و حالا آرامش بعد از طوفان در ساحل بنزینی

 ایجاد اخلال سایبری هفته گذشته در فعالیت جایگاه‌های فروش بنزین، طبق معمول حوادث مشابه، باعث جوسازی و شایعه پراکنی‌های وسیعی در سطح کشورمان شد و از احتمال حذف سهمیه بنزین یارانه‌ای تا افزایش قیمت این فراورده نفتی به لیتری ۳۰ هزار تومان، چند روزی نقل مجلس بسیاری محافل خصوصی و همچنین اظهار نظرهای نگران کننده بین مردم باشد!  .

اینک که طبق وعده شخص وزیر نفت و مدیران شرکت پخش فراورده های نفتی،  فعالیت جایگاه‌های فروش بنزین و دیگر فراورده‌ها در سطح کشور به حالت عادی بازگشته است، جای دارد تا با ورود رسانه های تأثیرگذار و استفاده از نظریه و دیدگاه‌های اقتصادی کارشناسان برجسته کشور، چرایی مطرح شدن گاه و بیگاه موضوع حساسیت‌آفرین افزایش احتمالی قیمت کالاهای خاص به بحث و بررسی گذاشته شود .

افزایش فزاینده و خزنده قیمت هر گونه کالای اساسی و غیر اساسی و نرخ تعرفه خدمات و دستمزد‌ها و بقول معروف قیمت سیر تا پیاز از دهه های گذشته بدون هیچ توقف جریان دارد و قیمت دیروز و امروز و فردای هرکالایی که روی آن دست بگذاری ثابت نیست، اما در این میان فقط جابه‌جایی و افزایش بهای چند قلم کالای خاص است که از گذشته‌های دور تاکنون حواس افکار عمومی را به‌خود جلب می‌کند و بعضا نیز باعث ایجاد تنش‌های سیاسی و اجتماعی در بین مردم می‌شود، چرا ؟!.

واقعا علل حساسیت مردم نسبت به افزایش قیمت برخی کالاهای پرمصرف و استراتژیک از جمله نان و بنزین چیست و چرا هزار تومان افزایش قیمت نان و کرایه حمل و نقل عمومی یا بنزین برای مردم گران تمام می‌شود، اما افزایش چندین برابری قیمت خیلی کالاها و مواد پروتئینی تنها در طول یک سال را می‌توان راحتتر هضم کرده و از کنار آن گذشت؟!. اخیرا و در جریان دو یا سه روزه مشکل سوختگیری در پمپ بنزین‌های کشور که شایعات زیادی هم به‌دنبال داشت، برخی تحلیلگران نام آشنا در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی نیز به موضوع ورود کردند و حتی بر لازمه تجدید نظر در قیمت فراورده‌های نفتی پرداختند که از جنبه‌های مختلف قابل تأمل می‌نماید. یکی از استدلال‌های قابل بحث، قاچاق گسترده فراورده نفتی از کشورمان به علت ارزانی این گونه فراورده‌های استراتژیک در ایران و قیمت چند برابری آن در برخی کشور‌های همسایه و کشورهای دورتر می‌باشد.‌ استدلال دیگر این است که بنزین به علت ارزانی قیمت آن، در مصارف داخلی نیز حیف و میل می‌شود و بسیاری ترافیک شلوغ و بی در و پیکر در داخل شهرها و جاده‌های بین شهری نیز ناشی از ارزان بودن قیمت بنزین و نبود احساس مسئولیت و دلسوزی برای استفاده اصولی و منطقی از منابع و سرمایه‌های ملی است. در این شرایط بسیاری از مردم و افکار عمومی کشورمان نیز پذیرفته‌اند که،‌ وقتی قیمت یک بطری آب معدنی حداقل دو و نیم برابر قیمت یک لیتر بنزین با قیمت آزاد کنونی (لیتری ۳ هزار تومان) می‌باشد، چه لزومی دارد که بنزین با چنین قیمت اندک در دسترس همگان قرار بگیرد ؟!.

اما در مقابل چنین استدلال‌هایی که درست به نظر می‌رسد، نظریه‌های قابل درکی هم وجود دارد که پایین نگاه داشتن قیمت بنزین و نان و حمل و نقل و نظایر آن را لازم می‌داند !. متأسفانه در جامعه ما یک ایده باور ناپذیر وجود دارد که خودسرانه و بدون تبعیت از حساب و کتاب درستی بعد از هر مرحله افزایش قیمت بنزین و نان در بطن جامعه شکل می‌گیرد و به‌جریان در می‌آید! .

این استدلال عامیانه همیشه در جامعه ما شنیده می‌شود که به طور مثال اگر هزار تومان به قیمت هر لیتر بنزین اضافه شود، سایز قیمت‌ها نیز زنجیز وار چندین برابر افزایش خواهد یافت!. در صورتیکه در یک معادله اقتصادی اصولی و منطقی چنین نیست و فقط این جو روانی و بعضا سوءاستفاده برخی عناصر فرصت طلب است که اگر یک ۱۰ هزار تومانی برای افزایش قیمت یک لیتر بنزین بپردازند، صد تا ۱۰ هزار تومانی اضافی از دیگران می‌گیرند تا به ظن غلط خود تعادلی بین بده و بستان‌هایی که دارند، برقرار نمایند.