شستشوهای شب عید و بحران آب

این روزها همه‌جا صحبت از خانه‌تکانی و شستشوهای عید است.
رسمی کهن در فرهنگ ما ایرانیان است که هرساله با آمدن اسفندماه آغاز می‌شود، همه اعضای خانواده، به‌ویژه خانم‌ها دست به کار شده و منازل خود را غبارروبی می‌كنند تا با آغاز سال جدید، در خانه‌ای تمیز و آراسته بر سر سفره هفت‌سین بنشینند. اما، در این میان برخی عادت‌های غلط هم در امر خانه‌تکانی وجود دارد. عادت‌هايي که ناشی از توجه نكردن به الگوی صحیح مصرف است. به‌ویژه مصرف صحیح و بهینه آب. همان آبی که یکی از مهمترین نیازهای زندگی بشر است و امروزه اساسی‌ترین دغدغه در بحث کشاورزی است. بخصوص در کشور ما که در منطقه خشک واقع شده و از قدیم با کمبود آب مواجه بوده است. از طرفی، در سال‌های اخیر به دلیل افزایش مصرف و نیز خشکسالی‌های پی در پی، سرانه آب هر نفر کاهش پیدا کرده است.
شاید یکی از شیوه‌های اشتباهي که برخی مردم برای نظافت حیاط و پله‌ها اعمال می‌کنند، استفاده از شلنگ آب برای زباله‌زدایی باشد. بسیار دیده‌ایم کسانی را که شلنگ آب را با فشار بالا به سمت زباله‌ها و خاکروبه‌ها می‌گیرند تا راحت‌تر بتوانند سطوح را تمیز کنند. در حالی که شیوه صحیح این است که ابتدا حیاط یا راه‌پله‌ها را با جارو تمیز کرده و سپس به وسیله تی کشیدن یا استفاده از دستمال نم‌دار گرد و غبار را از روی کاشی و سرامیک‌ها را بزدايند. حدود 30 تا40 درصد آب مصرفی منازل در آشپزخانه‌ها مصرف می‌شود. از طرفی این آب، اغلب حاوی مواد شوینده است و استفاده بیش از حد از این مواد نقش بسزایی در آلودگی فاضلاب‌ها و نفوذ مواد شیمیایی به چشمه‌های آب زیرزمینی دارد. چکه کردن شیرهای آب را هم نباید سرسری بگیریم. کافی است یک ظرف را شب‌ها زیر شیر آبی که چکه می‌کند بگذارید. آنگاه خواهید دید که تا صبح چه حجمی از آب در آن جمع می‌شود. یکی از راه‌های صرفه‌جویی در مصرف آب، استفاده چندباره از آب در منازل است. به عنوان مثال می‌توان یک ظرف 3 يا 4 لیتری را در گوشه‌ای از آشپزخانه یا داخل کابینت قرار داده و آب‌های زايد را در آن جمع‌آوری کنید. منظور از آب‌های زايد، آب باقی‌مانده در پارچ آب، کتری، سماور و... است. آبی که تمیز است اما به صرف مانده بودن دور ریخته می‌شود. چنانچه این آب‌های به‌ظاهر کم و بی‌ارزش را جمع کنید، ظرف 2، 3 روز می‌بینید که مخزنی چند لیتری از آب خواهید داشت که با آن می‌توان حداقل 6 گلدان را آبیاری کرد و یا اینکه یک باغچه را آب داد. این حجم از آب را کوچک نپندارید! اگر هر خانواده ایرانی بتواند در هر هفته 3 يا 4 لیتر آب را به این شیوه مورد استفاده مجدد قرار دهد، خودتان حساب کنید در روز چه حجمی از آب در کشور صرفه‌جویی می‌شود و در سال چقدر!
عید نزدیک است و مصرف آب بالا. بیایید کمی هم به فکر تابستان پیش‌رو و کم‌آبی‌هایش باشیم. از طرفی، به یاد داشته باشیم که صرفه‌جویی در مصرف آب فقط برای این نیست که دچار بحران و قطعی آب نشویم؛ بلکه لازم است این نعمت خدادادی و این مایه حیات را محترم شمرده و به فرزندانمان بیاموزیم که هدر دادن آب گناه است.
 در فرهنگ ما، به ما آموخته‌اند که نان، حرمت دارد. از کودکی یاد گرفته‌ایم که اگر خرده نانی را در کوچه و خیابان دیدیم، پا رویش نگذاریم؛ بلکه آن را برداشته و در گوشه‌ای بگذاریم. به ما یاد داده‌اند که نان را نباید با زباله‌ها آمیخت. لذا همیشه ضایعات نان را در ظرفی جداگانه به عنوان نان خشک جمع کرده‌ایم. اما، ای‌کاش از کودکی به ما می‌آموختند که آب هم مانند نان تقدس دارد و نباید آن را هدر داد. کاش در فرهنگ ما استفاده چندباره از آب هم رواج پیدا می‌کرد.