| پنجشنبه - 13 بهمن 1401 - شماره 4521 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
کد مطلب: 136828 |
تاریخ انتشار: 1402-12-02 - 12:58 |
تعداد بازدید: 91 |
|
|
|
|
روزنامهها در محاصره فضای مجازی
نویسنده : سمانه جهانگیریعرش
اخبار
نزدیک به 200سال از تاریخ چاپ نخستین روزنامه در ایران میگذرد و نمیتوان نقش پویای این رسانه را در تحولات و بزنگاههای تاریخی ایرانزمین ازجمله رخداد انقلاب مشروطیت که تغییر ساختار نظام سیاسی و اجتماعی ایران را سبب شد، از نظر دور داشت.
دوره رضاشاه، تیغ سانسور، روزنامهها را بیخون کرد، اما پس از شهریور 20، باز روزنامهها جان گرفتند و بهعنوان ابزار اصلی احزاب و تشکلهای سیاسی و فرهنگی در تحولات جامعه نقشآفرینی کردند؛ نقشی که در وقایع تاریخی دوران پهلوی دوم و بهویژه وقایع منجر به انقلاب 57 هم بارز بود.
انقلاب تکنولوژی اما به ضرر مطبوعات انجامید و با ظهور رادیو و تلویزیون، هجرت مخاطبان رسانههای مکتوب آغاز شد و در سالهای اخیر با ظهور رسانههای دیجیتال شدت گرفت.
در زمانه کنونی، رسانههای آنلاین بهشدت رسانههای رسمی به ویژه رسانههای مکتوب را مورد هجمه قرار داده و کارکردهای آنها را سلب کردهاند.
کارشناسان بر این باورند که در عرصهای که ایجاد شده، امکان رقابت این دو گروه بسیار سخت است. رسانههای آنلاین روزبهروز در حال پیشیگرفتن هستند و رسانههای مکتوب برعکس آنها در حال عقبگرد و درواقع وارد رقابت از پیش باختهای شدهاند.
البته در حقیقت دلیل رکود رسانههای مکتوب در برابر رسانههای آنلاین به قوانین حاکم بر رسانههای رسمی مرتبط است؛ قوانینی که وقتی پای رسانههای کاغذی وسط میآید دستوپاگیر و بسیار سختگیرانه دنبال میشوند و جلوی کوچکترین رقابتی را از باب فضای آزادی انتشار میگیرند.
درحالیکه رسانههای رسمی با کوچکترین خبر، عکس و مطلبی با واکنشهای متعدد از نواحی مختلف، چه از سمت کسانی که موضوع به آنها ربطی پیدا میکند و چه از سوی دستگاههای نظارتی، مواجه میشوند، رسانههای آنلاین هر چه میخواهند منتشر میکنند و معمولاً هم پیگیری قضایی و حقوقی برایشان انجام نمیشود.
نتیجه هم آن شده که یک توییت یا نشر متنی از سوی فردی در فضای اینستاگرام تأثیرش بر مردم بهمراتب بیشتر از گزارشهای تحلیلی یک رسانه رسمی است که چندین خبرنگار و نیرو با سالها سابقه نشر و فعالیت دارد!
رسمیها، دنبالهرو غیررسمیها
با این توصیف به نظر میرسد امروزه دغدغه روزنامهنگاری در ایران، بقا باشد چرا که اهالی مطبوعات خود بر این باورند که اثرگذاری آنها بر افکار عمومی کمرنگ شده است.
مدیرمسئول یکی از روزنامههای کشور در این باره میگوید: روزنامهها به نسبت گذشته تأثیرگذاری خود را بر افکار عمومی از دست دادهاند و ما دوران افول و کاهش کارکرد و تأثیرگذاری آنها را شاهدیم، البته روزنامهها همچنان بر افکار خصوصی اثرگذارند و بهعنوان یک تریبون رسمی سیاسی یا یک بنگاه خبری وابسته به یک جناح، سازمان و حزب کارکرد دارند، اما در زمینه تأثیرگذاری بر افکار عمومی امروز دنبالهرو رسانههای غیررسمی و در حال تبدیل به رسانههای فردمحور هستند.
الیاس حضرتی، مدیرمسئول روزنامه اعتماد نیز، معتقد است مشکلات روزنامهها از سال 88 به این طرف به سه فصل تقسیم شد: فصل نخست، ریزش اعتماد مردم از رسانههای داخلی بود.
در پی فشارها و تنگنظریهایی که روزبهروز بیشتر دست رسانههای داخلی را بست، مردم به سمت رسانههای ماهوارهای متمایل شدند که راست و دروغ را ترکیب میکنند و به کسی هم پاسخگو نیستند.
