در گفت‌و‌گوی با کارشناسان با همدان پیام مطرح شد

باز تعریف جدید برای توسعه اقتصادی با محوریت کارآفرینی

 اولویت نبودن کارآفرینی در کشور و به تبع آن در استان همدان سبب شده تا بخش‌هایی از اقتصاد با چالش‌هایی در رشد و توسعه مواجه شوند.
در برنامه چشم‌انداز توسعه 10ساله استان کشاورزی، صنعت، خدمات و آموزش جزء اولویت‌ها محسوب می‌شود و هرچند ناقص، اما بسیاری از تقسیمات برهمین اساس گرفته می‌شد، اما چون برخی برنامه‌ها ناقص انجام می‌شد و یا تحقیقات کارشناسی برای تدوین برنامه و درنهایت اجرای آنها به کار برده نمی‌شد سبب شد تا کشاورزی توسعه پیدا کند، اما به بخش مصرف آب در آن توجه نشود، اگر صنعت را به عنوان اولویت دوم پیش بردند برای نحوه جذب سرمایه‌گذار در این بخش نیز برنامه‌ریزی نشد، بنابراین در 2 بخش توسعه‌ای یک جای کار می‌لنگید از این‌رو در تدوین برنامه تحول و توسعه‌ای 4 ساله آینده به برخی بخش‌ها باید توجه ویژه‌ای شود.
از آنجا که کارآفرینان در همه نقاط دنیا، متکی بر توانمندی‌ها و خلاقیت، معمولاً در راهبری سازمان‌ها و ادارات دولتی برای پیش بردن اهداف و شکستن تحریم‌ها و موانع پیشتاز هستند و با رفع موانع، جاده را برای افراد دیگر باز می‌کنند، بنابراین حداقل در استان باید توجه به توسعه کارآفرینی یکی از اولویت‌های برنامه تحول و توسعه‌ای 4ساله باشد که استاندار هفته پیش دستور تدوین آن را داد، تا اگر قرار است که استان اقدام جدیدی برای از بین بردن موانع در ایجاد اشتغال و رفع مشکلات اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی داشته باشد توسط کارآفرینان راه را هموار کند.
کشورهای توسعه‌یافته هم به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از راه‌هایی که می‌توانند به توسعه اقتصادی برسند گسترش کارآفرینی است و از این طریق به صنایع، خدمات و مشاغل بزرگی رسیده‌اند.
در دومین دورهمی همدان‌پیام در کلاب‌هاوس درباره هفته جهانی کارآفرینی 5 نفر از کارآفرینان، مسئولان و کارشناسان حضور داشتند که عقاید متفاوتی درباره محورهای توسعه‌ای استان داشتند. هرکدام برای دفاع از عقاید خود دلایل منطقی مطرح کرده و در دفاع از آن برآمدند، اما مهم این است که استان در برنامه‌ریزی خود علی‌رغم وجود نظرات متعدد بتواند بهترین برنامه را برای توسعه تدوین کند و جزئیات آن را در نظر بگیرد تا همانند امروز که به دلیل توسعه کشاورزی با چالش‌های بزرگ آب مواجه هستیم و با وجود ظرفیت‌های متعدد در بخش صنعت و معدن، اما برای جذب سرمایه‌گذار دچار مشکلاتی هستیم و یا به‌زعم برخی کارشناسان امر که گردشگری هم می‌تواند یکی از محورهای توسعه استان قرار گیرد، اما با این‌حال زیرساختی وجود ندارد و آنچه ظرفیت استان را در این بخش است نیز تخریب می‌شود، مواجه نشویم.
به نظر می‌رسد لازم است استان حداقل از طریق کارآفرینان دروازه توسعه را باز کند شاید بتواند همانند کشورهای توسعه‌یافته بدون پرداخت هزینه‌های گزاف به اهداف بزرگ اقتصادی خود برسد.
همدان‌پیام در دورهمی که در کلاب‌هاوس با عنوان «راهکارهای توسعه‌ای کارآفرینی در استان» برگزار کرد مدعوین نظرات و پیشنهادات خود را در این زمینه مطرح کردند و تعدادی از حاضران شنونده نیز در برخی زمینه‌ها کارشناسان را همراهی کردند که خلاصه آن در ادامه زیر است:

خبرنگار، نیلوفر بهرمندنژاد:

سعید ترابیان ، رئیس کانون کارآفرینان استان: اقتصاد کشور باید از سیاست جدا شود
 یکی از مشکلات کارآفرینی در کشور این است که مدیران به دلیل اینکه کار اجرایی نکرده‌اند درک درستی از کارآفرینی و سرمایه‌گذاری ندارد.
