فرهاد شمشادی: متخصصها در جایگاه تخصصی خودشان در شورا به کار گرفته نمیَشوند.
مهدی اینانلو(نماینده داریوش نوشاد): مدیران شهری همدان نیازمند ارتقای جایگاه علمی و مهارتی هستند
نرگس نورا...زاده: سیاستزدگی بزرگترین نقطهضعف شورای شهر است
همدان در جریان برنامههای کوتاهمدت شهری ترکیب و تراکم شهریاش تا حدود زیادی به هم ریخته و در برخی نقاط شهر تراکم بیشتر از آنچه که باید باید پیشرفته است در این میان در چند دهه اخیر غیر از مدیریت و سیاستهای تأثیرگذار شهری، تغییرات اجتماعی، سیاسی و جمعیتی هم در شهر همدان وجود داشته که سبب شده چهره این کهنشهر متفاوت از گذشته باشد.
در این مسیر دگرگونی نقش شوراها و شهرداران بیتأثیر نبوده، بنابراین اینکه کاندیداهای منتخب با چه برنامهای وارد شورای شهر میشوند و چه شناختی از مسئولیتهای این بزرگترین پارلمان شهری دارند بسیار حایز اهمیت است.
بر این اساس نشستهای هماندیشی در شکلگیری این مسیر در ایام قبل از انتخابات نقش مؤثری دارند که میتواند در کنار آگاهیبخشی به شهروندان برنامههای کاندیداهای هر دوره شورای شهر را مورد تحلیل و بررسی قرار دهد.
در نشست کارشناسان همدان پیام با 3 کاندیدای انتخابات ششمین دوره شورای شهر بر محور مقبولیت شورای جدید بحث و تبادلنظر شد
از زمانی که شوراها در کشور شکل گرفتند تا امروز چقدر در عملکردشان موفق بودهاند؟ ریخت شهر و عملکرد شوراها چطور بوده؟ آیا در ساماندهی شهر تأثیر داشتند و اینکه شورای پنجم چه ضعفها و ایراداتی داشتند؟
نورا... زاده:
شهردارانی که دوران قبل از شکلگیری شوراها و بعد از آن را دیدهاند اذعان میکردند در قبل از پیدایش شوراها عملکرد شهرداری تکبعدی و خلاصه در آسفالت، جدولکشی و مسائل اینچنینی بوده در حالی که باید تمامی حوزههای فعالیتی شهرداری مورد توجه قرار گیرد نه اینکه به چند حوزه توجه شود و مابقی مغفول بماند به عبارتی چون پس از روی کار آمدن شورا تمامی ابعاد عملکردی شهردارها مورد بررسی و توجه قرار گرفت میتوانیم بگوییم شوراها در عملکرد بهتر شهر تأثیرگذار هستند.
اما اینکه شورای پنجم چه ضعفهایی داشته باید گفت متأسفانه یکی از نقطهضعفهای بزرگ شوراها ورود نگاههای سیاسی بود که در شورای پنجم پررنگتر شاهد آن بودیم.
اگر چه اگر سیاست با تقوا عجین باشد چیز بدی نیست، اما سیاست به شکلی که امروز مرسوم است اگر باشد سیاسیکاریهایی را به دنبال دارد که خارج از تقواست به همین دلیل ورود این نوع تفکرات در شورا که قرار است سیاستگذاری درستی در به انجام رساندن برنامه و مطلوبیت نهایی آن را به نفع شهرستان انجام دهند باعث آسیب و لطمه زدن در سیاستگذاری و نظارت شورا میشود.
متأسفانه در کنار این مسأله در شورای پنجم به بحث شایستهسالاری نیز توجه چندانی نشده است که برگرفته از همان تأثیری است که تحمیل نگاههای سیاسی در شورای شهر به دنبال دارد.
به طوری که به جای استفاده از تجارت و تخصص افراد در کمک رساندن به مدیریت شهر، یکسری تعاملات اعضای شورا جایگزین جذب افراد در شهرداری همدان شد که خوب آسیب جدی به مدیریت شهر زد.
به عنوان مثال این تفکر در تعیین هیأترئیسه، انتخاب نماینده در شوراهای بالادستی و... دیده میشد. در حالی که روش درست، استفاده از تجربه و تخصص است. اما با بیتوجهی به این اقدام در دور پنجم شاهد بودیم که هیأترئیسه تنها محقق به یک طیف سیاسی خاص شد.
