■ تاریخ حفاریها برای جستوجوی معبد از تاریخ لائودیسه پیشی گرفت!
سال ۱۳۱۰ گریشمن فرانسوی که برای کاوش تپه گیان در نهاوند به سر میبرد، حین کاوش چند روزی ناپدید میشود.
وی در مدت غیبت چند روزهاش، مشغول حفاری و کاوش در دره دوخواهران نهاوند (معبد لائودیسه) بوده و پیکره برنزی 4 الهه یونانی را کشف کرده بود. در حفاریهای متعددی که برای یافتن آثار معبد سلوکیان در نهاوند انجام شده ستونها، سرستونها و سنگهای تراشخورده زیادی یافت شده است.
همچنین سنگهایی در حمامهای شهر، منازل قدیمی، بازار نهاوند یافت شده که برخی معتقدند از بقایای ستونهای معبد هستند. پیدا شدن یک لوح از دوره سلوکیان و تلاش برای اثبات وجود معبد، سرآغاز کاوشها برای یافتن معبد لائودیسه در شهر سلوکیان شد.
از سال ۸۴ تا پایان ۹۹ هزینهای حدود ۱میلیارد تومان برای ۶مرحله کاوش جست وجوی معبدی گذشت که تنها از وجود آن در محله دوخواهران نهاوند خبرمیدهد.
سال84 یک گروه باستانشناس به سرپرستی رهبر، استاد دانشگاه تهران برای گمانهزنی و تعیین حریم وارد نهاوند شدند. در 3 فصل نخست کاوشها در سالهای 84، 90 و 91 در منطقه دوخواهران، آثاری از جمله سرستونها، چندین مجسمه که متعلق به خدایان یونانی است، کشف شد.
این معبد را آنتیو خوس پادشاه سلوکی در این شهر برای همسر خود ملکه لائودیسه بنا کرد و در حفاریهای سال ۱۳۲۲ کتیبهای به خط یونانی پیداشد که مربوط به آنتیوخوس سوم پادشاه سلوکی بود.
این کتیبه از 2 قسمت متمایز تشکیلشده و قسمت نخست، نامهای است از مندموس که فرمان شاه را به اهالی نهاوند ابلاغ و از آنان درخواست میکند که فرمان وی را روی سنگی نقش کرده و در معبد اصلی شهر نصب کنند.
حاصل چند فصل کاوش در سالهای دور و چند سال گذشته به اینجا رسید که فصل ششم کاوشها قرار بود، مرحله نهایی باشد و دست کاوشگران به معبد برسد اما مشخص شد امامزاده ای که بهنام دوخواهران در این محله سال ها مورد زیارت مردم و بهعنوان خواهران امام رضا (ع )عنوان می شدند، وجود خارجی نداشته زیرا این امامزاده نه نام داشت و نه شجرهنامه.
در محل این امامزاده یک کتیبه به خط یونانی کشف شد و اکنون در موزه ملی نگهداری میشود.
جستجوی معبد از تاریخ لائودیسه پیشی گرفت!
جست وجو برای یافتن معبد سلوکیان در محله دوخواهران نهاوند با نام لائودیسه برای جهانی شدن میراث فرهنگی نهاوند هر بار پس از اتمام هر فصل به بهانه اتمام اعتبار ،کاوش ها لنگ میزد. غافل از اینکه زندگی و حیات اهالی دو خواهران به تاریخی گره خورده بود که خیال تعبیر نداشت و این رویای یافتن معبد بود که زندگی اهالی را بر روی گسل های فعال زلزله معلق نگه داشته بود و اهالی قدیمیترین منطقه نهاوند به دلیل هم پوشانیاش با بافت تاریخی اجازه ساخت و ساز و مقاوم سازی خانههای فرسوده و بیرمقشان را هم نداشتند و هنوز هم ندارند.
جدال گمانهها برای جهانی شدن با بافت فرسوده
به دنبال اعتبار برای جست وجوی معبد وهمچنین جهانی شدن آن و رسیدن به آمال تاریخی شهر سلوکیان و نوسازی بافت ناکارآمدی هستیم که هرساله حداقل چند زلزله ۳ریشتری تن نحیف و فرسودهاش را می لرزاند!
۳۰۰هکتار بافت فرسوده در مرکز مدیریت بحران
۳۰۰ هکتار بافت فرسوده در شهر نهاوند و بیشتر هم در بافت مرکزی جا خوش کرده است، درست در میانه بافت تاریخی!
چندین دهه است که اهالی دوخواهران اجازه ساخت و ساز و نوسازی خانه های خود را ندارند، خانههایی که بیش از۴۰سال عمر کرده و بیشتر هم گلی و از مصالحی با حداقل مقاومت ساخته شده است!
