دردسرهای نامزد پوششی

  «نامزد پوششی» اصطلاحی بود که از انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 وارد ادبیات مبارزه انتخاباتی کشور شد. در آن دوره، «قالیباف» در حالی «جهانگیری» را نامزد «پوششی» برای «روحانی» خواند که خودش، در واپسین روزهای تبلیغات انتخابات، از ادامه حضور در عرصه رقابت‌ها به نفع «رئیسی» کناره‌گیری کرد.
این اصطلاح که برخی نیز آن را «ضربه‌گیر» برای نامزد اصلی معنا می‌کنند، در انتخابات جاری ریاست‌جمهوری هم توسط برخی نامزدهای ثبت‌کننده که در مرحله اولیه، وارد این عرصه شده بودند، در تحقیر و تخریب رقبای احتمالی‌شان به کار گرفته شد. برخی نامزدها و فعالان اصولگرا، «جهانگیری» را نامزد پوششی برای «لاریجانی» و برخی «پزشکیان» را نامزد پوششی برای «جهانگیری» خواندند و در مقابل هم، با ورود «رئیسی» به عرصه انتخابات، خیل قابل توجه نامزدهای اصولگرا، توسط رقبای اصلاح‌طلب، نامزدهای پوششی برای نامزد اصلی اصولگرایان قلمداد شدند.
اما با اعلام اساسی نامزدهای تأیید صلاحیت شده و حذف نامزدهایی نظیر «لاریجانی، جهانگیری و پزشکیان» و تأیید 4 نامزد اصولگرا در کنار «رئیسی»، انتظار می‌رفت که بهانه‌ای برای اطلاق عنوان «پوششی» به نامزدهای باقی مانده در دور اصلی رقابت‌ها یافت نشود؛ زیرا از نظر بسیاری از مردم و حتی شخصیت‌ها و تحلیل‌گران، وزن و جایگاه یکی از نامزدها، به طور محسوسی از بقیه نامزدهای تأیید صلاحیت شده، بالاتر است و نتیجه نهایی انتخابات نیز از همین ایام قبل از انتخابات، مشخص است.
با این حال، در جریان نخستین مناظره نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، «همتی» بارها و بارها، 4 نامزد اصولگرای حاضر در عرصه رقابت‌ها به ویژه «زاکانی» را نامزدهای «پوششی» و «سوپرپوششی» برای «رئیسی» خواند!
تا قبل از مناظره اول و آنچه در مواضع، شعارها و برنامه‌های اعلامی توسط نامزدهای اصولگرا مشاهده می‌شد، اینکه همه این نامزدها، در غیاب رقبای اصلی که حذف شدند، از نگاه خود به عنوان کاندیدای اصلی و غیرپوششی، به تبلیغات انتخاباتی مشغول بودند و با تشریح برنامه‌هایی نظیر «طرح وان جهت اختصاص سهمیه بنزین به همه ایرانیان(سعید جلیلی)، یارانه 450 هزار تومانی و پرداخت حقوق به زنان خانه‌دار(محسن رضایی)، وام 500 میلیون تومانی به زوج‌های جوان و حل 3 روزه مشکل بورس (قاضی‌زاده‌هاشمی) و...» به رقابتی واقعی با «رئیسی» پرداخته‌اند و در این میان حتی نامزدهایی همچون «محسن رضایی»، انتقادهایی ظریف را نیز از «رئیسی» مطرح کرده‌اند! البته برخی ناظران، این مواضع و شعارها را جهت گرم کردن «تنور سرد انتخابات» قلمداد می‌کردند که نامزدهای اصولگرا با تلقی «درون‌گروهی» شدن عرصه رقابت‌های انتخاباتی سیزدهم ریاست‌جمهوری مطرح شده است.
به هر حال، در صورت تأییدصلاحیت و «لاریجانی، جهانگیری و پزشکیان»، قابل پیش‌بینی بود که افرادی در هر دو جبهه رقیب، تا واپسین روزهای تبلیغات انتخاباتی، به صورت «پوششی» عمل کنند و در نهایت هم، به نفع کاندیدای اصلی جناح متبوع خود،  از ادامه رقابت‌ها کناره‌گیری کنند، اما با اعلام اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده که رقبای مطرح و اصلی «رئیسی» در آن جای نداشتند، حضور 4 نامزد دیگر اصولگرا در عرصه به چالشی برای فعالان سیاسی اصولگرا و حامیان «رئیسی» تبدیل گردید، چرا که آرایش انتخاباتی در این دوره، ظاهراً موضوعیتی برای حضور نامزدهای پوششی ندارد و کنار کشیدن احتمالی این نامزدها هم طبیعتاً بر سردی انتخابات می‌افزاید.
