موزه پرواز تبدیل در ذهن تصمیم‌گیرندگان گم شد

میراث خاک گرفته جنگ جهانی دوم همدان میان زمین‌های کشاورزی

 
 "پس از شهریور ۱۳۲۰ تا مدت‌ها شهر همدان صحنه تاخت‌وتاز نیروهای متفقین بود. علاوه بر انگلیسی‌ها، نیروی عظیمی از ارتش آمریکا در سه فرسنگی شمال همدان برای خود قرارگاهی دایر کرده بودند که دارای چاهی عمیق و بناهای نظامی و فرودگاه لازم برای استقرار یک لشگر بود. نمایندگان سه دولت شوروی، انگلیس و آمریکا برای حفظ موازنه قدرت شب و روز مشغول فعالیت بودند".

توصیف کوتاهی که در بالا آمد، از کتاب «ایران جنگ جهانی» به نقل از کامران‌میرزا در تعریف برج مراقبت فرودگاه تاریخی همدان است که در ابتدای جاده همدان به تهران در پشت فرودگاه فعلی همدان قرار دارد و حالا به بنایی مخروبه تبدیل شده است. این بنا اگرچه ذهن بیننده را به برهه مهمی از تاریخ معاصر ایران یعنی اشغال ایران در جنگ جهانی دوم می‌برد اما سال‌هاست که رها شده و تنها در کتاب‌ها می‌توان اثری از آن یافت.

ساختمان برج مراقبت فرودگاه قدیم همدان که یادگار جنگ جهانی است و در فهرست آثار ملی ایران نیز ثبت شده، توسط نیروهای آمریکایی ساخته شده و در حال حاضر در میان زمین‌های کشاورزی قرار گرفته است. علاوه بر ارزش این ساختمان، برج مراقبت فرودگاه می‌توانست از سال‌ها قبل به عنوان یک ظرفیت بالفعل برای جذب گردشگر مطرح شود اما تاکنون این اتفاق نیفتاده است.

جدا از اینکه این‌گونه بناها می‌توانند کاربری‌های متناسبی در راستای کاربری اولیه خود داشته باشند و مثلاً این ساختمان می‌توانست به موزه تبدیل شود و رونق گردشگری را رقم بزند، نشان‌دهنده گوشه‌ای از تاریخ و فرهنگ این سرزمین هستند و رها کردن آنها به حال خود بی‌مهری و جفا در حق آنهاست.

همچنین احیاء و مرمت بناهای تاریخی علاوه بر حفظ و صیانت از آنها، می‌تواند یکی از پایه‌های توسعه انواع مختلف گردشگری در هر منطقه باشد چراکه هر یک از این شاخه‌ها علاقمندان خود را دارد و سرمایه‌گذاری در این حوزه پایدار است اما متأسفانه آنگونه که باید مورد توجه قرار نگرفته است.

برج مراقبت فرودگاه قدیمی همدان که بیشتر به بنایی متروکه شبیه است، چند سال قبل قرار بود به موزه پرواز تبدیل شود اما این تصمیم سال‌ها در حد حرف باقی ماند و شاید هم در ذهن تصمیم‌گیرندگان گم شد. ساختمان که در یک باغ ۸۷ هکتاری موسوم به باغ میوه قرار گرفته حالا به تلی از خاک تبدیل و قسمتی از آن هم به نمایشگاه بین‌المللی تبدیل شده است.

در کنار تعطیلی مداوم فرودگاه همدان و دایر نبودن پروازهای آن، شاید این بنای تاریخی می‌توانست منجی فرودگاه همیشه تعطیل همدان باشد و با معرفی ظرفیت‌های فرهنگی نه تنها پای گردشگران را به این منطقه باز کند بلکه طلسم تعطیلی فرودگاه را نیز بشکند که متأسفانه این اتفاق هم نیفتاد.

اول اسفند سال قبل بود که مدیرعامل سازمان عمران و بازآفرینی شهری شهرداری همدان از احیاء فرودگاه تاریخی جنگ جهانی دوم در همدان خبر داد و گفت: این فرودگاه تاریخی در میدان فرودگاه بین‌المللی همدان واقع شده و شهروندان از وجود این فرودگاه تاریخی اطلاعی ندارند.

احسان صباغی با بیان اینکه عملیات اجرایی احیاء و مرمت فرودگاه تاریخی همدان آغاز شده است، مطرح کرد: برنامه احیاء و مرمت باند و برج مراقبت این فرودگاه را در دستور کار داریم و در گام‌های بعدی این مجموعه در قالب یک مجموعه توریستی فعالیت خواهد کرد.

رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری، مالی و گردشگری شورای شهر همدان نیز ۳۰ خردادماه سال‌جاری در جمع خبرنگاران، درباره ساختمان قدیمی فرودگاه اظهار کرد: ساختمان قدیمی فرودگاه و دو پروژه دیگر در اراضی شهرداری بوده که قبلاً واگذار شده است.

از برج مراقبت فرودگاه جنگ جهانی دوم در همدان تا تخریب تاریخ

حمید بادامی‌نجات ادامه داد: این ساختمان امسال نیز در پروژه ۱۴۰ هکتاری مسکن ملی قرار گرفته است اما ما درخواست کردیم فرودگاه از پروژه مسکن جدا شود و بار دیگر آن را شهرداری تحویل بگیرد. برای فرودگاه تاریخی و قدیمی بودجه پیش‌بینی شده و طرح و برنامه داریم که با کمک دولت می‌توان به نتایج قابل توجهی رسید.

مدیرکل راه شهرسازی استان همدان نیز چندی پیش درباره جانمایی شهرک پرواز در باغ میوه همدان برای ساخت ۱۱ هزار واحد مسکونی که به تازگی کلنگ‌زنی شده است، اظهار کرد: اینکه گفته می‌شود این زمین کاربری گردشگری دارد، درست است اما ما براساس قانون ماده ۱۰ جهش تولید مسکن که تأکید بر تملک اراضی مازاد دولتی دارد، این زمین را تملک کرده و براساس همین قانون ضوابطی که قبلاً برای آن پیش‌بینی شده بود را از میان برداشتیم اما فرودگاه قدیمی همدان در طرح حفظ شده است.

با وجود اهمیت گردشگری و شعارهایی که در چند سال اخیر برای رونق این حوزه در همدان داده می‌شود اما همچنان دیده می‌شود نه این صنعت پولساز در اولویت مدیران استانی است و نه به حفظ بناهای تاریخی آنگونه که باید اهمیت داده می‌شود. برج مراقبت فرودگاه تاریخی باید سال‌ها قبل به کمک گردشگری همدان می‌آمد و چرخ‌های این صنعت را به حرکت درمی‌آورد نه اینکه پس از مخروبه شدن در هاله‌ای از ابهام فرو رود.