدا کرده است انتظار می‌رود که شهرداری با نگاه ویژه به این موضوع به ویژه هم اینک که فصل کاری این گروه رونق گرفته، داشته باشد و با نظم دهی زمینه درآمد پایدار خانواده‌ها را در این آشفته‌بازار اقتصادی فراهم آورد.