گردشگری طب گیاهی همدان، نیازمند برنامه‌ریزی است

کافی است کوچه‌پس‌کوچه‌های خیابان‌های اصلی شهر همدان را قدم بزنید روبرو شدن با یک مرکز فروش گیاهان دارویی دور از ذهن نیست و مواجه شدن با مغازه‌های کوچکی که روی شیشه های آنها عنوان عطاری نقش بسته باشد دور از ذهن نیست .

وقتي در رسانه‌ها اين خبر را مي‌خوانيم كه ايران از نظر اقليم و شرايط فتوجغرافيايي، كشوري ممتاز و با رتبه‌ بالا از نظر غناي گياهي و تنوع زيستي است به طوري كه حدود هشت هزار گونه گياهي در ايران رويش دارند كه از نظر تنوع گونه‌اي دو تا سه برابر قاره اروپاست و زماني كه مي‌شنويم همدان ذخیره‌گاه ژنتیکی برای کشت گیاهان دارویی است، اين فكر در ذهنمان نقش مي‌بندد كه چرا ديار بوعلي سينا پس از هزار سال هم نتوانست گياهان دارويي را در همدان زمينه‌اي براي اشتغال و حتي شهرت جهاني اين شهر قرار دهد؟.

در سال های متمادی همدان به‌عنوان قطب تولید گیاهان دارویی مطرح بوده و به نسبت سایر استان‌های کشور در این زمینه شناخته‌شده‌تر است تا جایی که همین ویژگی سبب شده عده‌ای به این شغل رو آورند؛گذشته از فروش گیاهان دارویی از سوی برخی افراد که سال‌ها در این حرفه مشغول به کار هستند به‌تازگی فروشگاه‌های عرضه عرقی جات سنتی نیز با فراوانی بیشتری فعال‌شده و به جرات می‌توان گفت در بیشتر خیابان‌های اصلی شهر همدان وجود این مراکز به تعداد بسیار بیشتر به چشم می‌خورد.

ورق زدن تاریخ نشان می‌دهد که همدان از دیرباز قطب‌ تولید انواع گیاهان دارویی در کشور بوده و طب سنتی در آن رواج داشته و با فرهنگ مردم عجین بوده است تا جایی که از سایر شهرهای کشور برای درمان سنتی بیماری به همدان مراجعه می‌کرده‌اند؛ ازسوی دیگر از همان دوران تاکنون نیز تهیه عرقیات گل‌های معطر و گیاهان دارویی در همدان مرسوم بوده که البته این روزها رونق بیشتری گرفته و حتی زنان خانه‌دار نیز به شغل خانگی تولید و فروش عرقی جات گیاهان دارویی رو آورده‌اند.

با توجه به رویش انواع گیاهان دارویی و تولید انبوه آن در استان، استقبال عمومی در استفاده از گیاهان دارویی، سابقه تاریخی استفاده از طب سنتی و وجود طبیب‌های مانند حکیم ابوعلی سینا در گذشته و سید احمدعلی خسروی همدانی و دیگران اکنون ظرفیت فعلی همدان در تهیه و عرضه گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن دور از انتظار نیست چراکه به‌هرحال باید از این ظرفیت ها در استان بهره برد.

شهر همدان از سه هزار و هفتصد سال پیش از اصول شهرسازی برخوردار بوده و مردم  همدان تجربیات و دانش های بومی را از نسلی به نسل دیگر انتقال داده اند. در این راستا، اقلیم، پوشش گیاهی غنی دامنه های الوندکوه و تنوع گیاهان دارویی موجب شده است تا گیاه درمانی به عنوان یکی از دانش های بومی مهم مورد توجه ساکنان شهر قرار گیرد.  حکیمان سنتی شهر از خاندان خسروی ها گرفته تا دیگر حکیمان گمنام معاصر این مسیر را پیموده اند. امروزه نیز داروهای گیاهی بومی منطقه در بازار همدان، عطاری های شهر و نیز در مناطق روستایی و عشایری به فروش می رسند.

  ساليان سال است كه كارشناسان مي‌گويند تپه‌ها و همچنين دامنه‌ الوند ظرفيتي است در دامان زاگرس كه مهد پرورش گياهان دارويي مي‌باشد و همه آنان كه دستي در اين حرفه دارند معتقدند این ویژگی، استان همدان را به ذخیره‌گاه حدود هشت هزار گونه گیاهی و دارویی تبدیل کرده و فرصتی بالقوه را در اختیار استان برای تولید و اشتغال قرار داده است. كوتاه سخن آنكه همدان در حالي در اين زمينه مغفول مانده است كه از زمان اقامت بوعلی سینا در همدان راسته بازار حکیم و خانه پزشکان سنتی وجود داشته است و اين يكي ديگر از هنرهاي فرصت سوزي در اين ديار است كه پس از اين همه سال نتوانسته‌ايم نام همدان را در كنار نام بوعلي به جهانيان حداقل در زمينه گياهان دارويي بشناسانيم.

برخی از افرادي كه در بازار گياهان دارويي در همدان شهرت داشتند امروز براي خيلي از غير بوميان نام آشنا هستند و اين در صورتي است كه افرادي چون سید خسرو همدانی كه از شهرت بالایی برخوردار بوده و فرزندان او هم كه حالا در امر تولید گیاهان دارویی فعال هستند را نيز برنامه‌ريزان جشنواره‌ها و حتي متوليان گردشگري در استان نتوانسته‌اند بهانه براي سفر دوستداران گياهان دارويي اين جادوهاي دست طبيعت قرار دهند.

اين در حالي است كه در شهر ما باغي با نام باغ گياهان دارويي بوعلي سينا که 170 گونه مختلف از گیاهان دارويي در آن کشت مي‌شود، وجود دارد كه شايد حتي هم‌استاني‌ها هم آنجا را به خوبي نمي‌شناسند چه رسد به گردشگراني كه قرار است نام همدان را به واسطه اين گياهان خوش آوازه كنند.