گزارشی از میزان پرشدگی مهمترین سدهای کشور از سوی وزارت نیرو منتشرشده که نشان میدهد سداکباتان و آبشینه جمعاً با 4میلیون متر مکعب آب، بهطور میانگین10درصد پرشدگی دارد.
بر این اساس، سداکباتان همدان هفتمین سد کشور با ذخیره آبی کمتر از 10درصد است.
اما در کشور تنها 3سد مهم وجود دارد که به اندازه و یا کمتر از سد اکباتان ذخیره آب دارد. سد نهرین در خراسان جنوبی با یک میلیون مترمکعب و 12درصد پرشدگی، سدطرق در خراسان رضوی با 3میلیون مترمکعب و 8درصد پرشدگی کمتر از سداکباتان ذخیره آب دارند و همچنین سد تنگوئیه سیرجان در استان کرمان با 4میلیون مترمکعب و 10درصد پرشدگی برابر با سداکباتان آب دارد.
اما سد رودبال داراب مربوط به استان فارس نیز شرایط خوبی ندارد و با منفی 98درصداختلاف نسبت به مدت مشابه در سال گذشته، در تابستان جاری خشک شد. شهرهای فسا، زریندشت و داراب از سد رودبال تغذیه میشوند که با صفرشدن موجودی آن، حفر نزدیک به 30چاه در تابستان جاری در دستورکار قرارگرفته و انجام شد. این شهرها چندسال است که با بحران بیآبی مواجه هستند تا جایی که مردم را برای اعتراض به انتقال و بحران آب به خیابانها کشاند.
در خراسان رضوی 2سد با 7 و8درصد ذخیره نیز وضعیت بحرانی وجود دارد. اما یکی از این سدها بهنام "دوستی" 84میلیون مترمکعب ذخیره آب دارد و تنها سد طرق در این استان با 3میلیون مترمکعب آب دارای تنش است. شرایط ذخیره آبی خراسان رضوی نشان میدهد بهترتیب با ذخیره منفیِ بهترتیب 64 و 69درصد آب نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه هستند.
گلستان نیز با یک سد با صفردرصد ذخیره روبرو شده که اختلاف منفی 52درصد نسبت به سال گذشته را نشان میدهد. اما پیش از این هم ۹۵درصد منابع آبی گلستان از محل آبهای زیرزمینی تأمین میشده است که در بین شهرهای این استان گرگان و آزادشهر با بیشترین چالش کمآبی مواجه هستند. گلستان یکی از استانهایی است که بهدنبال انتقال آب از طریق لولهگذاری و همچنین استفاده از آبشیرینکن است.
اما سیستان و بلوچستان نیز استانی بحرانزده و دچار خشکسالی طولانیمدت است که در حال حاضر از طریق 3چاه ژرف آبرسانی میشود. اما 5سد آن بالای 50درصد پرشدگی و عموماً نسبت به سال گذشته ذخیره مثبت دارند و تنها سد "چاهنیمهها" با 51میلیون لیتر 4درصد پرشدگی دارد. در این استان عملیات چاههای مطالعاتی اکتشافی آبهای ژرف در مناطق مختلف شهری و روستایی از جمله زابل، نیمروز، هامون، سفید آبه و میل نادر ادامه دارد. حفر ۲۰حلقه چاه ژرف در منطقه سیستان در دستور کار قراردارد و در مرحله دریافت مجوز حفر است.
اما امید این استان به منبع پایدار دریای عمان است. در سال 99 و با دستور رئیس جمهوری وقت بهرهبرداری از خط اول و عملیات اجرایی خطوط دوم و سوم طرح انتقال آب خلیج فارس به فلات مرکزی ایران و همچنین عملیات اجرایی انتقال آب دریای عمان به سیستان و بلوچستان به صورت همزمان آغاز شد. هرچند تاکنون هیچ اقدام عملیاتی در این باره انجام نشده اما مردم آن میتوانند به آبهای دریای عمان امیدوار باشند.
سدساوه در استان مرکزی نیز با 22میلیون مترمکعب ذخیره آبی 8درصد پرشدگی دارد و نسبت به سال گذشته با 56درصد کاهش ذخیره مواجه شده است.
نیاز سالانه آب شرب این شهر حدود ۲۰میلیون مترمکعب آب است که سد ساوه سهم ۶۰درصدی برای تأمین آن دارد و بقیه نیاز شهر شامل 8میلیون مترمکعب (۴۰درصد) هم از طریق چاههای عمیق تأمین میشود. این شهر اگر چه با کاهش ذخیره آبی مواجه شده و شهروندان را نگران کرده اما هنوز دچار بحران آب نشده است.
در بین همه این سدها اکباتان و رودبال داراب هستند که شرایط بحرانی را سپری میکند. و شهرهایی که از این 2سد تغذیه میشوند هنوز دارای آب پایدار نیستند.
با اینکه سداکباتان تنها سد در کشور است که با اختلاف مثبت 698درصد پرشدگی نسبت به مدت مشابه سال قبل مواجه شده اما هنوز و پس از گذشت یکسال از آبرسانی از سدتالوار به همدان و همچنین حفر چاههای جدید در مناطق مختلف نزدیک به شهر و انتقال آب چاهها، این شهر هنوز دارای تنش آبی است و جزو 3سد با وضعیت خراب محسوب میشود.
با اینکه از ابتدای سالجاری تاکنون قطعی آب در همدان رخ نداده اما نگرانیهای جامعه در بخش آب همچنان پابرجاست و برخی پیشبینیها بر این است که تا 20سال آینده برخی از نقاط شهری و روستایی تخلیه میشود. بر اساس پیشبینی تعدادی از کارشناسان بر پایه افزایش جمعیت و مصرف آب و در نتیجه خشکی شهر، احتمال تخلیه شهر بهار تا 20سال آینده وجود دارد.
بر اساس اطلاعات آب منطقهای همدان، از ابتدای سال آبی جاری (یکم مهر تا صبح یکشنبه 16مهر) 5میلیمتر بارندگی در استان وجود داشته که در مدت مشابه سال گذشته این عدد صفر بوده است. در این بازه زمانی 3میلیمتر در سداکباتان بارندگی وجودداشته است که شرایط قابل قبولی را نشان میدهد. بر اساس پیشبینیها همدان با بارش بهتر از نرمال در سال آبی جاری مواجه خواهدبود. امید به بارشها و پرشدن سدها همدانیها را به سالی پرآب امیدوار کرده است.
