همانطور که اغلب اعضای شورای ششم شهر همدان هنوز برای انتخاب شهردار از بین 8 گزینه‌ای که هفته گذشته برنامه‌های خود را در صحن شورا ارائه دادند، به اجماع نرسیده‌اند اغلب صاحبنظران در این حوزه هم معتقد هستند کاندیداهایی که تاکنون مطرح شده‌اند آنطور که باید نتوانسته‌اند برنامه‌های مناسبی برای اداره 4سال آینده شهر همدان ارائه کنند.
اغلب بر این باور هستند که به جز یک یا 2 نفر از 8 نفر مطرح شده، برنامه خوبی ارائه نداده‌اند، بنابراین اعضای شورای شهر همدان بهتر است در انتخاب شهردار عجله نکنند و گزینه‌های دیگر هم معرفی کرده و برنامه‌های آنها را نیز بررسی کنند.
به نظر می‌رسد فارغ از گرایش سیاسی و برنامه‌هایی که هر فرد ارائه می‌دهد، اعضای شورای شهر باید به جامع‌الشرایط بودن شهردار بیندیشند؛ به سوابق اجرایی وی، روابطش با سایر دستگاه‌ها، استفاده از ایده و مشاوره افراد متخصص و عوام، تخصص، منش و تأثیرگذاری، قاطعیت در عمل، استقلال فکری، وابسته نبودن به طیف‌های مختلف، استفاده نکردن از روابط دوستی و فامیلی برای عزل و نصب‌ها و بسیاری شاخص‌های دیگر که می‌تواند روی عملکرد شهردار در اداره شهر تأثیر بگذارد، باید جزو شاخص‌های انتخاب قرار بگیرد.
آنچنان که اغلب کارشناسان از بدنه شهرداری می‌گویند از گذشته تاکنون برنامه‌های شهری زیادی با صرف هزینه‌های بالا برای شهرداری تهیه شده که بهتر است اعضای شورا پس از بررسی آنها از گزینه موردنظر خود انتظار اجرای برخی از آن برنامهها را داشته باشند و شهردار نیز تنها برای نحوه اجرای آنها برنامه ارائه بدهد. شهردار یک فرد اجرایی است و باید برنامه‌های اجرایی خود را برای رسیدن به چشم‌انداز به شورا ارائه کند و اعضا نیز آنها را بررسی کند تا بتواند به گزینه مناسب‌تری برای اداره شهر همدان برسد و وقتی شهردار با استفاده از برنامه‌هایی که از قبل تهیه شده و در آینده نیز توسط شورا برنامه‌های جدیدی در مرکز مطالعات شورای شهر تدوین خواهد شد، پیش برود می‌تواند موفقیت‌هایی را در اداره شهر رقم بزند.
اکنون آنچه که صاحبنظران از شورای ششم شهر همدان انتظار دارند این است که با تأمل و به دور از فشارهای درونی و بیرونی، شهرداری قوی و جامع‌الشرایط برای شهر همدان انتخاب کنند.
نشست کارشناسی که در اتاق مجازی همدان پیام برگزار شد را باهم می خوانیم:
فامیل کریمی: مطالبات مردم را به کاندیداها بگویید
به نظرم بیشتر برنامهها توسط کاندیداها در بستر وضعیت موجود ارائه شده است. فاصله حفظ وضعیت موجود تا برنامه مطلوب که باید در برنامهها دیده شود زیاد شفاف نیست، افرادی که برنامه ارائه داده‌اند باید وضعیت مطلوب را دقیق بررسی می‌کردند. به‌نظر می‌رسد مطالبات مردم در بخشی است که باید تغییراتی در وضعیت شهر صورت بگیرد و مسیر بین وضعیت موجود تا وضعیت مطلوب که درخواست‌های مردم در آن مستتر است باید خیلی دقیق‌تر، شفاف‌تر و تضمین‌دارتر باشد. اینکه به صورت ادعایی، تشریحی و توصیفی یکسری برنامهها را ارائه بدهیم قابل‌توجه است چون مؤلفه‌ها و شاخصه‌ها یک برنامه همین است.
امروز برنامه‌ای برای مردم می‌تواند امیدبخش باشد که تضمین‌آور باشد. اعضای شورای ششم هم دقیق باید تضمین‌های این برنامهها را بررسی کنند چون بخشی از این برنامه‌هایی که ارائه شده تکرار و کپی از برنامه‌های دیگر است و برخی از مؤلفه‌های ارائه شده شاخصه‌هایی نیستند که مردم را راضی کند این موارد را بنده در بررسی‌هایم از برنامه‌های ارائه شده متوجه شدم.
