جشنواره فرش مهربان رمقی دوباره در کالبد برند جهانی همدان

مهربانی با «فرش مهربان» در کبودرآهنگ

 فرش همدان که جزو برندهای قدیمی فرش ایران است، مدت‌هاست رمق و حال و روز مناسبی ندارد اما با اقداماتی نظیر آموزش، احیای هنرستان فرش،برگزاری نمایشگاه ها و جشنواره ها و پرداخت تسهیلات به فعالان این عرصه و راه‌اندازی خانه خلاق فرش به تدریج در حال جان گرفتن دوباره است،البته احیای کامل این برند نیاز تقویت بازاریابی وصادرات است که نباید مغفول واقع شود.

همدان یکی از مناطق با اهمیت قالی بافی در ایران از لحاظ کمیت و تعداد است و بیشتر از هر منطقه دیگر کشور در آن فرش بافته می شود از جمله قالیچه های دو ذرعی درشت بافت و ارزان قیمتی که در بازار به نام موصل شهرت یافته اند.

فرش بافی در همدان از گذشته های دور رواج داشته و بر اساس نوشته های سسیل ادواردز (تاجر و محقق قالی ایرانی) حدود ۴۲۲ سال قبل شاه طهماسب تعدادی فرش برای مسجد جامع سلیمانیه در ترکیه فرستاد که چند تخته از آنها در درجزین همدان بافته شده بود.

همچنین محققان سوئدی و آمریکایی کتابهای ارزنده ای در مورد قالی روستایی همدان نگاشته اند که می توان به کتابی به نام «فرش همدان» نوشته پیتر ویل بورگ محقق سوئدی و کتاب «یک زن یک پود» نوشته تاد رانگه اشاره کرد که از حیث اطلاعات مربوط به سابقه فرش بافی بسیار ارزشمند هستند.

به اعتقاد کارشناسان، فرش همدان به لحاظ دارا بودن تنوع و قیمت مناسب می ‌تواند یکی از انتخاب‌های اول برای فروش و صادرات در بازار داخلی و خارجی باشد ولی این مهم مستلزم بافت فرش بر اساس سلایق روز دنیا و کیفیت مطلوب است.

بر اساس آمار موجود در استان همدان حدود ۷۰ هزار بافنده فرش دارد که از این تعداد ۳۰ تا ۴۰ هزار نفر به صورت مستمر در این رشته فعال هستند. از این تعداد حدود ۹ هزار بافنده زیر پوشش بیمه تامین اجتماعی و ۲ هزار و ۵۰۰ بافنده زیر پوشش بیمه روستاییان و عشایر قرار دارند.

بافندگان فرش در استان همدان سالانه ۴۰ تا ۴۵ متر مربع انواع فرش از جمله قالی، قالیچه، کناره ، تابلو فرش و غیره تولید می کنند.به گفته این مسوول، تعاونی فرش روستایی، اتحادیه صنف فرش فروش، انجمن صادرکننده و تولید کننده فرش و انجمن طراحان و نقاشان فرش در این استان تشکیل شده است که حدود ۶۰ هزار نفر عضو دارند و کارت عضویت دریافت کردند.

عدم صادرات را از دیگر مشکلات قالی بافان استان همدان ذکر کرد و گفت: میزان صادرات از ۲۰۰ میلیون دلار در سال های گذشته به پنج میلیون دلار کاهش یافته است.این میزان صادرات هم به صورت قاچاق و به اسم کشورهای دیگر از جمله افغانستان، پاکستان و هندوستان انجام می شود.

براساس قانون در هنگام برگشت موقت فرش برای اصلاح ترمیم و یا رفو، دولت ۸۰ درصد ارزش فرش را به قیمت روز به عنوان امانت دریافت می کند و به دلیل اینکه این کار زمان بر است و دستمزد کمی دارد و برای رفوگران این مبلغ به صرفه نیست.و اما فرش مهربان یکی از برندهای معروف فرش استان همدان در منطقه کبودرآهنگ است. مهربان از دهستان‌های بخش کبودرآهنگ که از ۴۰ روستا تشکیل شده‌ است و فرش منطقه مهربان، متاثر از حضور دو گروه ترک‌نشین و کردنشین (بیجار) قرار گرفته و بافت محکم و غالبا دو پود دارد در حالیکه فرش مناطق ترک‌نشین کیفیت عمومی فرش‌های روستاهای همدان را داشته و غالبا درشت‌باف و در برخی موارد یک پود دارد. سالیان طولانی مردم این روستاها، پشم لازم برای قالی‌بافی را از گوسفندان خود فراهم می‌کنند و طرح سنتی خود را با شیوه خاص خود می‌بافند.

در کارگاه‌های مهربان، بیشتر قالیچه، کناره و قالی بافته می‌شود و بافندگان آن از جمله بهترین بافندگان منطقه قالی‌بافی همدان به شمار می‌آیند. در بافت مهربان دو نوع قالیچه بافته می‌شود یکی گونه قدیمی، که بیشتر به سبک هندسی و با اندازه‌های دو زرعی و کناره‌های عریض و نوع دیگر، که بیشتر به صورت کناره‌های طویل، باریک و یا قالیچه‌هایی در سبک فرش‌های ساروق آمریکایی است.

کیفیت الیاف و رنگ‌های این فرش ها نسبتا خوب است و رنگ‌هایی که در قالی‌های این ناحیه بیشتر به چشم می‌خورد، قرمز سیر، روناسی و آبی نیلی است اما کاربرد سایر رنگ ها از جمله زرد طلایی، بژ و آبی روشن نیز در میان رنگرزان این ناحیه کم و بیش معمول است.

نقشه‌های فرش مهربان عبارت از گونه‌های لچک ترنج، ماهی و دسته گل است. فرش مهربان، در بازار از بهترین نوع فرش در منطقه همدان به‌شمار می‌رود و قیمت آن‌ها نیز گران است در این منطقه روستاهای سوباشی، علیصدر، کیتو، داقداق آباد، رامیشان، خان آباد و نوآباد توان بافت فرش‌های خوب را دارند.

برگزاری جشنواره فرش مهربان (پنجشنبه ۱۱ آبان) را برای احیای این فرش و آشنایی بیشتر مردم به ویژه جوانان با فرش های دستباف یک اتفاق شایسته بود .

 این جشنواره در راستای معرفی این برند اصیل امروز یازدهم آبان ماه در شیرین سو برگزار و پذیرای مردم است. در این جشنواره مردم علاوه بر تماشای گونه‌های مختلف فرش مهربان می‌توانند فرش مورد علاقه خود را با قیمت مناسب خریداری کنند.

در این رویداد فرش مهربان با نقشه‌های متفاوت در قالب ۱۰ غرفه به نمایش در می‌آید، افزود: تعداد ۶ غرفه نیز به سایر نقشه‌های فرش دستباف کبودرآهنگ اختصاص دارد. طول عمر بیشتر، رنگ آمیزی گیاهی و سنتی و شفافیت و پایداری رنگ را از مزایای فرش مهربان است مواد اولیه فرش مهربان از این همین منطقه تهیه می‌شود و لچک ترنج، اسلیمی، شاخ گاوی، درختی، کف ساده و حاج خانمی از نقشه‌های معروف فرش مهربان هستند.