ملایر با وجود اینکه در بستر دریا نیست، اما دریایی از فرصتها، و یکی از مناطق مستعد در صنعت آبزیپروری و پرورش ماهی به شمار میرود و در دولت سیزدهم حرکت پرشتابی در توسعه این صنعت داشته است.
اگرچه تولید و پرورش ماهی نیاز به آب فراوان و مورد نیاز دارد، اما اقلیم متنوع، آب و هوای چهارفصل، قناتها چشمه و چاه با دبی و شرایط مناسب، نیروی کار توانمند و جوان و استقبال مردم در سالهای اخیر، وجود مزارع سردآبی و گرمآبی و اجرای طرحهای پرورش انواع ماهی با نیاز آبی کم، آبزیپروری را در مرکز توجه اقتصاد این شهرستان قرار داده و حرکت رو به رشد این صنعت طی ۲ سال گذشته در دولت مردمی سیزدهم شتاب بیشتری گرفته و زیرساختهای جدیدی در این حوزه ایجاد شده است.
در حال حاضر ۴۲ مزرعه پرورش ماهی در شهرستان ملایر فعالیت دارد که قادر به تولید سالانه ۵۸۵ تُن انواع ماهی سردآبی و گرمآبی است و علاوه بر تأمین نیاز شهرستان، نیاز بازار نقاط دیگر استان همدان و برخی استانها همچون تهران را نیز تأمین میکند، این ظرفیت تولید جدای از بهرهبرداری از واحدهای بزرگ تولید ماهی خاویار و دیگر طرحهای خلاقانه شیلات ملایر است.
سالانه بیش از ۶ هزار و ۵۰۰ تُن انواع ماهی در ۵۲۵ مزرعه سردآبی و گرمآبی استان همدان تولید میشود که از این میزان،5 هزار و ۳۰۰ تُن ماهی سردآبی قزلآلا در ۲۷۳ واحد و هزار و ۲۰۰ تُن ماهی گرمآبی در ۲۵۲ واحد پرورش کپور ماهیان است و زمینه اشتغال یکهزار و ۲۸۵ نفر را فراهم کرده است.
۱۴۰ تُن تولید ماهی در 5 منابع آبی طبیعی ملایر
به گفته مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر، نهاوند به دلیل منابع آبی غنی یکی از شهرستانهای پیشتاز استان در تولید و پرورش ماهی است و ملایر بین رتبه دوم و سوم قرار دارد که با تکمیل و بهرهبرداری از طرحهای در دست اجرا، جایگاه خوبی را در استان و منطقه به خود اختصاص خواهد داد.
مسعود نوروزی در گفتگو با ایرنا، به فعالیت ۲۲ مزرعه سردآبی با میزان تولید سالانه ۴۲۰ تُن ماهی قزلآلا، ۲ مزرعه حد واسط تخم چشم زده با تولید یک میلیون قطعه بچه ماهی و ۱۵ مزرعه گرمآبی خاکی با میزان سالانه ۲۵ تُن ماهی کپور اشاره کرد و گفت: برای تولید و پرورش ماهیان گرمآبی 5 واحد منابع آبی طبیعی همچون سد کلان، سد انوج، دریاچه کوثر، دریاچه پارک سیفیه و دریاچه مجموعه مینیوُرلد را در اختیار داریم که سالانه قادر به تولید ۱۴۰ تُن ماهی است.
وی افزود: پس از سالها، امسال یک میلیارد ریال اعتبار دولتی به ما اختصاص یافت که مبلغی از این اعتبار را برای رهاسازی 7 هزار قطعه کپور ماهی در 5 منابع آبی هزینه کردیم که این اقدام به برکت دولت سیزدهم انجام شد.
مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر بیان کرد: از محل همین اعتبار در صدد هستیم امسال جشنواره طبخ و آموزش آبزیان را با ۶۰۰ میلیون ریال برگزار کنیم که برای برگزاری دورههای آشپزی و جشنواره طبخ آبریان هزینه خواهیم کرد.
نوروزی یادآور شد: برای نخستین بار در استان همدان و غرب کشور مزرعه پرورش کروکودیل با ۱۵ سَر به همت سرمایهگذار بخش خصوصی فعال است و سرمایهگذار این طرح در صدد افزایش و توسعه مرزعه پرورش کروکودیل است که از نظر اقتصادی و به ویژه گردشگری ظرفیت بالایی دارد.
علاوه بر پرورش ماهیان سردآبی و گرمآبی، ملایر ظرفیت ویژهای در پرورش ماهیان زینتی دارد که در حال حاضر7 مزرعه ماهیان زینتی در این شهرستان فعال است و سالانه ۳۶۰ هزار قطعه ماهی زینتی در این مزارع تولید میشود.
اجرای طرح ۵۰۰ تُنی تولید ماهی خاویار در ملایر
از طرفی راهاندازی نهضت احیای واحدهای راکد و نیمه فعال به مزارع پرورش ماهی در ملایر نیز رسید و در این راستا مسئول شیلات شهرستان ملایر از آغاز دوباره فعالیت 3مزرعه پرورش ماهی همزمان با دهه فجر امسال خبر داد و گفت: این3 واحد از مزارع تعطیل شده بودند و با توجه به نهضت احیای واحدها، موفق به اخذ تسهیلات شدند و دهه فجر افتتاح میشوند.
نوروزی در عین حال اجرای یک مزرعه ۲۰ تُنی تولید ماهی خاویار را یکی از اقدامات ویژه و جهادی بخش شیلات برشمرد و ادامه داد: این واحد در منطقه زیرآبیه بخش جوکار برای اخذ تسهیلات ۷۰ میلیارد ریال به بانک معرفی شده و برای نخستین بار در استان همدان اجرا میشود که در صورت پرداخت تسهیلات، سال آینده افتتاح خواهد شد.