که این مدل تقسیمبندی نه تنها شایستهسازی را از بین میبرد، بلکه از طرفی توان استفاده شورا از شهرداری را هم میگیرد. بر این اساس به نظر میرسد برای آنکه شورای شهر بتواند نظارت بر شهرداری داشته باشد نیازمند یک همفکری و هم رأی بودن است، اما متأسفانه در این دوره شاهد نظارتها از شورای شهر نبودیم که میتواند یکی از نقطهضعفها باشد.
اگر شورا وارد سیاسیکاری شود نه تنها مردم، بلکه نظام مدیریت شهری هم به مشکل میخورد، بنابراین نگاه حزبی و گروهی و یا منبع خاص از نقاط ضعف است که باید در مرحله انتخاب، شهروندان افرادی را انتخاب کنند که به دور از این نگاهها باشد در غیر این صورت کارایی نخواهد داشت.
شمشادی :
همانگونه که از نام شورای شهر پیداست این مکان محلی است برای تجمیع آرای مشورتی به منظور سیاستگذاری، تألیف و تصویب قوانین به این معنا که با بررسی نقاط ضعف و قدرت، فرصتها و آسیبهای افقی را برای توسعه شهر ترسیم و مسیر دستیابی به آن را سیاستگذاری و در مرحله بعد نظارت کند اینکه بگوییم اساس پیشرفت شهری در دوران قبل از آغاز به کار شورا با حالحاضر که چندین دوره است شوراها تشکیل میشوند چه تفاوتی داشته آیا بهتر بوده یا نه؟ به نظر بنده اگر چه در درازمدت شوراها رشد کردهاند و رفته رفته جلو آمدهاند، اما در بیلانکاری دورههای مختلف شهر تنها توانستهاند یک تأثیرگذاری نسبی را ایجاد کنند.
اما به طور قطع برای رسیدن به مطلوبیت از شورای شهروندان هنوز جای کار بسیاری دارند که در گذر از زمان میتواند به دست آید.
در دوره پنجم متأسفانه بزرگترین مشکل موجود تکمیدانی نبودن اعضا بود به طوری که هر یک سعی داشت دیدگاه و نظر خود را بیان کند و حتی در بسیاری از موارد نه تنها احساس میشد همفکری در بین آنان وجود ندارد، بلکه اعضای شورا برای به رأی رساندن خواستههای شخصی خود مقابل یکدیگر هم میایستادند از طرف دیگر در شورای پنجم تخصصها در جایگاه خودشان مورد استفاده قرار نگرفت و به همین دلیل در بسیاری از امور تخصصی شهر، شورای شهر را با چالش مواجه کرد.
مهدی اینانلو، نماینده مهندس نوشاد:
در حالحاضر چیزی حدود 22 سال از عمر شوراها در همدان میگذرد به نظر میرسد تا امروز هیچگاه عملکرد ادوار قبل تجزیه و تحلیل نشده است و بتوانیم آنچه در قانون در خصوص شوراها گفته شده است را به طور کامل اجرا کنیم.
با گسترش بحث شهرنشینی نیاز به شوراها با تصمیم دولتمردان در بین امور اجرایی شهر رفته رفته خودش را نشان داد اگر چه پس از گذشت سالها شورای شهر آن چیزی که باید نشد و نتوانست وجود خود را در مباحث نظارتی شهر که مربوط بر تمام دستگاههای مدیریتی و اجرایی شهر میشود اثبات کند، اما اگر بخواهیم معدلگیری شود در عملکرد دورههای مختلف شورا، نتوانست قوانین خوبی را وضع کند و جایگاه نظارتی خودش را جامه عمل بپوشاند.
بر این اساس انتظار میرفت شورا در دور پنجم و حتی ادوار قبلتر بهتر عمل کند متأسفانه دورههای جدیدی که روی کار میآیند نسبت به قوانین قبلی وضع شده دوره قبل از خود نه مطالعه و پژوهشی انجام میدهند و نه حتی آنها را ارزیابی میکنند، بنابراین ضعفها و نقاط قوت شورا هیچگاه مکملسازی نشده است و همین اتفاق یک ضعف بزرگ را ایجاد کرد.
متأسفانه با اینکه همدان دارای پیشینه چند هزار ساله است اما از قدمت و پیشینه آن به نحو احسن استفاده نمیشود و تنها در حد شعار باقی میماند به همین علت فاصله بین شعارهای نامزدهای انتخاباتی با آنچه در عمل نشان میدهد نه تنها زیاد، بلکه غیر کارشناسانه است.
با استناد به این موارد اگر حال شهر را نگاه کنیم، با وجود اینکه در شورای پنجم طیفهای سیاسی خاصی وجود داشت اما نتوانستیم از یک همافزایی برای بهتر شدن شهر و اجرای برنامههای توسعهمحور استفاده کنیم به طوری که در یک دوره این شورا استیضاح شهردار را با اینکه رقم زد اما خروجی آن نتوانست کمکی به شهر کند.