نکته بعدی این است که برنامه‌های توسعه شهری با برنامه توسعه کلان استان باید کاملاً همخوانی داشته باشد و در همین زمان و هنگام ارائه برنامه توسط کاندیدا باید مشخص باشد. اگر مدیری به این برنامهها توجه نکند به طورقطع در برنامه‌های کلان و توسعه مدیریت شهری با مشکل مواجه می‌شود یکی از نکاتی که گاهی در مدیریت‌های گذشته هم با آن مواجه بودیم نگاه تک‌بعدی یا نگاه صرف به برنامه جزیره‌ای به شهر است که بخصوص در همدان این اتفاق افتاد.
برنامه‌های توسعه‌ای شهری را با برنامه‌های کلان کشور تطبیق ندادیم، اما اگر بتوانیم در برنامهها تطبیق دقیق صورت بدهیم بخشی از هزینه‌هایی که امروز به درآمدهای شهری سنگینی می‌کند از بین می‌رود و کمک‌حال ما می‌شود در چنین شرایطی می‌توانیم در راستای سند بالادستی پیش برویم.
نکته سوم از نظر من این است که برنامه‌ای می‌تواند مدون، قابل اجرا، دقیق و هدفمند باشد که بتواند اسناد بالادستی را به همراه خودش داشته باشد.
اسناد بالادستی مانند آمایش استان، طرح جامع‌شهری و تفصیلی است. اگر به سند آمایش استان در برنامه 4 ساله مدیریت شهری توجه نکنیم همان مشکلات و آسیب‌هایی که متوجه مدیریت شهری در دوره‌های قبلی بوده مطمئناً متوجه مدیریت‌های آینده هم خواهد بود.
مورد بعدی که به نظرم باید به آن توجه شود، میزان‌سنجی مدیریت تخصصی، کارشناسی و حرفه‌ای است که باید در این برنامهها دیده شود. کاندیداها وقتی برنامه‌ای ارائه می‌دهند باید توان تخصصی مدیریت خودشان و ظرفیت اجرایی کردن برنامهها را مدنظر قرار بدهند وقتی توان تخصصی مدیر در نظر گرفته نشود با مشکل ناامیدی مردم مواجه می‌شویم.
در ابتدا به نظر می‌رسید اعضای شورای شهر همدان زمان زیادی برای آشنایی با کار صرف کنند، اما از نوع پرسش‌هایی که از کاندیداها داشتند نشان می‌دهد که اطلاعات آنها کامل است. برخی از اعضای شورا واقعاً سوال‌های خوبی می‌پرسیدند، اما نکته قابل‌توجه این است که این اعضا باید مطالبات شهر و مردم را هم به کاندیداهای شهرداری ارائه بدهند، چون ممکن است کاندیداها به مطالباتی از مردم پی برده و دیده و شنیده باشند که کاندیداهای شهرداری از آنها خبر ندارند. اعضای شورای شهر باید این نکته را درنظر داشته باشند که غبار گذشته، رفیق‌بازی و فامیل‌گزینی احتمالی باید از مدیریت جدا شود چون یکی از مطالبات مردمی است یعنی یکی از وظایف شورا و شهرداری، رفتن به سمت پاکدستی و شفافیت در برنامه‌هاست.
برخی از کاندیداها در برنامه‌هایشان گفتند می‌خواهیم شورای شهر را در جریان همه امورمان بگذاریم. بله به‌طورقطع اعضای شورا باید در جریان امور باشند چون شهردار یک مجری است، اما نباید آزادی‌عمل خودش را از دست بدهد وقتی برنامه‌اش مدون، دقیق و قابل مشاهده باشد و روی میز تک‌تک اعضا باشد می‌تواند قدرت مانور شهردار را بالا ببرد پس دیگر دلیلی ندارد برای کوچکترین حرکتی و برای به دست آوردن دل اعضای شورا با آنها مشورت کند چون این شدنی نیست.
برنامه‌های شهرداری طوری است که بندبند آن قانون است. یکی از حساسیت‌های شهرداری همین است که انبوهی از قوانین در آن وجود دارد که بخشی از آن متوجه مردم و بخشی از آن متوجه مدیریت شهری است و شورای شهر هم از همین اکنون می‌تواند برنامه‌های ارائه شده را با قوانین تطبیق بدهد.
ما شهرداری می‌خواهیم که قدرت‌عمل داشته باشد و برنامه‌های اجرایی وی تضمین داشته باشد و این شدنی است در صورتی که اعضای شورا برنامهها را با برنامه‌های 4 ساله تطبیق بدهند و خواسته مردم را در برنامه ببینند. شهرداری باید سینه سپر کند و برخی از درآمدها از برخی دستگاه‌ها را اخذ کند. تعداد کمی از کاندیداها برنامهها را کمی واضح‌تر توضیح داده بودند که امیدوارم در صورت انتخاب، در کنار مشورت گرفتن با افراد شایسته و متخصص و جدا از باندبازی و رفیق‌بازی کارها را انجام بدهند.
