| پنجشنبه - 13 بهمن 1401 - شماره 4521 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
کد مطلب: 128752 |
تاریخ انتشار: 1401-09-21 - 18:42 |
تعداد بازدید: 160 |
|
|
|
|
پیوند تاریخ و جامعهشناسی نقش مهمی در معرفی میراث گذشتگان دارد
فرهنگی
بامداد روز بیست و پنجم آبان ماه امسال شادروان ناصر تکمیل همایون پس از قریب به ۴۰ سال فعالیت علمی و فرهنگی در علومی همچون ایرانشناسی، تاریخ و جامعهشناسی در سن ۸۶ سالگی درگذشت، تلاشهای علمی این اندیشمند فرهیخته بهویژه در راستای پیوند دو علم تاریخ و جامعهشناسی بوده و نقش مهمی در آشنایی نسلهای گوناگون ایرانی با مقوله هویت اصیل میهنمان داشته است.
زندهیاد ناصر تکمیل همایون در سال ۱۳۱۵ خورشیدی در شهر قزوین زاده شد و پس از طی کردن دوران تحصیلات ابتدائی و متوسطه، دوران کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را در دهه ۴۰ خورشیدی در رشته علوم اجتماعی در دانشگاه تهران گذراند. او که طی این سالها در حوزههای علوم اجتماعی و سیاستورزی فعالیتهای متعددی را به سرانجام رسانده بود برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و در طی سالهای ۱۳۵۱ تا پایان سال۱۳۵۶ به ترتیب در دو رشته تاریخ و جامعهشناسی در دانشگاه سوربن پاریس به تحصیل پرداخت و موفق به اخذ مدرک دکتری در این دو رشته شد و سال ۵۷ به کشورمان بازگشت.
در یک نگاه کلی، حیات علمی و فرهنگی زندهیاد دکتر تکمیل همایون پس از فرازوفرودهای فعالیتهای علمی و سیاسی در دهههای آغازین زندگی از سال ۱۳۶۴، پس از پایان فعالیتهای سیاسی، او تا آخرین روزهای حیاتش در آبان ماه ۱۴۰۱ خورشیدی را در برمیگیرد. اگرچه شادروان تکمیل همایون از منظر علم سیاست حیات علمی خود را آغاز کرد، اما پسازآنکه به گفته خودش دینش را به عالم سیاست ادا کرد، فعالیتهای سیاسی را بهطور کامل کنار گذاشته و به وادی علم و فرهنگ روی آورد.
روی همین اصل، حیات علمی و فرهنگی او را میتوان به ۲ دوره تقسیم کرد. دوره اول از سال ۱۳۶۴ تا سال ۱۳۸۴ را در برمیگیرد. در این دوره او بهعنوان پژوهشگر، عضو هیأتعلمی پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایران شد و به پژوهش در سه حوزه تاریخ و جامعهشناسی و سپس ایرانشناسی پرداخت.
دوره دوم حیات علمی او از سال ۱۳۸۴ تا پایان حیاتش در آبان ماه ۱۴۰۱ خورشیدی را در برمیگیرد. در این دوره دکتر تکمیل همایون پس از بازنشستگی بهصورت عمومی نیز به تبیین تفکرات علمی و فرهنگی خودپرداخت و توانست با تکیهبر فعالیتهای رسانهای و شرکت در رشتههای مختلف علمی و فرهنگی، با زبانی شیوا و رسا آموختههای خود را به نسلهای گوناگون ایرانی در طی این چهار دهه انتقال دهد.