مورد بعد در خصوص شورای پنجم مباحثی بود که در شهرداری اتفاق افتاد که بینتیجه و بدون احقاق حق رها شد و جز ایجاد بدبینی در نگاه مردم چیزی به دنبال نداشت.
در شورای کنونی بیشترین آمار تفکیک و مزایده زمینهای شهری برگزار شده است و درست زمانی این اتفاق افتاد که فنر قیمت زمین در همدان رها شده بود و این اتفاق باعث ورود سوداگران مسکن به میدان شد که به نظر اقدام رخ داده یک امتیاز منفی برای شورای شهر بود.
با توجه به ابعاد نوینی که در شهر و مدیریت شهری پیش آمده، شورای شهر مقبول از دیدگاه شما چیست؟
شمشادی:
متأسفانه وقتی به عملکردهای شورای شهر در خصوص برنامهریزیهای شهری دقیق میشویم میبینیم که به طور عمده شورا در همدان برنامهها را تنها در حد چیدن در چند صفحه کاغذ جلو برده و در نیمه راه رها کرده است به عبارتی از این رفتار نتیجه گرفته میشود که فاز مطالعاتی طرحهای اجرا شده در شهر همدان با فاز انجام شده آن یکسان نیست و تا زمانی که این گپ بین 2 فاز وجود دارد ما نمیتوانیم برچسب مطلوبیت به شورا و شهرداری همدان بزنیم تا عملکرد آنها را در بین مردم شهر مقبول جلوه کنیم.
اینانلو:
شورای خوب، شورایی است که در ابتدا احراز تجارب افراد قبلی و ادوار گذشته، با به کارگیری پتانسیل موجود بتواند کمیسیونهای تخصصی تشکیل دهد و رأیگیریها در تصویب یک برنامه فارغ از هر جناحبندی بر اساس تجربیات و تخصص صورت بگیرد و شورای شهر باید بداند یک جایگاه ارتباطی پیدا کند تا مدیران ارشد استان در شهر استفاده کند.تا برای انجام هر کاری بزرگ با مدیریت ارشد استان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی به یک همفکری و هم مسیری برسد، زیرا اگر جز این عمل شود پروژههایی مثل پل روگذر میدانبار را با هزینههای هنگفت روی دست شهر میگذارد.
از طرفی در بحث شهر هوشمند با توجه به امکانات استفاده شده تغییر ضائقه مردم خدمات نوین شهری ایجاد کنیم. که متأسفانه اقدامات قابل توجه و به روزی برای این بخش در شهر همدان ایجاد نشده است و ما نتوانستیم برای وقت و زمان شهروندان نگاهی متفاوت و ابزاری ویژه داشته باشیم.
ارتقای دانش و مهارت مدیران شهری ما مقبول نیست به خاطر همین پس از انتخاب اعضای شورا برای سپردن شهر به دست یک فرد متخصص نخستین نگاه این است که یک شهردار غیربومی روی کار بیاید که این اتفاق نشان میدهد مدیران شهری ما آن دانش و مهارت لازم را ندارند و یا مسیری را برای کسب آن طی نکردهاند و ما نتوانستیم کادرسازی و مدیرسازی کنیم.
در شهر همدان متأسفانه نگاه ویژهای و یا منشور ویژه برای کارمندان و افراد سازمانی شهرداری وجود ندارد با توجه به آنچه گفته شد برای شورای شهر باید اهداف میانمدت، کوتاهمدت و بلندمدت تعریف شود.
نورا... زاده:
شورای مطلوب شورایی است که خارج از مسائل سیاسی به مسائل بپردازد و از تخصص و تجربههای مرتبط با مدیریت شهری در مجموعه شورا حضور داشته باشند که در بدو ورود به شورا بتوانند برنامهها و نگرشهای خود را به یکدیگر نزدیک و یک همصدایی را در افق 4ساله خدمت خود ایجاد کنند.
و در عین داشتن تضاد آرا از اختیارات و تصمیمگیریهای خود به نفع مردم شهر استفاده کنند تا اقتدار شورا در پیشبرد اهداف شهری کارساز شود.
