گزارشی درباره 18اثر ملی شده

جشن آب و برداشت محصول همدان ثبت ملی شدند

 ورود آثار و رویدادهای محلی به فهرست ملی تنها برای بالابردن آمار آثار استان در این فهرست نیست بلکه با ملی شدن آنها نیاز به تبدیل رویدادها به انگیزه سفر غیرقابل انکار می‌شود. سال 1402 یک سال طلایی برای ملی شدن رویدادهای محلی در حوزه میراث فرهنگی بود. در بین 18 اثر تاریخی همدان که راهی فهرست ملی شد دو رویداد نیازمند برنامه‌ریزی برای تبدیل شدن به انگیزه سفر است.

در سال‌های اخیر گردشگری رویداد در کشور های پیشرفته، بسیار مورد توجه قرار گرفته و اثرات آن نیز در توسعه گردشگری به وضوح قابل مشاهده است. آنچه در گردشگري رويداد بيش از ساير جنبه ها اهميت پيدا مي‌كند، خلق رويداد براي مديريت سفر و توزيع سفر با هدف رشد گردشگري مناطق به واسطه درآمد حاصله از گردشگري است كه مي‌تواند باعث توزيع ثروت همگام با توزيع سفر گردد.

 دو رویداد گردشگری همدان امسال ملی است

معاون میراث‌فرهنگی اداره‌کل میراث ‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان با اشاره به اینکه آمار آثار تاریخی ثبت شده در فهرست میراث ملی کشور از همدان در سال گذشته بیش از میزان تعیین شده وزارت بوده، گفت: سال 1402تعداد18 اثر تاریخی منقول، غیرمنقول و ناملموس از استان به فهرست میراث ملی کشور پیوست که از دستاوردهای ارزشمند در زمینه میراث‌فرهنگی استان است.

حمیدرضا حیدری، با اشاره به ثبت ۸ اثر تاریخی ناملموس از استان در فهرست میراث ملی کشور در سال ۱۴۰۲ گفت: این آیین ها شامل مراسم شکرگذاری پایان محصول سنقرآباد درگزین، نقوش قالی میشن ملایر، تهیه آش آلو، تهیه آش سرنانی، شیوه تهیه حلوای مغزی در اشترمل، شیوه تهیه پتله‌پلو، شیوه تهیه آش چغندر بدو، مراسم دارامام در روستای حیدره قاضی‌خانی (جشن شکرگزاری) است.

حیدری افزود: 2 اثر طبیعی شامل آبشار گانه‌زار آرتیمان و درخت توت ازناو در این مدت در فهرست میراث‌ملی طبیعی ثبت شد.

 جشنی برای شکرگزاری شبیه سیزده بدر

یکی از آیین مهم ، آیین شکرگزاری برداشت محصول» در روستای سُنقرآباد استان همدان، از جمله رسم‌هایی است که هر سال با پایان برداشت محصول در این روستا برگزار می‌شود و مردم به شکرانه نعمتی که نصیبشان شده، گوسفندی قربانی و خدا را نیایش می‌کنند.

کارشناس میراث‌ ناملموس اداره میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان همدان درباره این آیین گفت: قربانی کردن و نذر و نیاز از جمله آیین‌های کهن در ایران است. در استان همدان نیز چند آیین شکرگزاری داریم. یکی از آیین‌ها «جشن شکرگزاری برداشت محصول» در روستای سُنقُرآباد است که مردم این روستا هر سال همزمان با برداشت محصول‌شان که گندم است، مراسمی را برپا می‌کنند. این مراسم همچمون روز سیزده‌ بدر، شن ایرانی و باستانی است.

 صرف صبحانه پای کوه

فریبا نعمتی افزود: تپه‌ای در این روستا وجود دارد که پای کوه است و مردم روستا از صبح به این تپه می‌آیند و صبحانه هم همان جا میل می‌کنند. سپس یک گوسفند را قربانی می‌کنند و برای غذای آن روز با گوشت گوسفند آبگوشت طبخ می‌کنند. در پایان روز هم به امامزاده روستا می‌روند، نماز می‌خوانند و به شکرانه این‌که محصول خوبی داشتند دعا و نیایش می‌کنند و سپس به خانه خود باز می‌گردند.

نعمتی با بیان این‌که این مراسم 2 سال به علت کرونا برگزار نشد، اظهار کرد: این آیین اکنون، مانند گذشته اجرا می‌شود و اگر نخواهم اغراق کنم در جشن‌ سال بعد از کرونا، حدود 3 ‌هزار ماشین برای حضور در این مراسم شرکت کردند. این یک آیین کهن در روستا سُنقرآباد است، از این رو قصد داریم پرونده آن در فهرست میراث ناملموس کشور به ثبت برسانیم.

این کارشناس میراث‌ ناملموس همچنین به آیین شکرگزاری دیگری به نام «آیین دارامام» در همدان اشاره کرد که در خردادماه امسال به ثبت ملی رسیده است و درباره آن گفت: «دارامام» یکی دیگر از آیین‌های شکرگزاری است که هم برای آب و هم محصول، چند بار در سال در روستای حیدره قاضی‌خان اجرا می‌شود. در این روستا تپه‌ای وجود دارد که چند چشمه و درخت روی آن قرار دارد. در اردیبهشت ماه که آب چشمه پرمی‌شود مردم روستا به تپه می‌آیند و کنار یکی از درخت‌های این تپه که به دارامام معروف است (درختی که نظر کرده حضرت علی(ع) است) گوسفندی قربانی می‌کنند و برای ناهار آبگوشت طبخ می‌کنند.