موضوع دیگر مربوط به اقتصاد کشور است که باید کاملاً از سیاست جدا شود، چون کشور ما دچار نوعی آسیب‌دیدگی بزرگی در حوزه اقتصاد شده است و نمی‌توان چشم‌اندازی هم برای آن تعریف کرد. یعنی تغییر قوانین، تفسیر قانون و با ناامنی برای سرمایه‌گذاری، سبب شده که سرمایه‌گذاری واقعی وارد کار نشود مگر اینکه کسی واقعاً از روی علایق شخصی خود کارآفرین شده باشد. پس با شرایط فعلی بیشتر افراد به سمت شغل‌های کاذب روی آورده‌اند.
یکی از برنامه‌هایی که باید جزو اولویت‌های اصلی مدیریت کشور قرار بگیرد این است که یک کارآفرین بتواند با مدیریت جدید اقتصاد را به سمت سفره‌های مردم هدایت کند و دولتمردان نیز این دسته از افراد را طوری حمایت کنند که هیچگونه موانعی جلوی راهشان نباشد، چراکه هیچ سرمایه‌گذاری به هیچگونه حمایت مالی از سمت دولتمردان نیاز ندارد. اما در رابطه با اینکه همدان یک استان تاریخی و گردشگری است با توجه به تجارب 21 ساله‌ای که در این حوزه داشته‌ام یکسری راهکارهایی برای توسعه این حوزه وجود دارد که می‌توان گفت در حال‌حاضر صنعت گردشگری به عنوان سومین صنعت در دنیا شناخته شده و تنها مشاغلی که ماندگاری بیشتری دارند مربوطه به حوزه گردشگری است.
درواقع یکی از چشم‌اندازهای دنیا گردشگری است و همدان نیز در این حوزه حرفی برای گفتن دارد. شاید به جرأت می‌توان گفت که به دلیل وجود شاخصه‌های بزرگ گردشگری همچون طبیعت بکر و غارعلیصدر دست‌کمی از شهرهایی مانند اصفهان کم ندارد که باید از آنها برای توسعه استان استفاده کنیم و خوشبختانه بزرگترین شانسی که داریم این است که همدان شهر صنعتی نشد.
مشکل استان ما مسئولان نیستند، مشکل اصلی مردمی هستند که باید مطالبه‌گری کنند و به دنبال توسعه باشند. در واقع مردم ما به دلیل اقلیم و فرهنگی که در جامعه حاکم است، به دنبال توسعه نیستند و باید این را فرهنگسازی کنیم که مردم را نسبت به مسئولان  مطالبه‌گر کنیم.
 عامل دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد این است که استان ما یک استان سخت‌گیری در صدور مجوز است. به‌طور مثال، مجوزی که در عرض یک ماه می‌توان آن را صادر کرد به مدت 2سال زمان می‌برد. در نهایت امیدواریم که بتوانیم با همکاری یکدیگر از آسیب‌های موجود در این حوزه جلوگیری کنیم.

محمدجواد وثاق-  راهبر کافه کارآفرینی همدان:تریبون اقتصادی باید در دست کارآفرینان باشد
 زمانی که درباره کارآفرینی صحبت می‌کنیم باید داشته‌ها و نداشته‌ها را در نظر بگیریم پس از آن به فکر راهکار باشیم.
اقتصاد هر کشوری 3 ضلع دارد:  1-جامعه 2-دولت 3-صنعت. اگر بخواهیم در ابتدا از جامعه آغاز کنیم درمی‌یابیم که فرهنگ کار و کارآفرینی نه تنها در استان، بلکه در کل جامعه ایران به حاشیه رفته است و بیشتر افراد دلالی را جزو اولویت‌های نخست قرار داده‌اند و آنقدر که به دلالی اهمیت می‌دهند به کارآفرینی و  ایجاد اشتغال توجهی ندارند و همین عامل سبب شده که فرهنگ دلالی در ایران جا بیفتد.
موردی بعدی صنعت، کشاورزی و خدمات است. وقتی درباره  صنعت می‌گوییم به نوعی کشاورزی و خدمات را نیز در بر می‌گیرد.