اما در کنار تمامی ظرفیتهای بخش شیلات ملایر، طرح مطالعاتی مزرعه ۵۰۰ تُنی تولید و پرورش ماهیان خاویار زیر سد کلان یکی از برنامههای راهبردی و اقتصادی شیلات این شهرستان است که در صورت اجرا میتواند به تنهایی به اندازه میزان تولید کنونی ماهی در ملایر، خاویار تولید کند.
مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر تنها مانع اجرای این طرح عظیم را موافقت امور آب دانست و اظهار کرد: سرمایهگذار بخش خصوصی آماده اجرای این طرح است و با استفاده از آبهای خروجی زیر سد کلان این طرح اجرایی و هیچ استفادهای از آب سد نمیشود و میزان تولید را ۵۰۰ تُن افزایش میدهد.
نوروزی با بیان اینکه ماهیان خاویار مثل قزلآلا نیست و نیاز آبی کمی میخواهد و آب به صورت مدار بسته دوباره وارد رودخانه و سیستم میشود، ادامه داد: این طرح بزرگترین مزرعه تولید ماهی خاویار در منطقه غرب کشور است که در ۶۴ هزار مترمربع زمین اجرا و ظرفیت تولید آن در سال ۵۰۰ تُن ماهیان خاویار و ۲.۵ تُن خاویار است.
وی همچنین به اجرای واحد تولید خوراک آبزیان در منطقه جوکار ملایر اشاره و بیان کرد: این واحد که اولین تولیدکننده خوراک آبزیان در استان همدان است، نیاز به ۵۶۰ میلیارد ریال تسهیلات دارد که مجوزهای لازم را گرفته و منتظر اخذ تسهیلات است و سال آینده قابلیت افتتاح دارد.
مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر ادامه داد: همچنین ۲۵ رشته قنات را برای پرورش ماهی قزلآلا و خاویار در دست مطالعه داریم که با توجه به خشکسالی این طرحها فعلا بر زمین مانده است و با مسائل اجتماعی همچون ممانعت شورای اسلامی و روستا دهیار مواجه هستیم.
نوروزی بیان کرد: اگر حتی موافقت ۱۰ رشته قنات را برای اجرای پرورش ماهی اخذ کنیم، ۲۰۰ تُن به ظرفیت تولید این شهرستان اضافه خواهد شد، در حالیکه به ازای هر لیتر آب، میتوانیم ۲۰ تُن افزایش تولید ماهی خاویار داشته باشیم و هر قناتی میانگین 3 اینج آب داشته باشد، بین ۲۵۰ تا ۳۰۰ تُن ماهیان خاویار میتوان تولید کرد.
سرانه مصرف ماهی در ملایر 7.5 کیلوگرم است
به گفته وی؛ سودآوری ماهی با توجه به اینکه خوراک ماهی کیلویی ۵۰۰ هزار ریال و قیمت گوشت ماهی روی مزرعه کیلویی یک میلیون و ۵۰۰ هزار ریال است، حدود هر کیلویی ۸۰۰ هزار ریال سودآوری برای ماهی قزلآلا دارد و این یعنی ۱۰۰ درصد سود برای تولیدکننده و پرورش ماهی خاویار سودش از این خیلی بیشتر است.
مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر یادآور شد: هر کیلو خاویار پرورشی در حال حاضر 5 هزار دلار و خاویار طبیعی ۳۵ هزار دلار است که تمام این محصول تولیدی صادر میشود و ارزآوری خوب و بازار خوبی دارد.
نوروزی با اشاره به اینکه سرانه مصرف ماهی در این شهرستان از5 کیلو به ۷.۵ کیلو رسیده است، گفت: در سرانه مصرف ماهی باید به نُرم ۱۵ کیلو برسیم و علت مهم پایین بودن سرانه مصرف، مشکلات اقتصادی است.
وی عمدهترین مشکلات بخش شیلات را نبود بودجه و اعتبار دانست و افزود: امسال 4 طرح با حدود ۱۶۰ میلیارد ریال اعتبار به بانک معرفی کردیم که اگر این طرحها اجرایی شوند، میزان تولید ماهی در این شهرستان به بالای یکهزار تُن خواهد رسید.
مسئول شیلات اداره جهاد کشاورزی ملایر با تأکید بر اینکه برای اجرایی این طرحها به ویژه طرح تولید ۵۰۰ تُنی ماهی خاویار نیاز به حمایت مسئولان داریم، بیان کرد: در صورت موافقت امور آب و اجرایی شدن این طرح به اندازه ۲۰ سال تولید ملایر، میتواند ۵۰۰ تُن ماهی تولید کند.
نوروزی ادامه داد: در حال حاضر در هر مزرعه یک تا یک ونیم نفر مشغول به کار هستند که در ۴۲ مزرعه پرورش ماهی، بیش از ۶۰ نفر در بخش شیلات ملایر مشغول به فعالیت هستند.
وی تولید ماهی تیلاپیا را از دیگر برنامههای آتی بخش شیلات ملایر عنوان کرد و گفت: محیط زیست اجرای این طرح را پذیرفته و در برنامه داریم تولید ماهی تیلاپیا که به عنوان مرغ آبزیان معروف است و هیچ آبی نیاز ندارد را اجرایی کنیم و تنها موجودی که میتواند جایگزین مرغ شود، پرورش تیلاپیلاست.