ما در شهر همدان مدیران خوبی در حوزه مدیریت شهری داریم که باید به آنها کمی میدان و اطمینان داده شود و لازمه این اطمینان این است که آنها که مدعی هستند تمام‌قد بایستند و با نگاه و طرحی نو همسو با طیف جوانی که آمده‌اند کار کنند و امیدواریم اعضای شورا با این نگاه دقیقی که دارند کمک‌حال سکاندار شهر همدان باشند.
اگر 3 مؤلفه«مطالبات مردم»، «نگاه کارشناسی مدیریتی» و «نگاه نافذ و چندوجهی اعضای شورا» با هم تجمیع شوند اجرای برنامهها تضمینی می‌شود و وضعیت موجود را به وضعیت مطلوب می‌رساند.
* برنامه‌های قابل‌تأمل هم ارائه شد
به نظرم 3-2 مورد از برنامهها که توسط کاندیداها ارائه شد در تراز مدیریت شهری همدان است هرچند ابعاد خیلی عمیقی نداشتند، اما مؤلفه‌های قابل‌توجهی داشتند. امروز شاید خیلی زمان مناسبی برای نقد نباشد، اما نوع نگاه برخی از کاندیداها ترازمند بود. با این‌حال به نظر می‌آید که این افراد باید افق بالاتری را ببینند.
برخی‌ها در مواردی خیلی خوب برنامه‌های خودشان را با برنامه‌های کلان تطبیق داده بودند و نخواسته بودند صرفاً ادعا کنند، شاخص‌ها را کمی توضیح داده بودند.
محمدیان‌منصور: شورا باید به شهردار برنامه بدهد
طرح‌های فرادستی و بالادستی بسیار مهم هستند، اما متأسفانه گاهی توسط کاندیداها طرح‌هایی داده شد که در این طرح‌ها وجود ندارد و برای اجرای آن هم اصرار دارند.
در حوزه محیط‌زیست تعدادی از کاندیداها صحبت کردند، اما برخی موارد مغفول ماند که شاید در برنامه‌هایشان هست، اما عنوان نشده‌اند. الوند 165هزار ساله را داریم که امروز به یکی از چالش‌ها تبدیل شده چون ثبت جهانی آن مطرح شده است و به باغات، چشمه‌ها، 8 رودخانه و قنات‌ها کمتر پرداخته شد.
پیاده‌محوری که در دنیا مطرح است در برنامهها عنوان نشد، پسماند زباله را فقط یکی از کاندیداها مطرح کرد در صورتی که زباله‌ها یک ثروت برای ما محسوب می‌شوند. در حوزه شهرسازی و احیای محلات تعداد زیادی از کاندیداها صحبت کردند، اما درباره یکسری موارد مهم صحبت نشد. در همدان مناطقی وجود دارد که در بحث پدافند غیرعامل خطرناک هستند.
مانند خضر، حصار امام، اسلامشهر، حصار شهیدمطهری، شهرک ولیعصر، منوچهری، جاده‌مزدقینه و 8 متری امام که راه دسترسی‌شان مشکل دارد، فضای سبز ندارند و در طرح‌جامع هم به عنوان مناطق پرخطر شناسایی شده‌اند.
ما باید برای این مناطق جدا از طرح‌های جامع و تفصیلی، طرح‌های ویژه تهیه کنیم و شهرداری با استفاده از مشاور باید آن را در برنامه‌های خود داشته باشد. درخصوص شهرداری بافت تاریخی هم کم صحبت شد، اما اختلاف‌نظرهای زیادی برای محدوده و وظایف و... مطرح است که باید حل شود. در حوزه حمل‌ونقل هم تعدادی از کاندیداها نظر دادند، به عنوان مثال درباره باز کردن رینگ سوم برخی‌ها صحبت کردند اما پرسش اینجاست که آیا رینگ سوم در حوزه اختیارات شهردار هست یا خیر؟ یا آیا بحث رینگ سوم در طرح‌های بالادستی دیده شده است؟ بله در طرح مرجان در سال 1347 به صورت ناقص درباره رینگ سوم مواردی مطرح شده، در طرح مژدا در سال 1367 هم موارد ناکاملی آمده، اما در طرح تدوین 1385 رینگ سوم به‌طور کامل حذف شد و در طرح‌جامع این رینگ حذف شده و فقط کمربندشمالی وجود دارد. رینگ سومی وجود ندارد که برخی کاندیداها درباره آن صحبت کردند. اگر رینگ سوم در طرح‌جامع وجود داشت شک نکنید که صوفی(شهردار دوره قبل) آن را اجرا کرده بود چون جزو طرح‌هایی است که آقای صوفی به آن علاقه‌مند بود.