مسائل چالشدار و اولویتدار در شهر همدان را چه میدانید؟
شمشادی:
به نظر من یکی از بزرگترین خطاهای شهری در همدان چه در شورا و چه در شهرداری همه چیزدانی مدیران است به معنای دیگر متأسفانه اعضای شورای شهر و حتی شهرداران همدان با تصور اشتباهی که دارند گمان میکنند در خصوص هر برنامه و پروژهای صاحبنظر هستند به همین علت از ظرفیتهای دانشگاهی و نخبگان در امور شهری استفاده عملی نشده است، شاید در حد چند جلسه و صورتجلسه گاهی برخی از اساتید مورد مشورت قرار گرفته باشند، اما در نهایت نه تنها نظرات آنها اعمال نشده، بلکه در سطح شهر نگاههای سلیقهای مدیران شهری مختلف حاکم شده و یک به هم ریختگی و آشفتگی شهری را در همدان به وجود آورده است.
از طرف دیگر موضوع فرار سرمایهگذار در همدان یک عینک منفی به چشم علاقهمندان به سرمایهگذاری در شهر زده است که باعث شده نفوذ سرمایه در همدان کمرنگ باشد و یک سیکل بسته اقتصادی را به وجود آورد که هر روز در حال تحلیل است.
اینانلو:
طرح جامع شهری ناقص مانده و در بحث حریم شهر و تعریف آن از متخصصان و صاحبنظران چه علمی و چه تجربی استفاده نشده است.
شناخت و استفاده بهینه سرمایهگذاری در شهر همدان متأسفانه یک امتیاز منفی و چالش بزرگ است به طوری که بسیاری از افراد برای سرمایهگذاری در همدان پشیمان هستند در حالحاضر بسیاری از پروژههای شهر همدان از میدانبار گرفته تا پروژههای بزرگتر مانند عصر طلایی به خاطر ضعف در عملکرد برای جذب و همراه بودن با سرمایهگذار نیمهکاره مانده است و ما نتوانستیم از سرمایهگذار درست استفاده کنیم.
در همدان از ظرفیتهای طبیعی آبوهوا و منابع زیستمحیطی استفاده نمیشود.
از ظرفیتهای سازمانی، شهرداری نتوانست بهرهمندی مطلوب را داشته باشد در همین راستا سؤال این است در حالحاضر کارخانه سیمان شهرداری که پس از 2 دهه از آن گذشته به کجا رسیده است؟
نورا... زاده:
یکسری برنامههای بلندمدت در حالحاضر برای شهر همدان در حال رقم خوردن است که از جمله آن طرح جامع شهر، طرح تفضیلی و طرح جامع حوزه ترافیک است که متأسفانه به لحاظ کرونا چون امکان آمارگیری وجود ندارد مطالعات طرح جامع ترافیک در حد مطالعه آماری باقی مانده و به انجام نرسیده که تمام آمال و آرزوهای مردم و مدیران از آن یاد میکنند در سند چشماندازی 20 ساله آینده شهر وجود دارد و میتواند برنامه و نقشه راه برای شورا و شهرداری همدان باشد.
شهرداری منطقه 5 که به موضوعات بافت تاریخی و احیای بازارهای شهر میپردازد بر همین اساس این پروژهها اگر در حالحاضر که زمان و وقت اجرای آن است مورد توجه قرار نگیرد در زمانی دیگر هم کارایی ندارد و هم اصلاح کردن آنها بسیار سخت است.
از طرفی بر اساس سند آمایش سرزمین همدان شهر صنعتی نیست و شهر کشاورزی، دانشگاهی و گردشگری است ما برای این حوزهها طرح جامع اقتصادی نداریم به طوری که هر بار که مشاور در این بخش پیشنهاداتی را مطرح میکرد سؤال این بود که حوزه اقتصادی قرار است چطور تأمین شود پاسخ داده میشد که این در حوزه اختیارات او نیست و همدان نیازمند طرح جامع اقتصادی است برای اینکه تمامی مشکلاتی که در مسیر اجرای پروژهها قرار دارد به مباحث اقتصادی باز میگردد.
در این قسمت از سؤالات از نامزدهای شرکتکننده در این نشست خواسته شد نظرات خود را در ارتباط با برخی پروژههای مهم شهری که در چند سال اخیر در شهر همدان اجرایی شدهاند و یا در حال بررسی و مطالعه هستند بیان کنند.
