سوگلي بودن سمن‌ها براي دولت‌ها

سازمان‌هاي مردم‌نهاد از جمله بازيگران مهم جامعه مدني به شمار مي‌روند كه آنچنان كه شايسته است نتوانسته‌اند نقش پررنگي را در توسعه ملي و منطقه‌اي كشورمان ايفا كنند.
يكي از دلايل اين موضوع ساختار غيرشفاف و غيرپاسخگوي اين نهادهاست. سمن‌ها اغلب قائم به فرد يا افرادي خاص عمل مي‌كنند و كمتر مي‌توان سمني را يافت كه صاحب ساختار سازماني درستي باشد طوري كه فارغ از نقش اشخاص بتواند سرپاي خود بماند. در نتيجه سمن‌ها از مشكل و ضعف جدي در پاسخگویي و شفافيت رنج مي‌برند و نمي‌توان براي نمونه در سطح شهر خودمان و منطقه خودمان سمني را نشان كرد كه واجد حداقلي از شفافيت باشد.
سمن‌ها در اثر وجود مشكل ساختاري و سازماني در اين بخش به شدت آسيب‌پذير بوده و نتوانسته‌اند اعتماد بدنه جامعه را جلب كنند. آنها اغلب به كمك‌هاي دولتي وابستگي حياتي دارند و در نتيجه مانائي آنها تابعي از حمايت‌هاي دولتي است و زماني كه دولتي زياد تمايلي به حمايت از جريان سمن‌ها نداشته باشد به دليل فقدان جايگاه در بدنه جامعه خيلي زود از هم مي‌پاشند و از خاطره‌ها مي‌روند.
به همين دليل پيگيري و تلاش براي ساماند‌هي سمن‌ها به نحوي كه خود را مسئول و پاسخگو بدانند از اهميت ويژه‌اي برخوردار است و شايسته است تشكل‌هاي بالادستي در سمن‌ها به دنبال آن باشند كه اهميت اين موضوع را براي اعضاي سمن‌ها روشن كنند و از آنها بخواهند در قبال جامعه به جاي سكوت، راه سخن گفتن را انتخاب كنند و مدام گزارش عملكرد خود را در معرض قضاوت جامعه بگذارند.
در اين ميان، نهاد دولتي واسط با سمن‌ها نقش مهمي را بازي مي‌كند. سازمان ملي جوانان اگر مي‌خواهد سمن‌ها نقش سوگلي خود را به كناري گذاشته و جزو بازيگران واقعي در جامعه مدني شوند بايد دست ياري به سوي سمن‌ها دراز كند و آنها را در مسير توانمندسازي كمك كند.
بسياري از سمن‌ها را جواناني تأسيس كرده‌اند كه فاقد شغل و كار هستند و بعضاً ممكن است به يك نهاد مردم نهاد در مقام نهادي براي ايجاد اشتغال نگاه كنند. نهادي كه از دولت بايد كمك بگيرد و زمينه اشتغال چند جوان را در يك سمن فراهم کند. اين نگاه فاقد پشتوانه نظري است و سمن‌ها در واقع با بخش خصوصي تفاوتي ماهوي داشته و بيش از اينكه ‌اشتغالزایي در صدر اهداف آنها باشد، بايد ياريگري و ساير فعاليت‌هاي اجتماعي آن‌هم به صورت داوطلبانه در سرلوحه مأموريت آنها تعريف شود و به همين دليل هم در گزارش‌هاي مالي كه سمن‌ها منتشر مي‌كنند بايد خيلي شفاف روشن باشد كه هزينه‌هاي دفتري آنها حجم كوچكي از هزينه‌ها را شامل شده است و حقوق و دستمزد بايد حضور كمرنگي در رديف هزينه آنها را اشغال كند.
براي اينكه خيلي كلي سخن نگفته باشيم بد نيست در اينجا به سمني اشاره كنيم كه در زمينه شفافيت و پاسخگویي گوي سبقت را از بيشتر همپيشگانش ربوده است. محك يكي از معدود خيريه‌هاي فعال در كشور است كه اعتماد قشر وسيعي از جامعه شهري را به سمت خودش جلب كرده است و اقشار وسيعي كمك‌ مستمري به اين مؤسسه خيريه مي‌كنند.
نكته بارز و ارزشمند محك در زمينه شفافيت و پاسخگویي اين است كه بدون پنهان‌سازي و پيشه‌كردن سكوت، گزارش‌هاي مالي‌اش را كه به تأييد حسابدار رسمي نيز رسيده است هر ساله در سايت اينترنتي خود منتشر مي‌كند.
اميد است اين حركت محك يك نمونه منحصر به فرد نماند و سمن‌ها از كوچك تا بزرگ در اين زمينه تلاش كنند تا بتوانند اعتماد جامعه را بيش از اينكه هست به سمت خود جلب كنند.