بحث قطار شهری هم اغلب کارشناسان گفتند یک طرح خام است و باید مطالعه بیشتری شود. پل‌سازی را هم اکثر کاندیداها رد کردند و گفتند تأثیری در ترافیک ندارد. در دنیا مواردی مانند TOD درخصوص حمل، پیاده‌محوری، حمل‌ونقل غیرموتوری، مسیرهای دوچرخه‌سواری و پارکینگ‌های عمومی امروز در دنیا مطرح می‌شود و مباحث روز است نه ساخت بزرگراه‌ها و... . پس شعارهایی که در بخش حمل‌ونقل داده می‌شود باید بازنگری شوند.
به نظرم یکی از معضلات اساسی امروز نبود تعامل بین ادارات مختلف است. همه کاندیداها بحث بافت تاریخی را مطرح کردند، اما تا زمانی که دعوای میراث‌فرهنگی و شهرداری تمام نشود نمی‌توان در این زمینه کار کرد یا برای ثبت‌جهانی نیاز به سازمان یونسکو داریم و دفتر آن باید در همدان تأسیس شود، اما تا امروز نتوانسته‌ایم کاری کنیم که این مستلزم تعامل بین دستگاه‌هاست.
موازی‌کاری‌های زیادی در شهرداری وجود دارد اما کاندیداها درباره آن توضیحی ندادند. درباره شفاف‌سازی صحبت شد، اما راهکار برای آن ندادند در صورتی که همه زیرساخت‌ها برای شفاف‌سازی وجود دارد فقط نیاز است که مردم جدی گرفته شوند و پاسخ آنها در همان سامانه داده شود.
درباره گردشگری و جذب سرمایه هم به صورت جدی صحبت و موارد خوبی را مطرح کردند حتی شعار جدی 2 تا از کاندیداها گردشگری بود، اما به نظرم اعضای شورا در پرسش‌های خود زیاد به گردشگری نپرداختند و در نخستین اقدام کمیسیون گردشگری و سرمایه‌گذاری را با کمیسیون فرهنگی ادغام کردند که شاید نیاز نبود تا این اندازه عجله کنند.
در بخش فرهنگی اغلب کاندیداها درباره همیارمحلات صحبت کردند، اما مباحث فرهنگی زیاد و متعددی می‌توانیم برای همدان داشته باشیم. ایجاد تعلق‌خاطر برای همشهریان با روش مختلفی که وجود دارد، برای اینکه به زندگی در شهر خود عادت کنند و مانند مردم انگلیس نتوانند شهر خود را ترک کنند، معرفی درست شخصیت‌های فرهنگی، برنامه‌ریزی برای المان‌های نوروزی و... مواردی هستند که کاندیداها باید در برنامه‌های خود داشته باشند.
کاندیداها هرکدام در زمینه‌ای تخصص دارند که اغلب برنامه‌هایشان در همان زمینه بود، اما این وظیفه اعضای شورای شهر است که با استفاده از مرکز مطالعات و کارشناسان شهرداری برنامه تدوین کند و برای اجرا به شهردار بدهد.
یاری : صرفاً به برنامه کاندیداها رأی ندهید
برنامه کاندیداها در خیلی از موارد مشترک است و این طبیعی است چون اغلب موارد امورعادی هستند که یک شهردار باید انجام بدهد، اما تعداد کمی از کاندیداها به برنامه‌های بلندمدت مانند طرح‌جامع و راه‌اندازی رینگ سوم شهر اشاره کرده بودند. شهرداری قبل هم پیش از انتخاب در صحن شورا به این برنامهها اشاره کرده بود، اما همه این برنامهها اجرا نشده‌اند و دلیل این اجرا نشدن نداشتن برنامه مدون است نه فقط در شهرداری همدان، بلکه در اغلب شهرداری‌های کشور امورات سلیقه‌ای انجام می‌شوند که موجب می‌شود کارهای انجام شده با حرف‌هایی که در ابتدا گفته می‌شود فرق داشته باشند چون اعضای شورا سلایق مختلفی دارند، بنابراین اگر یک برنامه مدون وجود نداشته باشد نتیجه‌اش هزینه‌کرد برای پروژه‌هایی بدون امکان‌سنجی و نظرسنجی می‌شود و در نهایت می‌بینیم شهر‌فروشی کرده و نیازهای اصلی برآورده نشده است.
من 2پیشنهاد به اعضای شورای ششم دارم.