اینانلو
■ بلوار ارم: نمونه بارز فاصله حرف تا عمل
■ پیادهراه بوعلی: خوب بود
■ پیادهراه اکباتان: یک طرح احساسی و عجولانه
■ موزه میدان امام(ره): تأسف از حرف بیعمل
■ پارک ولایت و اکباتان: تنها ارائه یک رزومه بدون کار کارشناسی شده
■ پیادهراهسازی کل شهر: یک آیتم پولساز برای پیمانکار شهرداری
■ برجهای سعیدیه و زاگرس: پر از ابهام
■ پل سردار همدانی: تأسف خیلی بزرگ برای کارنامه شورای پنجم
■ اسکای مال: عجایب رو شده از 2 شورای چهارم و پنجم
■ برجهای جدید: طرحهای کارشناسی شده
■ طرح جامع: طرحی در موبایل دلالان
■ کلانشهر همدان: تنها یک اسم
■ قطار شهری: طرحی برای ژست رسانهای مدیران
■ شورای پنجم: یک شورای غیر شفاف
■ شهردار همدان: یک مدیر اسیر چندصدایی
■ انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم: خلاف قانون است
■ چشمانداز 20 ساله همدان: یک شو برای خوب نشان دادن مدیران رفته
نورا... زاده
■ بلوار ارم: ابتدا باید تملک آن انجام میشد و اولویت آن اجرای کامل طرح باید در نظر گرفته میشد.
■ پیادهراه بوعلی و اکباتان: از پروژههای بسیار خوبی بود که به دلیل نبود پیوست فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در ادامه به مشکل خورد.
■ موزه میدان امام(ره): یک طرح ناقص میراث فرهنگی که حتی قدرت اجرای آن را نداشت
■ پارک ولایت و اکباتان: اگر پیوستهای مطالعاتی آن پاسخ بدهد. کار خوبی است.
■ پل سردار همدانی: قابل انجام در صورت اصلاح شکل هندسی
برج سعیدیه و زاگرس: اشتباه مدیریتی در استان بخصوص در کمیسیون ماده صد
■ اسکای مال: جانمایی پروژه نامناسب بود.
■ برجهای مجوز گرفته جدید: به شدت ظلم مضاعف به شهر بود.
■ طرح جامع شهری: با اشکالاتی که در حالحاضر دارد تصویب نشدن آن بهتر از اجرایی کردن است
■ کلانشهر همدان: در حد شعار باقی ماند و آن گونه که گفته میشود برای همدان منابع میآورد نیست.
■ قطار شهری همدان: مطالعات ضعیف داشت.
■ شورای پنجم: شورای شهرداری
■ انتخاب شهردار توسط مردم: خیلی زود است و نیاز به فرهنگسازی دارد
■ چشمانداز 20 ساله: ابتدای آغاز به کار پنجم این موضوع بررسی شد اما شهرداری زیر بار نمیرفت که جزو وظایف شهرداری باشد اما اواخر سال 98 بخشنامه وزارت کشور به شهرداریها ابلاغ شد و جزو وظایف آنان شد.
■ شهردار همدان: شهردار نمایشی
شمشادی
■ بلوار ارم جدید: طرح آن کجا و عملی که انجام دادند کجا؟
■ پیادهراه بوعلی: اگر شناخت فضاها بر اساس تصاویر ذهنی مردمی که خیابان بوعلی و اکباتان را به عنوان پدربزرگ و هویت خود میشناختند با یک طرح غیرکارشناسی آسیب زدیم که مایه بیانگیزه شدن قشر خاطرهدار ما از آن شد.
■ موزه میدان: بدون طرح زیرساختی
■ پارک ولایت و اکباتان: پروژه زیبای کاغذ
■ پیادهراهسازی در کل شهر: خوب است اما ما تنه را رها کردیم شاخه را گرفتیم
■ برج سعیدیه و زاگرس: نظر خاصی ندارم چون زمانی که این 2 پروژه ساخته شده قاعده و قوانین شورا با امروز فرق داشته
■ اسکایمال: طرحی بزرگ با جانمایی اشتباه
■ برجهای جدید: اگر فاز مطالعاتی، زیستمحیطی و کاربردی درست داشته باشد و با توجه به خط آسمان شهری خوب است.
■ طرح جامع شهری: طرح بدون بر چسبهای کلانشهر بودن
■ کلانشهر: تنها یک عنوان
■ قطار شهری: در طرح جامع شهری دیده شده
■ شورای پنجم: موفق باشند!
■ شهردار پنجم: فعال اما دست و پا بسته!
■ انتخاب مستقیم شهردار توسط مردم: نه!
چشمانداز 20 ساله همدان، بدون در نظر گرفتن استانداردهای زیست محیطی و نادیده گرفتن تأثیر رودخانه در شهر و هویت تاریخی شهر
محمدرضا عراقچیان
کارشناس معماری و شهرسازی و برنامهریزی
محمد مهدی سروش
تئوریسین معماری و شهرسازی اسلامی
محمد مهدی سروش :تئوریسین معماری و شهرسازی اسلامی
