عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا:

بحران آب از مدیریت غلط است

عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا معتقد است بحران آب ناشی از مدیریت نادرست بخش کشاورزی و آب است.
صفر معروفی در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه نمی‌توانیم هیچیک از بخش‌ها را به تنهایی در بروز این بحران متهم کنیم، اظهار کرد: نبود یک مدیریت جامع در کارکرد آب این شرایط را ایجاد کرده است.
وی تصریح کرد: از سوی دیگر با سیاست‌های اشتباهی که در دو دهه گذشته در کشور ایجاد شده، ارزش آب از بین رفته است به‌ طوری که آب یک کالای بی‌ارزش تلقی می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه آب اصلی‌ترین عامل توسعه در بخش کشاورزی، صنعت یا در بخش خدمات شهری و روستایی است، افزود: بحران آب به طور کلی در کشور ناشی از خلأ مدیریتی جامع‌نگر در بخش کشاورزی، آب و بخش بازرگانی محصولات کشاورزی و خدمات جمعی وابسته به کشاورزی است.
معروفی خاطرنشان کرد: اگر این مدیریت را ایجاد کنیم، در شرایط بسیار خشک‌تر از شرایط فعلی کشور می‌توان شرایط طبیعی و خوبی را داشته باشیم.
این عضو هیأت علمی دانشکده کشاورزی همدان با اشاره به اینکه کمبود آب در کشور واقعیتی انکارناپذیر است، بیان کرد: مشکل عمده در این زمینه بی‌برنامگی در مصرف آب، ارزش‌گذاری بر آب، نظام تولید محصولات کشاورزی، صادرات و واردات این محصولات، آب مجازی و نگرش آب مجازی به عنوان راهبرد اصلی یک مملکت است. وی ادامه داد: پس اگر برنامه‌ای جامع و چندوجهی تعریف شود، خود به خود می‌توان بحران ناشی از آب را تا حدقابل توجهی کنترل کرد.
معروفی تصریح کرد: با استفاده از کشت محصولات با نیاز آبی کمتر و ارزش‌افزوده اقتصادی بالا می‌توان این کسری مخزن را کنترل کرده و امید به احیای سفره‌های آب زیرزمینی داشت.
وی تأکید کرد: در واقع مدیریت سفره‌های آب زیرزمینی که روز به روز خشک‌تر می‌شوند، از طریق تعیین سطح برداشت منطقی که در هر سفره با توجه به شرایط بیلان رطوبتی آن سفره است، صورت می‌گیرد. عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا گفت: بارش‌های اخیر اگرچه نسبت به متوسط بلندمدت کمی افزایش را نشان می‌دهد اما به طور خاص نمی‌تواند مشکل کمبود آب و کمبود کسری مخزن را در سفره‌های آب زیرزمینی برطرف کند،
 وی اظهار کرد: کسری مخزنی که در سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های مختلف کشور از جمله همدان وجود دارد، با بارش‌های یکی دو سال یا چند سال پیاپی جبران نمی‌شود.
معروفی با اشاره به تعادل‌بخشی سفره‌های آب زیرزمینی تصریح کرد: با تعادل‌بخشی، مصرف یا برداشت برنامه‌ریزی ‌شده صورت می‌گیرد به‌ طوری که در این صورت باید در هر دشت یک نظام جیره‌بندی برداشت آب را اعمال کنیم به‌گونه‌ای ‌که در قبال این نظام جیره‌بندی و حداقل برداشت، محدودیت برداشت اعمال شود.
وی افزود: در قبال محدودیت و جیره‌بندی برداشت می‌توان سود اقتصادی را برای کشاورز ایجاد کرد و به‌گونه‌ای نباشد که کشاورز حتی راغب به برداشت محصول خود در زمین به علت هزینه بالا نباشد.
عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا بیان کرد: کشت سیب‌زمینی در سال‌های اخیر یک چنین مشکلی را در منابع آب کشور از نظر اقتصادی برای جامعه کشاورزان سیب‌زمینی‌کار ایجاد کرده است.
وی خاطرنشان کرد: در شرایطی که کشور دچار تنش‌های ناشی از کمبود آب است و به طور متوسط هر کیلو سیب‌زمینی حجمی معادل 350-300 لیتر آب مصرف می‌کند چرا باید 17هزار تن سیب‌زمینی در یکی از استان‌های کشور امحا و نابود شود؟ این نشان از فاجعه و نبود مدیریت صحیح تولیدات کشاورزی و برنامه‌ریزی برداشت آب از دشت‌های کشاورزی دارد.
معروفی گفت: اصولاً در کشور ما وزارت جهادکشاورزی و وزارت نیرو که دو ارگان مهم برنامه‌ریز در خصوص منابع آب هستند، هیچگونه ارتباط تنگاتنگی در برداشت آب و نحوه صحیح مصرف آن را ندارد، بخش بازرگانی محصولات کشاورزی در زمینه صادرات و واردات نیز همسو با بخش کشاورزی نیست بنابراین وجود چنین شرایطی باعث می‌شود که هم لطمه اقتصادی به کشاورز بخورد و هم منابع آب از بین برود.
وی در ادامه با بیان اینکه بسیاری از کشاورزان از نظر فنی اطلاعات کافی برای نگهداری از سیستم‌هایی نوین ندارند، عنوان کرد: با چنین شرایطی به مرور راندمان اینگونه سیستم‌ها کاهش می‌یابد.
عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا تأکید کرد: فقط و فقط گسترش سیستم‌های نوین آبیاری کافی نیست بلکه باید از نیروهای متخصص مهندسی آب در بخش کشاورزی به منظور آموزش کشاورزان و جلوگیری از استفاده ناصحیح از این سیستم‌ها استفاده شود.