امروزه به دلیل وجود تحریم‌ها، قدیمی بودن تکنولوژی و محدودیت بخش خصوصی در ایجاد برخی شغل‌ها نمی‌توانیم در چرخه اقتصاد جهان قرار گیریم که اکنون بخش خصوصی با 3 معضل اساسی روبه‌رو است. یکی از عوامل آن نداشتن رقابت‌ در بین آنها بوده است که به دلیل اینکه عده‌ای رقابت را بلد نیستند کسب‌وکار آنها نیز رشد نخواهد کرد و در این حالت است که سرمایه‌ناپذیر هم می‌شود درنهایت با نوعی چالش مواجه می‌شویم به همین علت است که نمی‌توانیم در عرصه بین‌الملل رقابت کنیم و ارزآوری داشته باشیم.
موضوع دیگر این است که در کشورهای پیشرفته‌ای مانند اروپا و آمریکا تریبون اقتصادی کارآفرینی دست کارآفرینان است نه دست دولتمردان. کارآفرینی با ذهن خلاق مردم به وجود می‌آید. متأسفانه ما کارآفرین سازمانی و یا دولتمرد کارآفرین نداریم در این حالت  است که  هیچ دولتمردی درک درستی از کارآفرینی ندارد و نمی‌تواند برنامه‌ درستی نیز در این زمینه تعیین کند.
ما با این چالش‌های در این 3 ضلع مواجه هستیم که باید در ابتدا بتوانیم این چالش‌ها را خوب شناسایی کنیم تا با برنامه‌ریزی دقیق‌تری بتوانیم چالش‌ها را رفع کنیم.
به‌طور مثال، در جلسه کارگروه سرمایه اشتغالی که توسط استاندار تشکیل شد استاندار برای تعیین برنامه توسعه 4 ساله‌اش چند درصد از نظرات و خواسته‌های مردم، کارآفرینان و یا فناورها استفاده کرد؟
کارآفرینی چهارچوب مشخصی دارد باید بررسی کنیم که اجرای اکوسیستم کارآفرینی در استان  تا چه اندازه‌ای وجود دارد و چه کارهایی انجام می‌دهد، کسب‌وکارها باید مشورت‌پذیر باشند و اجازه دهند صاحبنظران ورود کرده و عارضه‌یابی کنند.
حمایت‌ از رویدادهای ترویجی و کارآفرینی یکی دیگر از چالش‌هایی است که باید از طرف بخش خصوصی انجام گیرد نه دولتی که متأسفانه در این خصوص هم ضعیف هستیم.
راهکارهای اساسی که برای توسعه کارآفرینی در استان وجود دارد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
مطالبه‌گری رسانه‌ها از دستگاه‌های مرتبط در همدان بسیار ضعیف است و همچنین تعدادی بر این باورند که استان در حوزه گردشگری ظرفیت خوبی دارد و بیشتر برای آن برنامه‌ریزی می‌کنند، اما از نظر من که سال‌هاست در حوزه گردشگری  فعالیت دارم این کاری اشتباه است چراکه  مشکلات عدیده‌ای در این بخش در همدان وجود دارد و در بسیاری از بخش‌هایی که توسط آنها می‌توانیم گردشگر را جذب کنیم زیرساخت نداریم، در این حوزه نگاه ایدئولوژی حاکم است،  بنابراین در این بخش نمی‌توانیم رقابت کنیم. توجه به بسیاری از مشاغلی که امروز در دنیا درآمد کلان دارد می‌تواند برای استان راهبر باشد به عنوان مثال در همدانی که زیرساخت گردشگری داریم و با مشکل آب مواجه هستیم باید خدمات را در نظر بگیریم. به نظرم عرضه خدمت می‌تواند یکی از شاخصه‌های توسعه استان باشد.
متأسفانه در تمام کارگروه‌ها اشتغال افراد در بخش خصوصی بسیار کمرنگ شده است و یا افراد گلچین شده را انتخاب می‌کنند که به کارگیری افرادی که در این زمینه تخصص کافی دارند و از اطلاعات و دانش کافی در این حوزه برخوردار هستند، مفید خواهد بود.

مصطفی قربانفر، معاون اشتغال و کارآفرینی اداره‌کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان همدان: زیــرساخت‌های لازم برای توسعه کارآفرینی فراهم کنیم
 یکی از اصلی‌ترین دلایلی که سبب کمرنگ شدن کارآفرینی در استان شده این است که رقابت‌پذیری در بین آنها کمتر شده و اکنون تنها حمایت از کارآفرینان را دادن تسهیلات و کمک‌های مالی می‌دانیم که با منابعی که دولت در اختیار آنها قرار داده است می‌توانند کسب‌وکاری راه‌اندازی کنند در همین حالت است که در نهایت با نوعی مشکلی رو‌به‌رو می‌شوند در صورتی که کارآفرینی، واقعی است که از ایده و دانش کافی دارا بوده و تخصص کافی نیز در این زمینه داشته باشد که بتواند نیروهای خوبی آموزش دهد.