نخست اینکه یک مدیر قوی برای شهر انتخاب کنند. در تعریفی که برای مدیر شهری در دنیا وجود دارد این است که ارتباطات و اطلاعات‌عمومی خیلی خوبی داشته باشد و بتواند مجموعه تحت‌مدیریت خود را خوب سازمان‌دهی و مدیریت کند. حتی اگر شهردار برنامه‌های خوبی هم ارائه کند، اما وقتی نتواند با مجموعه‌ای با حدود 2هزار پرسنل کار کند و یا نتواند جلوی زیاده‌خواهی‌های درون‌سازمانی و بیرون‌سازمان را بگیرد و نتواند حق شهرداری را از دستگاه‌های دیگر بگیرد، شهردار مناسبی برای شهر نخواهد بود. همدان به عنوان کلانشهر معرفی شد، اما آیا توانسته‌ایم به اندازه کلانشهر از منبع ملی استفاده کنیم؟
به عنوان مثال اعضای شورای قبل برای احداث اسکای‌مال سرمایه‌گذار به همدان آوردند، به اینکه جانمایی و احداث آن درست بود یا غلط کاری ندارم، اما به هرحال برنامه‌ای برای سرمایه‌گذاری در همدان داشتند که پس از مخالفت‌های چند NGU نتوانستند از کار خود دفاع کنند و این سرمایه‌گذاری در هم بهم خورد.
همه سرمایه‌گذارها هم قبل از اقدام در هر شهری ابتدا بررسی می‌کنند که از سرمایه‌گذاران قبلی چه حمایت‌هایی صورت گرفته و بر آن اساس به هر شهری می‌آیند. بنابراین وقتی سرمایه‌گذار به این شکل رها می‌شود برای جذب سرمایه‌گذاری بعدی دچار مشکل می‌شوند. پس اینکه اعضای شورا صرفاً به برنامه رأی بدهند به نظرم کار درستی نیست، شهردار باید مدیری جامع‌الشرایط باشد و هم بتواند روابط‌رسمی و غیررسمی داخل شهرداری را به خوبی شناسایی کند.
به نظرم شورای ششم باید حرفه‌ای‌گری کند. یعنی سال اول را به پایان پروژه‌های نیمه‌تمام اختصاص بدهد و در کنار آن از توان کارشناسان شهری و متخصصان بدنه شهرداری، برنامه جامعی را تدوین و اولویت‌های شهر را احصا و پس از مشخص شدن برنامه آغاز به کار کند و اگر غیر از این باشد نتیجه همین روند فعلی می‌شود و زمان بودجه‌ریزی هریک از اعضای شورا سلایق خود را اعمال می‌کنند.
* 2 نفر از کاندیداها برنامه‌های خوبی دارند
2-3 نفر از کاندیداها صحبت‌های خوبی داشتند، اما دوست داشتم برای برنامه‌های بلندمدت بیشتر توضیح بدهند چراکه یکی از طرح‌های مهم بلندمدت طرح جامع شهر همدان است و چند خبر هم از همان طرح بیرون درآمد و عده‌ای گفتند نظر شورا و شهرداری در تدوین طرح‌جامع دخیل نبوده که اگر اینطوری باشد شورا و شهردار قبلی نتوانسته‌اند وظایف خود را بخوبی انجام بدهند.
امیدوارم در این دوره طرح جامع شهری به عنون طرح بالادستی اجرا شود. به نظرم باز کردن رینگ سوم شهر همدان هم یکی از نیازهای شهر است که باید اجرا شود. من هم تأکید می‌کنم که شورای شهر برای انتخاب شهردار عجله نکنند و به فشارهای بیرونی برای انتخاب سریع‌تر، توجه نکنند و با حوصله فردی را انتخاب کند که جامع‌الشرایط باشد.
به نظرم تطابق صحبت‌ها و برنامه‌های ارائه شده با عملکرد قبلی فرد می‌تواند ملاک انتخاب یک مدیر خوب شهری باشد.
من هم با صراحت عرض می‌کنم که مانند آقای سامری فکر می‌کنم؛ به غیر از یکی از دوستانی که برنامه ارائه دادند مناسب شهرداری نیست.
ضمن اینکه این نظر شخصی است و همه گزینه‌ها افراد صاحبنظر و خبره‌ای بودند، اما یک مدیر شهری نباید یک‌بعدی و یا دوبعدی باشد، بلکه باید جامع‌الشرایط باشد.
الیاسی: برنامه زیاد داریم فقط باید مطالعه شوند
ما یکسری برنامه‌های بالادستی داریم که در ارائه کاندیداها، طرح و برنامه یکی بود و از هم تفکیک نشده بودند. ضمن اینکه در فرصتی که کاندیداها داشتند واقعاً نمی‌توانستند برنامه صحیحی ارائه بدهند چون برنامه یکسری جزئیات دارد که باید مشخص شود.