دست و پا زدن بافت فرسوده میان۳۰۰هکتار ناکارآمدی
شاید تا کوچههای باریک و خانههای بی رمق شهر نهاوند، راهبندان امداد و نجات برای مردمان زیر خلوار خلوار آوار فرسوده در یک زلزله 3 ریشتری چند ثانیه ای نشود، کسی بهخود نیاید و تصمیمی جدی و کارآمد برای علاج واقعه پیش از وقوع آن هم در جدال بافت تاریخی با بافت فرسوده،نخواهد گرفت و کاری هم از پیش نخواهد رفت!
ناکارآمدی تخفیفات ۵۰درصدی
۳۰۰ هکتار بافت فرسوده و ناکارآمد شهر نهاوند بیشتر در مناطق کمبرخوردار قرار دارد.
تخفیفات ۵۰ درصدی شهرداری هم برای نوسازی این املاک در پیچ و خم بروکراسی اداری ناکارآمدتر شده!
بافت فرسوده مشکلات بسیاری دارد
شهردار نهاوند گفت؛ فقدان تسهیلات زیربنایی، کمبود امکانات رفاهی، فقر و محرومیت مردم این مناطق، آسیبپذیری ساختمانهای بافت فرسوده، معضلات اجتماعی، مشکلات زیست محیطی و... از جمله مشکلات اساسی در مناطق بافت فرسوده نهاوند است.
به گفته مجید یوسفی نوید، کم عرض بودن کوچهها در محلات بافت فرسوده برای مواقع خطرات احتمالی و ارائه خدمات، وضعیت دسترسی را دشوارتر و معبر در این مناطق را با مشکل مواجه میکند!
به گفته وی، بیشتر ساختمانهای بافت فرسوده شهر نهاوند بیشتر از ۴۰ سال قدمت دارند و مصالح به کار رفته در آنها اغلب خشت، چوب و آجر است که آسیبپذیری این ساختمانها به ویژه در برابر زلزله را تشدید خواهد کرد.
جولان بحران بر نبض مدیریت بحران
بیشتر بافتهای فرسوده نهاوند در مناطق مرکزی شهر مثل خیابان معلم، دوخواهران و ... که بافت میانی و مرکزی شهر را تشکیل میدهند، قرار دارند و این موضوع خلاف سیاستهای شهرسازی است زیرا بر اساس مبانی شهرسازی قسمتهای مرکزی شهر نباید دچار فرسودگی و ناامنی شوند تا مدیریت بحران در مواقع بروز حوادثی همچون زلزله، طوفان و سیل به خوبی انجام شود و امنیت این محدودهها به لحاظ متروکه شدن منازل، محل و پناهگاهی برای خلافکاران نشود.
آخرین وعدهها
آخرین اقدامات به سفر ضرغامی وزیر گردشگری در دیماه سالجاری و وعده ۵۰۰میلیون تومانی برای فصل ششم باز میگردد.
عزت ا... ضرغامی هم وعده ۵۰۰میلیون تومان برای ادامه کاوش ها و اتمام فصل ششم گمانهها برای جستوجوی لائودیسه را داد تا بلکه پس از اتمام کاوشها نسبت به اعلام ضوابط نسبت به بافت تاریخی و فرسوده اقدام شود تا درصورت تأمین اعتبار، پس از حداقل ۶ماه کاوشها به اتمام و جمع بندی برسد.
الحاق ملک مجاور به مسجد
همچنین مسجد دوخواهران که در محدوده این محوطه تاریخی قرار دارد و 2 سالی است که تعطیل است و قرار شد برای تملک ملک مجاور مسجد دوخواهران اقدام و با دستور وزیر به مسجد الحاق شود.
خان هفتم پایان ناکارآمدی
اکنون 2 راه داریم، نخست اینکه منتظر اختصاص و تحقق اعتبار اتمام فصل ششم و آغاز فصل هفتم بمانند !؟
یا اینکه متولیان تعبیر بیراهه این خواب ناتمام را کنار بگذارند و به خیال یافتن معبد، مانع آرامش و امنیت اهالی که همچنان در برزخ هم پوشانی بافت تاریخی و فرسوده بر روی گسل های زلزله و تبدیل بافت های فرسوده منطقه به محل بزهکاری اجتماعی به فرسایش محله ای که اصالت بزرگانی که روزگاری از این منطقه برخاستند، در سایه این تصمیم دور و دراز نیانجامد!
اما خان هفتم بلاتکلیف است و در جدال با بافتی ناکارآمد است که هم پوشانی اش با لایه های پرگمان تاریخ در دوران سلوکی گره خورده است!
نخست فصل هفتم بعد ضوابط بافت تاریخی!
هم رویای تعبیر داریم، هم زمان درامد از دست می رود و هر بار هم تصور آن فاجعه دشوارتر میشود!
میراث میگوید، با همه گمانه ها هنوز سرنخی نیافته و به معبد اصلی نرسیده است! اما میخواهد با دریافت اعتبار وعده داده شده وزیر، فصل بعدی را هم در۶ماه انجام دهد، شاید به معبد برسد یا نرسد!
آن زمان اگر به نتیجه نرسید ضوابط بافت تاریخی اعلام شود و به مردم اجازه ساخت و ساز دهد!