نعمتی افزود: در تیر و مرداد نیز زمان برداشت محصول دوباره آیین شکرگزاری کنار این درخت برپا می‌شود و حاضران گوسفند قربانی می‌کنند و تا بعدازظهر کنار هم وقت می‌گذرانند و بعد هم به نیایش می‌پردازند، امسال جشن های شکرگزاری در استان می‌تواند ملی برگزار شود.

 رزن در مسیر مسافران پایتخت

یک راهنمای گردشگری نیز عنوان کرد: آیین شکرگزاری برداشت محصول در روستای سنقرآباد استان همدان، از جمله رسم‌هایی است که هر سال با پایان برداشت محصول در این روستا برگزار می‌شود و مردم به شکرانه نعمتی که نصیبشان شده، گوسفندی قربانی و خدا را نیایش می‌کنند این اتفاق می‌تواند به یک هدف جذاب برای برگزار کردن تور گردشگری به مقصد این روستا باشد.

فرشید رضافر گفت: قربانی کردن و نذر و نیاز از جمله آیین‌های کهن در ایران است. در استان همدان چند آیین شکرگزاری داریم. یکی از آیین‌ها «جشن شکرگزاری برداشت محصول» در روستای سُنقُرآباد است که مردم این روستا هر سال همزمان با برداشت محصولشان که گندم است، مراسمی را برپا می‌کنند.

وی گفت: سنقرآباد روستائی واقع در 20 کیلومتری قروه درجزین از توابع شهرستان رزن استان همدان است. دارای جمعیت بالغ بر 1500 نفر باحدود400 خانوارمی باشد.

شغل اکثر مردم دامداری وکشاورزی دیمی ازقبیل جو وگندم و کاشت گوجه فرنگی می‌باشد. سنقرآباد دارای آب و هوای نسبتاً سرد است و تقریباً 6 ماه، ازسال قابل فعالیت کشاورزی می باشد.

رضافر همچنین افزود : بالا تپه سنقر‌آباد یکی از آثار ملی ثبت شده ایران در رزن است که قدمت آن مربوط به تاریخی-اسلامی می‌باشد و در تاریخ 23/06/1382 به شماره ثبت 10118 در مجموعه آثار تاریخی ایران ثبت شده است. نشانی این اثر ملی ثبت شده رزن شهرستان رزن، بخش قروه درجزین، دهستان درجزین علیا، یک کیلومتری جنوب غرب روستای سنقرآباد می‌باشد.

استان همدان دارای جاذبه‌های گردشگری، باستانی و طبیعی بسیاری است که بالا تپه سنقر‌آباد شهرستان رزن یکی از آثار تاریخی و دیدنی این استان می‌باشد و از آنجا که رزن شهر در مسیر مسافران پایتخت است می‌تواند تورهای یک‌روزه را معنا بخشد.

گفتنی است، در بهره‌گيري با هدف گردشگري از رویدادهای خاصی که كاركرد اصلي آنها يك حوزه تخصصي است، بايد توجه داشت كه علاوه بر دست‌اندركاران اصلي مانند برگزاركنندگان، شركت‌كنندگان، تماشاگران حرفه‌اي و خانواده هر يك از آن ها كه اصولاً اقامت طولانی‌ برابر با مدت زمان رويداد دارند، با ايجاد جذابيت‌هاي خاص مي‌توان گردشگران شهري كه همان ساكنان محلي بوده و گردشگرانی از ساير شهرها و كشورها و مناطق دور و نزديك را نيز جذب كرد. براي مثال رویدادهای ورزشی بین‌المللی نه‌تنها شرکت‌کنندگان و تماشاگران و رسانه‌هاي زیادی را به خود جلب می‌کند بلکه به پوشش رسانه‌ای جهانی نیز دست می‌یابد که همین امر نقش به‌سزایی در رشد مقاصد دارد.

جشنواره‌هاي سينمايي، مسابقات ورزشي و جشنواره‌هاي موسيقي از اين دست است. براي مثال برپايي جشنواره فيلم فجر براي سازندگان و داوران و اهالي رسانه در استاني خاص علاوه بر آنكه تمامي سازندگان فيلم‌ها و خانواده‌هايشان، داوران، رسانه‌ها را به چرخه گردشگري شهر وارد مي كند، بلكه باعث رونق گردشگري شهري در آن منطقه گرديده و با برپايي افتتاحيه و اختتاميه، ديدارهاي مردمي با سازندگان، جلسات نقد فيلم، كارگاه‌هاي آموزشي و... مي‌توان تعداد زيادي از علاقه مندان به اين حوزه را براي سفري چند روزه به مقصد برگزاري جشنواره راهي كرد كه اين نمونه‌اي از توسعه گردشگري با استفاده از گردشگري رويداد است كه در آمد سرشار حاصل از آن مي تواند اقتصاد شهر و همچنين تأسيسات گردشگري را رونقي اساسي بخشد به حدي كه باعث توسعه تأسيسات شود. اين تنها يك نمونه بود كه قابل تعميم در ساير شاخه‌هاي گردشگري توريسم است.