یک موضوع دیگری هم که وجود دارد و مدام در حال تکرار است این است که هرعضوی که وارد شورای شهر می‌شود برنامه‌های زیادی دارد به علاوه کاندیداهای شهرداری هم خودشان برنامه‌هایی دارند و پس از اینکه شهردار و شورای شهر آغاز به کار می‌کنند از سال دوم آغاز به نوشتن برنامه راهبردی و 5ساله شهر همدان می‌کنند. 3-2 دوره است که توسط مشاور و صرف هزینه برنامه راهبردی برای شهر همدان نوشته می‌شود در صورتی که یک‌بار هم که شده در یک دوره از شورا، مهمترین برنامه باید این باشد که برای شهر همدان یک برنامه خوب نوشته شود و 6-5 ماه ابتدا را به کارهای ناتمام و یکی کردن برنامه‌هایشان اختصاص بدهند. ما به اندازه کافی طرح داریم، اما آیا واقعاً تا امروز بررسی کرده‌ایم که به‌عنوان مثال چند درصد طرح جامع انجام شده و آن را به صورت کمی بررسی کرده‌ایم؟
در همدان طرح‌جامع حمل‌ونقل و ترافیک نوشته شده اما پس از 7 سال می‌گوییم باید قطارشهری راه‌اندازی کنیم، مشخص است که این طرح را حتی نخوانده‌ایم.
مشاور در این طرح گفته زمانی می‌توانیم قطار شهری در همدان راه‌اندازی کنیم که 25 هزار نفر در ساعت تقاضای سفر در همدان داشته باشیم یعنی این طرح فعلاً منتفی است.
در سنوات گذشته طرح‌ها را مطالعه نکرده‌ایم تا براساس آنها پیش برویم و پروژه تعریف کنیم. نخستین نکته‌ای که شهردار باید رعایت کند استفاده از ایده دیگران است اکنون این افراد می‌توانند متخصص و عوام باشند. بسیاری از عوام ایده‌های بسیار خوبی دارند، اما آنها را نادیده می‌گیریم. استفاده از ایده دیگران و توجه به افراد صاحب ایده یعنی تغییر در سطح مطالبه‌گری و این باید صورت بگیرد.
در مرحله نخست باید ظرفیت‌های شهر را بشناسیم پس از آن برنامه ارائه بدهیم، بنابراین وقتی اکنون درباره برنامهها صحبت می‌کنیم به مشکل برمی‌خوریم چون بخشی از اینها خارج از شرح وظایف شهرداری است و بخشی را هم اصلاً نمی‌توانیم انجام بدهیم. حالا اعضای شورای شهر می‌خواهند براساس این برنامهها شهردار انتخاب کنند من با پیشنهاد آقای یاری موافق هستم.
شهردار باید کسی باشد که بتواند برنامهها و پروژه‌ها را جلو ببرد و بداند که یک پروژه چه خصوصیاتی دارد متأسفانه یکی از ضعف‌هایی که در کشور وجود دارد و آن این است که ابتدا پروژه را پیدا می‌کنیم بعد دنبال توجیه اجرای آن می‌گردیم در صورتی که ابتدا باید توجیه فنی، اقتصادی، اجتماعی و در صورت لزوم پیوست فرهنگی داشته باشد بعد پروژه را آغاز کنیم، البته همه درباره چنین روندی برای انجام پروژه‌ها صحبت می‌کنند، اما وقتی به مرحله عمل می‌رسند برای اینکه یک کار ویترینی انجام بدهند و کلنگی به زمین بزنند بدون توجه به توجیه‌پذیری طرح اغلب پروژه‌ها را انجام می‌دهند.
یکی از کارهایی که شورا باید انجام بدهد این است که از شهردار منتخب تعهد بگیرد که هیچ کاری را بدون مطالعه انجام ندهد به مردم هم باید آموزش داده شود که انجام کارهای ویترینی و نمایشی تأثیر زیادی در توسعه شهر همدان ندارد.
موضوع بعدی مسائل مالی است ما درباره درآمد پایدار صحبت می‌کنیم درآمد پایدار جزو برنامه‌های کلان کشوری است، اما مستلزم مدیریت واحد شهری است که متأسفانه به این شکل اداره نمی‌شود.
مشکل دیگری که وجود دارد مدیریت هزینه‌هاست که قابل حل است. شهرداری به سختی پول در می‌آورد حتی گاهی منابع پایدار را هم می‌فروشد، اما آنها را درست هزینه نمی‌کنیم. گاهی اوقات پل‌های نامناسبی می‌سازیم که ممکن است با یک اصلاح هندسی مشکلات آن قابل‌حل باشد. آسفالت‌هایی در خیابان‌ها می‌ریزیم به جای 20 سال حدود 3 سال عمر می‌کنند و این نشان می‌دهد که پول‌ها را جای درستی هزینه نمی‌کنیم. یا در پروژه‌ها آنقدر محکم‌کاری می‌کنیم و مصالح غیربومی استفاده می‌کنیم که اصلاً به صرفه نیست. به نظرم کاندیداهای شهرداری در مدت چند روزی که فرصت داشته‌اند با کمک چند نفر برنامه‌ای نوشته‌اند، اما اصلاً امکان ندارد یک برنامه مناسب در این مدت کم قابل تدوین باشد.