یکی از راهکارهای اصلی برای توسعه کارآفرینی فراهم‌سازی زیر‌ساخت‌ها است که بتوانیم موانع موجود را برطرف کنیم و بتوانیم رتبه کارآفرینی را پایین بیاوریم.
 اما پرسش اصلی اینجاست که چرا برخی استان‌ها در کارآفرینی نسبت به سایر استان‌ها موفق‌تر هستند که در ابتدا باید شاخص‌های اصلی را برای ایجاد یک کسب‌وکار جدید دریابیم که نخستین شاخص آن اخذ مجوز است که باید مراحل طولانی را طی کنیم. از دیگر مشکلات نیز می‌توان به مشکلات اقتصاد ملی از جمله تحریم‌ها اشاره کرد که باید با توجه به وضع موجود راهکارهایی برای توسعه کسب‌وکار ارائه دهیم.
با توجه به امکانات موجود که وجود دارد باید راهکارهای اساسی را برای توسعه کارآفرینی ارائه دهیم که یکی از آنها درخواست از مسئولان برای رفع موانع در مسیر کارآفرینی است. به‌طور مثال برخی از استعلام‌ها برای تسهیل اخذ مجوز جهت راه‌اندازی کسب‌وکارها باید حذف شوند و یا در موضوع گردشگری با توجه به اینکه استان همدان یک استان گردشگر و تاریخی است برخلاف سایر استان‌ها که اشتغالزایی بالاتری در حوزه گردشگری دارند گردشگری همدان  ماندگاری ندارد و گذرا است، بنابراین توسعه آموزش باید متناسب با نیاز بازار انجام شود به طوری که منزلت اجتماعی کارآفرینی در جامعه کنونی افزایش یابد.
از دیگر راهکارهای توسعه کارآفرینی می‌توان به تأسیس مراکز توسعه رشد در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها و از همه مهمتر توسعه زیرساخت‌ها در شهرک‌های صنعتی و بالا بردن سرعت اینترنت اشاره کرد.
موضوع دیگر مربوط به جایگاه فرهنگ مشاوره در کارآفرینی است که مشاوران کارآفرینی کسانی هستند که تمام تمرکزشان بر روی مطالعه و بررسی و تحلیل محیط داخلی و خارجی کسب‌وکارهاست و سبب پایداری بیشتر مشاغل می‌شود.

میثم باقری- صاحب‌نظر در حوزه راهکارها و چالش‌های خدمات آنلاین:باید برای هوش مصنوعی برنامه‌ریزی شود
 فناوری اطلاعات و اینترنت جزء یکی از مهمترین ابزارها برای ارتقای کسب‌وکار است که می‌توان از آن استفاده خوبی کرد. اگرچه در سال‌های اخیر تحول اجتماعی عظیمی در جهان ایجاد شد و مشاغل، وابسته به اینترنت بود که با قطعی اینترنت و فیلترینگ برنامه‌ها آنها را با نوعی چالش رو‌به‌رو کرد.  
مجموعه‌ای که بیشتر در آن فعالیت داریم برنامه‌نویسی در حوزه«IT » است و بیشتر کارآفرینانی که در فناوری اطلاعات با آنها هم مسیر بوده‌ایم با این حوزه آشنا هستند و اطلاعات و آگاهی کاملی در این زمینه دارند.
ما باید علاوه بر 2 موضوع گردشگری و کشاورزی که به آن اشاره شد برنامه‌ریزی‌هایی برای موضوعاتی همچون هوش مصنوعی و تولید محتوا نیز تأکید کرد چراکه اگر تولید محتوای خوبی داشته باشیم، می‌توانیم ایده‌های خوبی درباره شهرمان و آثار باستانی موجود در آن ارائه دهیم که به دنبالش نتایج مثبتی را در برخواهد داشت.
  نکته دیگری که باید به آن توجه ویژه‌ای داشت بومی‌گزینی افراد است که شهر ما از لحاظ نیروی کار متخصص دچار ضعف شده است درحالی که ما نیروهای متخصص را آموزش می‌دهیم، اما متأسفانه آنها پس از مدت کوتاهی به سایر استان‌ها و حتی کشورهای دیگر مهاجرت می‌کنند که از نظر من دلیل اصلی آن می‌تواند نبود زیرساخت‌های کافی برای ماندگاری این دسته از افراد باشد.