شاید در طول ۱۰۰ سال که از حیات علمی و دانشگاهی در ایران میگذرد، کمتر اندیشمند و اندیشهورزی را در حوزه علوم انسانی و فرهنگ بتوان سراغ داشت که در دو حوزه علوم تاریخ و جامعهشناسی توانسته باشد پیوندی عمیق و علمی برقرار کند. اگر امروز نیک بنگریم درمییابیم یکی از بزرگترین مشکلات ما در حوزه حفاظت از مواریث گرانسنگ تاریخی و فرهنگی بهویژه در حوزه میراث ناملموس، عدم شناخت دقیق از تاریخ پرفراز و فرود ایران بهویژه در شناخت شیوه نگارش کتابهای کهن تاریخی است که صرفاً به طرفداری از حاکمان زمان خود میپردازد و این در حالی است که عمدتاً تاریخنگاری سنتی ما در طی سدههای متمادی عاجز از بیان شیوههای گوناگون حیات اجتماعی ملتی بزرگ است که پابهپای نخبگانش در برخورد با مخاطرات دائمی که حیاتشان را همواره تهدید میکرد با تکیهبر مبارزهای طولانی و بیامان فرهنگی تداوم حیات خود را در ادوار مختلف تاریخی تضمین کردند.
بیتردید پیوند دو علم تاریخ و جامعهشناسی در قالب علم جامعهشناسی تاریخی نقش مهم در شناخت و معرفی هر چهبهتر میراث گرانسنگ نیاکان ایفاء میکند، لکن به دلیل سختی کار، کمتر فرهیختهای در این دو حوزه در طول ۱۰۰ سال گذشته به اندیشهورزی روی آورده است.
پیوند دو علم تاریخ و جامعهشناسی ازجمله ابتکارات شادروان ناصر تکمیل همایون بود. او در سال ۱۳۶۴ پسازآنکه بهعنوان پژوهشگر عضو هیأتعلمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی شد مجالی فراخ یافت که در طی این مدت طولانی و به مدت ۲۰ سال با استقرار در کتابخانه این مجموعه علمی، همچنین بهرهگیری از کتابخانههای سایر مراکز آموزش علمی پایتخت به مطالعه عمیق نسخ خطی و کتب تاریخی ایران بپردازد.
نثر شیوای نوشتار او در کنار تسلط گفتار و نگاه عمیق تحقیقاتش در طی این مدت نسبتاً طولانی از او پژوهشگری ساخته بود که عمیق میاندیشید و اندیشه ورزی مینمود، لذا بامطالعه عمیق کتب تاریخی و بسیاری از آثار منتشرشده خارجی که در سدههای گوناگون تاریخی بهویژه در دوران اسلامی و عصر صفوی به ایرانزمین آمده و نوشتارشان تفاوتی جدی با تاریخنگاری سنتی ایران داشت با پیوند مفاهیم تاریخی با علم جامعهشناسی توانست منشأ اثر فراوانی در حوزه تاریخ اجتماعی ایران شود، لذا آنجا که تاریخنگاری سنتی ایران ناتوان از بیان حقایق جدی از حیات اجتماعی و فرهنگی ایرانیان بهویژه طبقه متوسط و فرهیختگان این سرزمین در مبارزه دائمی با تهاجمات بیگانگان و تأثیرات منفی حضور آنها بر تداوم حیات ایرانیان بود.
این استاد برجسته با تکیهبر دو علم تاریخ و جامعهشناسی و سپس ایرانشناسی تلاشی مستمر را در راستای معرفی نکات تاریخ و مبهم مبارزات فرهنگی و دائمی ایرانیان و دستاوردهای ارزشمند آنان در طی حیات طولانی خود به کاربرد، که بخش عمدهای از این تلاشها در حوزه فرهنگهای بومی در قالب میراث ناملموس ایرانیان شناخته میشود.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
نشر و نقل مطالب فقط با ذکر نام روزنامه همدان پیام
بلامانع است.
|
|
|
روزنامه همدان پیام (
اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي،
سياسي، ورزشی )
صاحب امتياز و مدير مسئول:
نصرت ا... طاقتي احسن
-
سردبير: يدا... طاقتي
احسن
نشاني: همدان، خيابان
شريعتي، ابتداي خيابان مهديه،
ساختمان پيام
تلفن: 38264433
(081)
- فکس: 38279013
(081) - سازمان
نیازمندی: 38264400
(081) - ايميل:
info@hamedanpayam.com |
|