اما موضوع بعدی که شهردار و اعضای شورای شهر ششم با آن مواجه هستند طرح جامع است که هم یکسری نقاط ضعف و هم یکسری نقاط قوت دارد. طرح را که مطالعه می‌کردم به نظرم در بخش حمل‌ونقل و ترافیک مشکلاتی داشت که باید بازنگری شود. اگر طرح‌جامع شهری درست نشود مطمئناً ترافیک را دچار مشکل می‌کند.
معمولاً پروژه‌هایی برای شهر تعریف می‌شوند که شاید واقعاً نیاز مدرم نباشد، اما بخش عمده‌ای از درآمد در این پروژه‌ها صرف می‌شوند در صورتی که پروژه‌ها باید مردم‌محور باشند، به نظرم اجرای بحث همیار محلی برای مشارکت مردم و مدیریت شهری بسیار مؤثر است و موجب می‌شود از نیازها و ایده‌های مردم هرچه بیشتر آگاه باشیم. موضوع بعدی این است که همه چیز را نباید از شهردار بخواهیم به عنوان مثال شهرداری باید مطالباتش را در حوزه گردشگری که به سازمان میراث‌فرهنگی که حوزه تخصصی است، بخواهد تا بتواند راحت‌تر کار کند.
من هم صحبت‌های آقایان یاری و سامری را کاملاً قبول دارم، شهرداری فعلاً سرپرست دارد و در شرایطی که بودجه مشخص شده می‌تواند شهر را اداره کند پس اعضای شورا فرصت بیشتری برای انتخاب شهردار بگذارند به طورقطع در 3-2 ساعت نمی‌توان شهردار مناسب انتخاب کرد چون برای برنامه‌هایی که به صورت تیتروار ارائه شده می‌توان وقت بیشتری به آنها داد تا توضیح بدهند.
سامری: در انتخاب شهردار عجله نکنید
شهر یک موجود زنده است و اگر کسی بخواهد شهر را فقط مجموعه‌ای از ساختمان، خیابان، ترافیک و شهرسازی ببیند به نظرم شاید نتواند خوب کار کند.
نکته بعدی این است که اعضای شورای شهر و شهرداری باید تعامل خیلی خوبی با یکدیگر داشته باشند. من حدود 16سال در بدنه شهرداری کار کرده و 4 سال شهردار بوده‌ام و با 2 شورا کارمستقیم انجام داده‌ام. اگر اعضای شورای ششم با این نیت خوب و علاقه‌ای که دارند بخواهند پارلمان شهری را به صورت شایسته اداره کنند باید بدانند آنها باید شورای شهر باشند و شهرداری هم شهرداری باشد یعنی اگر می‌خواهند با هم خوب کار کنند و تعامل مناسبی داشته باشند باید وظایف کاملاً تعریف شده باشد و کسی در کار کسی دخالت نکند.
25 درصد مراجعات مردمی در همدان، به شهرداری است، در صورتی که حدود 76 دستگاه دولتی که در همدان داریم 75 درصد مراجعات را دربر می‌گیرند. وقتی فقط یک دستگاه 25درصد کل مراجعات را در بین این تعداد دستگاه دولتی در برمی‌گیرد اهمیت آن دستگاه را نشان می‌دهد. شهروند از وقتی چشم باز می‌کند و در و پنجره را باز می‌کند تا زمانی که به منزل برمی‌گردد شهرداری و اقدامات آن را می‌بیند. اتوبوس، آسفالت، چاله‌های خیابان، گل و گیاه، جمع‌آوری زباله و... همه را می‌بیند که هرکدام از اینها کار ساده‌ای نیست که شهرداری انجام می‌دهد. به عنوان مثال وقتی یکی از خودروهای آتش‌نشانی به عملیاتی می‌رود و محلول آتش‌نشانی را استفاده می‌کند تا به محل خودش بازگردد حدود 50 میلیون تومان هزینه دارد، شهروند کاری ندارد که شهرداری در آن روز هزینه آن را دارد یا خیر پس باید برای تأمین هزینه‌ها برنامه‌ریزی دقیقی وجود داشته باشد، که به این موضوع واقعاً باید به صورت عمیق توجه شود و هر شهرداری که بخواهد بیاید باید طبق برنامه پیش برود. درست است که شهردار باید به برنامه‌های کلی و بالادستی از جمله طرح جامع‌شهری، طرح تفضیلی و آمایش سرزمینی توجه کند اما خودش هم باید برنامه‌هایی داشته باشد. مثلاً وقتی برنامه ارائه می‌دهد سرانه فضای سبز شهر را در نظر بگیرد و بگوید می‌خواهم تا 4 سال آینده سرانه فضای سبز را به ازای هر یک از شهروندان چقدر افزایش بدهم یا برنامه سرانه حمل‌ونقل عمومی را برای 4 سال ارائه و آینده را ترسیم کند و برنامه‌اش برای میانگین سنی پرسنل شهرداری را بدهد. بگوید امروز جمع‌آوری زباله چنین وضعیتی دارد و تا 4 سال آینده باید فلان شرایط را داشته باشد. بنده وقتی برنامه‌های کاندیداها را می‌دیدم عموماً برنامهها کلی بودند، البته در فرصت کمی که در اختیار داشتند شاید هرکسی دیگر هم بود همینطور برنامه‌هایش را ارائه می‌کرد، اما من مطمئن هستم اعضای شورای شهر با دیدگاهی که دارند خیلی از موارد را به صورت کیفی در نظر خواهند گرفت.