نصرت‌ا... طاقتی‌احسن ،دبیر کانون کارآفرینان استان همدان: برای کارآفرینی باید از ظرفیت جامعه استفاده کنیم
 توسعه در دنیا به 2 شکل مطرح می‌شود یا به‌صورت از بالا به پایین است یعنی حاکمیت مصوب می‌کند که دستوری ابلاغ شود و همه موظف به اجرای آن هستند که نوعی توسعه کمونیستی به شمار می‌آید و نوع دوم آن از کف جامعه به سمت بالا می‌رود یعنی اگر مردم بالغ داشته باشیم در نهایت می‌توانند رئیس‌جمهوری بالغ، نماینده بالغ و شورای بالغی را انتخاب کنند که آن جامعه توسعه پیدا کند.
من معتقدم اگر ما می‌خواهیم مقوله‌ای به نام کارآفرینی را در استان توسعه دهیم و اصطلاحاً برای آن راهکارها ارائه دهیم گام نخست آن این است که لغت کارآفرینی را از حزبی، گروهی، تیمی خارج کرده و به مردم و جامعه نخبه استان واگذار کنیم.
برای اینکه کارآفرینی در استان توسعه یابد، باید از چند منظر به آن نگاه کرد، یک منظر می‌تواند دولتی-خصوصی باشد که در این حالت وظیفه دولت ایجاد فرصت و وظیفه کارآفرین کشف فرصت‌ها است و دولت باید این فرصت‌ها را برای توده مردم و در بین این قشر کارآفرین ایجاد کند.
ما اگر می‌خواهیم کارآفرینی کنیم باید از ظرفیت تمام جامعه برای ایجاد آن کمک بگیریم.
دولت نیز باید سازمان‌ها و نهاد کارآفرینی ایجاد کند و تسهیلاتی را در اختیار کارآفرینان قرار دهد، همچنین معافیت مالیاتی و گمرکی را باید جزو اولویت اصلی برنامه‌های خود برای توسعه کارافرینی قرار دهد، بنابراین هر دولتی که می‌خواهد برای توسعه کارآفرینی در استان گامی بردارد  باید این راهکارها و اولویت‌ها را در برنامه کاری خود قرار دهد.
توسعه کارآفرینی در کشور ما یک مقوله جوانی است و هنوز نتوانسته است به آن پختگی کامل برسد، بنابراین چالش‌های فراوانی در حوزه کارآفرینی وجود دارد به طوری که فرهنگ جامعه ما باید به سمتی حرکت کند که والدین به فرزندانشان از همان دوران کودکی مطالبه‌گری را آموزش دهند تا از همان دوران در فرزندانشان شکل گیرد.
راهکارهای کارآفرینی را می‌توان از نظر زمان به 3 دوره کوتاه‌مدت، میان‌مدت، بلندمدت و از نظر موضوعی- عنوانی در مقوله‌های مهمی مانند اقتصادی، کشاورزی، سیاستگذاری، گردشگری و حتی ورزشی طبقه‌بندی کرد. و اما یکی از دلایل اصلی اینکه بخش خصوصی با نوعی چالش مواجه هستند این است که درصد کمتری به بخش خصوصی تعلق دارد به طوری که در کشور ما بیش از 80 درصد اقتصاد کشور در دست دولت است و باید روی 20 درصدی که تحت کنترل بخش خصوصی است متمرکز شویم.
تمرکز ما باید بر این اساس باشد که یک مغز برنامه‌ریزی برای راهکار توسعه کارآفرینی در استان شکل بگیرد که هنوز متأسفانه در کشور مغز برنامه‌ریزی کارآفرینی نداریم، بنابراین در استان همدان نیز  باید مغز کارآفرینی استان را جدی بگیریم که با  این مغز بر روی توانمندی‌ها و داشته‌هایمان سرمایه‌گذاری کنیم.
همه این موارد در همان نقطه‌ای شکل می‌گیرد که اصطلاحاً می‌گویم باید اکوسیستم کارآفرینی ترسیم کنیم که با نظارت و در نظر گرفتن یک چشم‌انداز ۲۰ ساله، آن را جز برنامه‌های استان قرار دهیم که بتوانیم هم‌تراز با سایر کشورهای اروپایی شویم.