سهم بالایی از سرمایه اجتماعی زمینه ساز موفقیت در مدیریت منابع آب می شود

 بررسی آمار شاخص‌های آب و فاضلاب شهری نشان‌می دهد که سرانه مصرف آب در ایران بیش از متوسط جهانی است.

در حالی‌ که متوسط سرانه مصرف آب در جهان ۱۵۰ لیتر به ازای هر نفر در شبانه‌روز بوده، سرانه مصرف آب هر نفر در کشور ما در پایان اسفند ۱۴۰۰ بالغ بر ۲۰۰ لیتر در شبانه روز بود. همدان پیام  به  نقل از معاون وزیر نیرو عنوان کرد مصرف آب در کشور هیچ شباهتی به یک کشور کم آب و دارای بحران های آبی ندارد و همانند کشورهای پر آب با مقوله آب رفتار می کنیم.بسیاری از ما با وجود اطلاع از شرایط بحرانی آب همچنان بی رویه آب مصرف می کنیم و کوچکترین اهمیتی به هشدارهای منابع ذیربط نمی دهیم.همچنان زنانی را می بینیم که دست از شستن هر روزه حیاط برنمی دارند وطوری برنامه روزانه قطعی آب را  رصد می کنند که یک روز از شستن حیاط  باز نمانند.بچه هایی که آب ریختن به سر و بدن یکدیگررا تفریح جذابی می دانند.

خیلی ازما زحمت بردن ماشین به کارواش را به خودمان نمی دهیم.اما چرا؟ ما که هرروز از وجود بحران آب درکشور می گوییم واخبارو برنامه های بسیاری سعی در اطلاع رسانی به مردم و تلاش برای تغییر الگوی مصرف آنها دارند،اما همچنان بر اساس آمارها فاصله زیادی بین استاندارد الگوی مصرف و الگوی مصرف ما وجود دارد.چرا در جامعه ما همچنان شاهد عدم همکاری بسیاری از مردم با این مسئله مشترک و ملی هستیم؟ درجامعه چه  سازوکارهایی باید وجود داشته باشد که همکاری جمعی بین مردم امری کاملا پذیرفته،سهل و ساده باشد؟

باید گفت در جامعه ما الگوی رفتار درستی در مورد مصرف آب و صرفه جویی در این زمينه وجود ندارد واگر به دنبال تغییر رفتارهای مصرف در زمینه مصرف آب هستیم،می بایست برای عوامل اجتماعی و فرهنگی فرد و جامعه توجه و اعتبار خاصی قائل باشیم.الگوی مصرف در هر جامعه نقش تعیین کننده ای در تخصیص منابع برای تولید انواع کالاهای تولیدی ،شیوه توزیع آن ها و همچنین توسعه اقتصادی،سیاسی و اجتماعی دارد.باید گفت صرفه جویی یک کنش است و در قالب رویکردهای نظری متعددی قابل تبیین است.

یکی از نمودهای مصرف در جامعه ما در مصرف آب متبلور است.با توجه به اینکه آب جزمهمترین اولویت ها و دغدغه های کشورها و ملت هاست،نگهداری و استفاده درست از آن لازم و ضروری می نماید.مجموعه عوامل و رفتارهای خاص اجتماعی و فرهنگی نقش پررنگی در اتخاذ شیوه رفتاری در مواجهه با آب دارند.یکی از عوامل سرمایه اجتماعی است.همیشه سطح بالایی از سرمایه اجتماعی و متعاقبا وجود اعتماد  در جامعه زمینه ساز بروز کنش های جمعی هدفمند، معقول و متکی بر رعایت هنجارها و ارزش‌های جامعه خواهد شد.شواهد مطالعات زیادی نشان می دهد که جوامع با سهم بالایی از سرمایه اجتماعی می توانند در زمینه مدیریت منابع موفقیت بیشتری داشته باشند.

به علاوه وجود اعتماد اجتماعی در جوامع،شهروندان را برای تلاش جهت حفظ منابع عمومی بیشتر ترغیب و تشویق خواهد کرد و این موضوع می تواند  بر رفتار و عادت مردم در رابطه با منابع طبیعی و زیستی محیطی تاثیر بگذارد.به عقیده بسیاری از اندیشمندان سرمایه اجتماعی یک درمان بالقوه برای چالش های جامعه و اغلب به عنوان یک دارایی اجتماعی مفید برای تقویت ظرفیت های مشارکت اجتماعی محسوب می شود‌.

جوامع با میزان بالای سرمایه اجتماعی در تعامل،ارتباط و حل مشکلات بهتررفتار می کنند.در اصل با پرورش یک جامعه متعهد به همکاری،سرمایه اجتماعی به عنوان یک کاتالیزور برای تسهیل رفتارهای جمعی منجر به تغییرات مثبت عمل می کند.

نکته مهم این است که برخلاف رویکردهای مبتنی بر ترس، توبیخ و مجازات،که افراد به دلیل ترس از عواقب احتمالی رفتار خود سعی در پایبندی به یک قانون دارند،کنش های مبتنی بر همکاری و وفاق از پایه های محکم تر و پایدارتری برخوردار است.لذا تلاش جهت ایجاد سرمایه ای پایدار می تواند با گسترش اعتماد اجتماعی منجر به ایجاد تغییرات مثبتی و نهادینه ای شود.