آنطور که من اطلاع دارم در شهرداری همدان حال حاضر بین 2 تا 3 میلیارد تومان هزینه دارد؛ از جمله هزینه‌های جاری، عمرانی، خدمات‌شهری و سازمان‌های وابسته و... ، این هزینه‌ها از کجا می‌آید؟ شهرداری یک ارگان عمومی و خودگردان است که باید با برنامه دقیق پیش برود تا بتواند این هزینه‌ها را تأمین کند. از طرفی برای تأمین هزینه‌ها نمی‌تواند درآمدش از مردم را بالا ببرد چون فشار مضاعف به مردم می‌آید. همدان یک کلانشهر و دارای موقعیت استراتژیک است، پایتخت تاریخ و تمدن ایران است، یکی از 5 شهر تاریخی کشور است و موقعیت گردشگری و خیلی موارد دیگر دارد که برای همه اینها باید فکر و برنامه‌ریزی شود. اگر فکر می‌کنند که با چند برنامه کلی می‌توان شهر را اداره کرد کاملاً اشتباه است و در این صورت به طورقطع به یک روزمرگی دچار می‌شویم.
تا زمانی که واقعاً و نه شعاری، اعضای شورا، شهردار را دوازدهمین عضو شورا ندانند و دخالت‌های بی‌مورد در برنامه‌های کوتاه‌مدت و یکساله نداشته باشند به نظرم شهردار نمی‌تواند در آسایش روانی و فراغ‌بال کارها را انجام بدهد.
از طرفی شهرداری با سازمان‌های دیگر باید تعامل داشته باشد. همه شهروندان سهامداران شهرداری هستند پس یک کار فرهنگی مناسب در ایجاد تعامل دوطرفه نیاز است.
برنامهها باید به‌صورت کلی و کمی توسط کاندیداها ارائه شوند و شرح وظایف هم به صورت قانونی تعریف شود و شورا با شهردار شرط و شروط نگذارد.
کاندیداهای دیگر هم انتخاب کنید
توصیه‌ام به اعضای شورا این است که در انتخاب شهردار زیاد عجله نکنند. افراد دیگری هم هستند که می‌توانند به شورا برنامه بدهند تا اعضا بتوانند شهردار مناسب‌تری انتخاب کنند چون عجله در انتخاب گرفتاری‌های بعدی برای شورا و شهرداری ایجاد می‌کند.
عموماً فردی که دارای تخصص در اداره امورشهری باشد بهتر می‌تواند شهر را اداره کند، البته استثناهایی هم وجود دارد، اما من فکر می‌کنم باید افرادی را دعوت و برنامه‌هایشان را مطالعه کنند که در امور شهری دستی بر آتش داشته باشند. اکنون ممکن است شخصی در حوزه و سازمان‌های دیگر دارای رزومه خوبی هم باشد، اما شاید نتواند شهر را به خوبی اداره کند. چنین فردی تا بخواهد با امور شهری آشنا شود زمان زیادی می‌برد و شهر ضرر می‌کند. پس من از اعضای محترم خواهش می‌کنم در انتخاب عجله نکنند چون ممکن است افراد مناسب‌تر هم وجود داشته باشند که برنامه‌های مناسب‌تری دارند و نیاز باشد که از آنها هم دعوت شود تا افراد شایسته‌تری انتخاب شود.
با احترام به همه کاندیداها به نظر من یک نفر و یا حتی 2 نفر بیشتر در بین گزینه‌هایی که برنامه ارائه دادند مناسب شهردار شدن نیستند.
کارشناسان این نشست:
خسرو سامری
شهردار اسبق، معاون اسبق عمرانی استاندار همدان، معاون اسبق برنامه‌ریزی استاندار همدان
محمدرضا الیاسی
عضو هیأت‌علمی دانشگاه، کارشناس در عمران و راه‌وترابری
حمیدرضا یاری کارشناس‌ارشد استانداری
صاحب محمدیان‌منصور استادیار گروه معماری دانشگاه بوعلی‌سینا
علی‌اکبر فامیل‌کریمی
پژوهشگر عرصه‌های سیاسی-اجتماعی، صاحبنظر در مدیریت‌های شهری و استانی
