رسم قاچاق!

 درباره قاچاق و تاثیر منفی آن بر اقتصاد تاکنون بسیار سخن گفته شده و مطلب نوشته شده است.

از دهه هشتاد به بعد هم تشکیلاتی برای هماهنگی در مبارزه با قاچاق در کشور راه‌اندازی شده و این ستاد با دفتر و دستک و تشکیلات تلاش کرده با قاچاق مبارزه کند و نگذارد این اقدام منفی اقتصادی گسترش یابد.

اما به رغم این تلاش‌ها توفیقات در این حوزه چندان قابل اعتنا نیست و می‌توان ادعا کرد که سیاست‌های این حوزه شکست خورده و نیاز به بازسازی و نوسازی دارد تا با نگاهی واقع‌‌بینانه قاچاق کنترل شود و تولید به عنوان محور نجات بخش اقتصاد با مشارکت مردم عمل کند.

روشن است آن بخش که بیشتر از سایر بخش‌های اقتصادی آسیب می‌بیند بخش تولید است و اگر قرار است تولید با مشارکت مردم افزایش پیدا کند باید برای کنترل قاچاق و از دست رفتن تولید فکری اساسی شود‌.

اینکه اعلام می‌شود از ۲۵ ‌میلیارد دلار کل قاچاق در کشور نیمی از آن از مبادی رسمی انجام می‌گیرد، قابل پذیرش نیست.

یک بررسی نشان داده که تعدد گمرکات، بخشنامه‌های متعدد که گمرک ملزم به اجرای آن است، ۶۰ متولی تجارت خارجی و حجم بالای قاچاق از مبادی رسمی مهم‌ترین چالش‌های دریچه تجارت خارجی کشور است. از سوی دیگر رسوب کالا و استقرار گمرک به‌منظور سامان‌دهی مبادی و اسکله‌های غیرمجاز نیز این دستگاه اجرایی را با مشکلاتی مواجه ساخته است.

دومین آمار نیز قابل‌تامل است، بر اساس آمار از سال‌ ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ تعداد بخشنامه‌ها تاحدی زیاد بوده‌است که میانگین آن به متوسط روزانه یک بخشنامه رسیده‌ است. در دیگر آماری که برای این حوزه قابل‌توجه است تعدد نهاد‌های دخیل در موضوع است: ۶۰ نهاد در کار گمرک ایران دخالت دارند.

مجموع این اتفاقات دلیلی شده تا کشفیات قاچاق در کشور نیز قابل توجه نباشد و در آماری که سال ۱۴۰۰ اعلام شده مشخص شده که از کل حجم قاچاق کالا در کشور به طور میانگین 3.8 درصد قاچاق کشف می‌شود.

این میزان کشفیات نشان می‌دهد که عملا قاچاق به یک رسم در اقتصاد ایران تبدیل شده و اقدامات برای مقابله با این معضل بزرگ اقتصادی ناموفق بوده است.

با این اوصاف اگر قرار است اقتصاد رشد ۸ درصدی داشته باشد و مبنای آن هم تولید و اشتغال و مشارکت مردم باشد از هم اکنون روشن است تا وضعیت قاچاق کنترل نشود، این اتفاق از راه درست اقتصادی و بدون کمک نفت رخ نخواهد داد و لازم است مجلس و دولت و قوه قضائیه با توجه به تجربه بیش از بیست ساله مبارزه با قاچاق که در آخر منجر به قاچاق رسمی و کاغذبازی و اثر منفی گمرک در اقتصاد شده، طرحی نو دراندازند تا شاید بتوانند تولید و اشتغال را به سمتی درست هدایت کنند.