حضرتی فصل دوم مشکلات روزنامهها را مربوط به گردش با سرعت و با قدرت مخاطبان به سمت رسانههای دیجیتال میداند و میافزاید: در فضایی که رسانههای مکتوب با محدودیت مواجه هستند، رسانههای دیجیتال بهعنوان موضوعی جدید و جذاب، بدون محدودیت جلو افتادند و فشار مضاعفی بر رسانههای مکتوب وارد شد.
فصل سوم مشکلات در پی شیوع کرونا بر روزنامهها آوار شد. از نظر مدیرمسئول اعتماد، کرونا بهمثابه تیر خلاص بود و باعث شد دکههای روزنامهفروشی خودبهخود کارایی خود را از دست دهند.
مدیرمسئول روزنامه اعتماد بر این باور است که تنها کاری که برای مطبوعات میتوان کرد و جلوی انقراض رسانههای کاغذی را گرفت، بازگرداندن مرجعیت رسانهای به داخل کشور است.
وی میگوید: هماکنون مرجعیت رسانهای بهطور کامل از داخل کشور خارج شده و رسانههای خارج از کشور با ایجاد جنگ روانی، امنیت ملی را به خطر میاندازند.
رسانههایی که مدعی کار حرفهای و مستقل هستند، اما تجربه وقایع تلخ سالهای 96و 98 نشان داد هیچکدام بیطرف نیستند و سر بزنگاه با طبل و دهل خود وارد میدان میشوند و به اختلافات و اعتراضات، در جهت غلط، دامن میزنند.
حضرتی معتقد است که در این شرایط، هر دلسوزی، هر فردی که میهنپرست است و منافع و امنیت ملی برایش اولویت دارد باید بهدنبال آن باشد که مرجعیت رسانهای به داخل کشور برگردد. الزامات این کار این نیست که مجموعه حکومت و نهادهای حکومتی به روزنامهها کمک مالی کنند، کاغذ بدهند و... چرا که یک رسانه واقعی به هیچکدام از این کمکها نیاز ندارد، تنها راه این است که به روزنامهها اعتماد کنند و اجازه دهند که اهالی رسانه در سایه آزادی، بهطور جدی و حرفهای به مباحث و سوژههای مختلف ورود کنند.
وی میافزاید: اگر مسئولان و مقامات امنیتی و قضایی اندکی دندان روی جگر بگذارند و امنیت نهاد و بدنه روزنامهنگاری تضمین شود و روزنامهنگاران احساس آرامش کنند، از آنجا که ظرفیت مجموعه روزنامهنگاری ما اعم از مدیران مسئول، سردبیران، دبیران بخشها، خبرنگاران، عکاسان و گرافیستها فوقالعاده غنی است، آنها میتوانند در بدترین شرایط به بهترین شیوه، جذابترین گزارشها را در بخشهای مختلف محیطزیست، اقتصاد، سیاست، فرهنگ و... که مطالبه مردم است، تولید کنند تا دست در دست در جامعه بچرخد؛ به این ترتیب مرجعیت رسانه باز به داخل کشور و به سمت رسانههای مکتوب برخواهدگشت. مانند ژاپن که با وجود آنکه پهنای باند اینترنت این کشور دهبرابر بیشتر از ایران است، همچنان روزنامهها در تیراژ 10تا 15میلیونی منتشر میشوند؛ یا تجربه نشریات در برخی کشورهای غربی که گرچه بخشهایی را تعطیل و محدود کردند اما همچنان با سوژههای بکر و خلاقانه، مرجع اطلاعرسانی در جامعه هستند.
تفاوت بزرگ رسانههای آزاد در داخل کشور با خارج از کشور هم این است که رسانه داخلی به بقا و ثبات کشور علاقهمند است و اگر احساس شد حرکتی علیه منافع ملی انجام میشود، بهراحتی قابل پیگیری و بررسی و تحلیل است.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
 |
نشر و نقل مطالب فقط با ذکر نام روزنامه همدان پیام
بلامانع است.
|
|
|
روزنامه همدان پیام (
اجتماعي، فرهنگي، اقتصادي،
سياسي، ورزشی )
صاحب امتياز و مدير مسئول:
نصرت ا... طاقتي احسن
-
سردبير: يدا... طاقتي
احسن
نشاني: همدان، خيابان
شريعتي، ابتداي خيابان مهديه،
ساختمان پيام
تلفن: 38264433
(081)
- فکس: 38279013
(081) - سازمان
نیازمندی: 38264400
(081) - ايميل:
info@hamedanpayam.com |
|