چون اگر یک یا چند نامزد حاضر در عرصه رقابت‌ها که ادعای «انقلابی‌گری» دارند، به نفع «رئیسی» کناره‌گیری کنند، فضایی که به‌زعم بسیاری، چندان «رقابتی» نیست، «غیررقابتی‌تر» می‌شود. البته ظاهر امر نشان می‌دهد که همه نامزدهای اصولگرا، تقریباً رقیب و نامزدهای رده دوم و سوم معتدل و اصلاح‌طلب را که در صحنه رقابت‌ها باقی مانده‌اند، جدی نگرفته و بنابراین هیچ توجیهی برای کناره‌گیری به نفع «رئیسی» را نمی‌پذیرند.
«همتی» اما با توجه به این موضوع، 4 نامزدهای اصولگرای حاضر در صحنه را «پوششی» برای «رئیسی» خواند که به جز «زاکانی» (که تا به حال در همه نظرسنجی‌ها، رده آخر را به خود اختصاص داده)، بقیه نامزدها واکنشی به این اظهارات نشان ندادند. به نظر می‌رسد «همتی» با اتخاذ این تاکتیک قصد دارد که کار اصولگرایان را در روزهای آینده دشوار کند.
رئیس‌کل بانک مرکزی که روز به روز با صراحت بیشتری به رقبای خود می‌تازد، عرصه رقابت‌ها را «ناعادلانه» و «5 در برابر یک» خوانده و شاید می‌خواهد با «پوششی» خواندن 4 نامزد اصولگرا (به جز رئیسی)، از انصراف و کناره‌گیری آنها از عرصه رقابت‌ها جلوگیری کند، چرا که به هرحال پایگاه رأی نامزدهای اصولگرا، همپوشانی بسیار زیادی دارد و هر یک از آقایان «جلیلی»، رضایی، قاضی‌زاده و زاکانی، می‌توانند به فراخور موقعیت و اقبال خود، بخشی از آراء «رئیسی» را بکاهند و به خود اختصاص دهند. در این صورت، «همتی» که در نظرسنجی‌ها به تدریج راه ارتقا را در پیش گرفته، امیدوار است بتواند تعداد قابل توجهی از رأی‌دهندگان را به نفع خود به پای صندوق‌های رأی کشانده و به همراه «رئیسی» به مرحله دوم انتخابات راه یافته یا حتی در مرحله اول، گوی سبقت را از رئیس قوه قضاییه برباید.
از طرفی دیگر، آنچه از ستادهای تبلیغاتی نامزدهای اصولگرا به خصوص «رضایی و جلیلی» به گوش می‌رسد، آن است که این نامزدها، خود را شایسته جلوس بر صندلی ریاست‌جمهوری دانسته نه تنها قصد کناره‌گیری به نفع «رئیسی» را ندارند، بلکه بر این باورند که در صورت افزایش مشارکت و ترقی جایگاه «همتی» در نظرسنجی‌ها، «رئیسی» باید صحنه را به نفع آنها ترک کند!
شاید در روزهای آینده، نامزدهای اصولگرا و فعالان این جبهه، از اینکه در روزهای اولیه پس از اعلام اسامی نامزدهای تأیید صلاحیت شده، از حذف «لاریجانی و جهانگیری» شاد بودند، پشیمان شوند! چرا که تلقی جدی نبودن و ضعیف بودن رقبای تأیید شده معتدل و اصلاح‌طلب و احتمال مشارکت اندک حامیان جناح رقیب در انتخابات، توجیهی برای دعوت 4 نامزد اصولگرا به نفع «رئیسی» باقی نگذاشته است.
همه اینها در حالی است که «همتی» گر چه تا به حال نتوانسته موج قابل‌توجهی در فضای سرد حاکم بر اردوگاه جناح اصلاح‌طلب و معتدل ایجاد کند، اما در نظرسنجی‌ها روند رو به رشدی را در زمینه جذب اقبال و نظر درصدی از افرادی که تصمیم به شرکت در انتخابات را دارند، طی می‌کند و همین، موقعیت دشورای را برای حامیان «رئیسی» پدید آورده است. بخصوص اینکه، در روزهای آینده احتمال می‌رود برخی شخصیت‌ها و احزاب معتدل و اصلاح‌طلب به نفع «همتی» به عرصه انتخابات بازگردند. بازگشتی که در صورت وقوع، موضوع «نامزدهای پوششی» را بیش از گذشته، مورد توجه ناظران و بخصوصً رأی‌دهندگان قرار خواهد داد و در این میان، دردسرهایی توسط همین نامزدهای «پوششی» برای «رئیسی» و جبهه حامیان وی ایجاد می‌کند که ممکن است آنها را به یاد انتخابات ریاست‌جمهوری در سال 92 و 96 بیندازد.