طلا و ارز در رقابت با مسکن

  در شرایطی که سود بانکی در حال کاهش است به نظر می‌رسد اگر تا یک سال آینده بازار بورس نتواند به شرایط ایده‌آلی برسد دو بخش سکه و ارز و با فاصله از این دو، مسکن رونق می‌گیرد.
خروج سرمایه‌های خرد از سیستم بانکی تا یک سال آینده اگر با ناتوانی دولت در هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های غیرمولد همراه شود ممکن است موجب تکانه در یکی از سطوح غیرمولد همچون سکه و ارز یا جهش قیمت در بخش مسکن شود. البته جهش قیمت در بخش مسکن با توجه به نبود تقاضای مؤثر، چندان محتمل نیست اما کارشناسان معتقدند در بازار سکه و ارز تهدید بالقوه‌ای برای شوک وجود دارد.
از ابتدای دولت یازدهم سود بانکی در محدوده 30 درصد می‌چرخید که در یک سال اخیر در چند مرحله نرخ سود کاهش یافت و در نهایت به 15 درصد رسید و گفته می‌شود بانک‌ها قصد دارند آن را به 13 درصد برسانند. گذشته از اینکه این اقدام با توجه به کاهش نرخ تورم به 9 درصد ضروری بود و لازم است نرخ سود وام بانکی نیز کاهش یابد، یکی از نگرانی‌ها سرگردانی سرمایه‌های خرد در بخش‌های اقتصاد در یک سال آینده خواهد بود؛ چرا که برخی کارشناسان معتقدند بانک‌ها دیگر جای مطلوبی برای سرمایه‌گذاری سودآور و مطمئن نخواهند بود و مشتریان بانکی باید به دنبال بازارهای جایگزین بگردند.
با توجه به اینکه هم اکنون بخش‌های تولیدی در شرایط پررونقی قرار ندارند، 3 گزینه بازار مسکن، ارز و سکه از جمله بخش‌هایی است که احتمال ورود سرمایه‌ها در آن وجود دارد. قیمت مسکن تا حدودی به کف رسیده و تقاضایی البته نصفه و نیمه در این بازار وجود دارد. سکه و ارز نیز به عنوان دارایی‌های تقریباً مطمئن که همواره مورد توجه بوده است می‌تواند انتخاب دیگر سرمایه‌گذاران باشد.
اگر سرمایه‌ها به بخش مسکن بیاید یک فرصت و یک تهدید ایجاد می‌کند. فرصت از جهت ایجاد اشتغال 15 درصدی که هم اکنون به دلیل رکود مسکن از دست رفته است و تهدید از جهت افزایش قیمت که البته نمی‌تواند منجر به شوک شود؛ چرا که تقاضای این امر مهیا نیست و طبیعتاً اقتصاد بدون تقاضا توجیهی نخواهد داشت.
حبیب رباطی فعال بخش مسکن هم به همدان‌پیام گفت: تنها راه خروج مسکن از رکود پایین آمدن نرخ سود بانکی است تا مردم پول‌های خود را از بانک‌ها خارج کنند ولی قسط تسهیلات 120 میلیون تومانی مسکن که برای خرید مسکن به زوجین پرداخت می‌شود بسیار بالاست و پرداخت اقساط آن فقط از عهده عده‌ای برمی‌آید. که همین تسهیلات هم در صورت مدیریت درست و هزینه آن فقط در بخش مسکن می‌تواند کمک نسبی به رونق مسکن کند. برای اینکه سرمایه‌های خردی که مردم از بانک‌ها خارج می‌کنند به سمت بازار ارز و طلا نرود تقویت طرف تقاضا از طریق وام‌های درازمدت و ارزان قیمت، یکی از اقدامات ضروری در کوتاه‌‌مدت است. البته به شرطی که وام‌ها وارد چرخه خرید و فروش در بنگاه‌های املاک نشود.
این فعال بازار مسکن ادامه داد: اگر سرمایه‌ها از بخش‌های غیرمولد سکه و ارز سر درآورد پیامدهای منفی برای اقتصاد به دنبال می‌آورد و نباید از این احتمال غفلت کرد و دولت باید راه آن را ببندند.
مرتضی دلخوش، کارشناس اقتصادی هم با اشاره به کاهش نرخ سود بانکی به 15 درصد به ایسنا گفته: فرض ما در اقتصاد سالم این است حالا که سود بانکی کاهش یافته نقدینگی باید به سمت تولید و سرمایه‌گذاری برود. اما با توجه به فضای کسب و کار در ایران این اتفاق نخواهد افتاد. بنابراین ورود سرمایه‌ها به دو بخش محتمل است که از گزینه‌ها بازار ارز و دیگری بازار مسکن است و معتقدم تقاضای پنهانی در این بخش وجود دارد و می‌تواند به یکباره با جذب سرمایه‌ها مجدداً به ایجاد حباب قیمت مسکن بینجامد. با این وجود بخش مسکن با توجه به ارتباطش با 300 نوع حرفه و صنعت و ظرفیت بالای ایجاد اشتغال، بهتر از سکه و ارز است.
یک کارشناس مسکن، همچنین دو اقدام فوری اصلاح قوانین و اصلاح عملکرد سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط با حوزه مسکن را ضروری عنوان کرد. فرشید پورحاجت با اشاره به ورود مسکن به چهارمین سال رکود بیان کرد: بخش مسکن یک اقتصاد کاملاً درون‌زاست که شاخص‌های اقتصاد مقاومتی را می‌توان در دل صنعت ساختمان به خوبی مشاهده کرد اما به نظر می‌رسد رکود این صنعت باعث شده بسیاری از فرصت‌ها از دست برود.
به گفته این کارشناس، در کشورهای توسعه یافته معمولاً وقتی یک صنعت به رکود می‌خورد آن بخش را مشمول بخشودگی عوارض می‌کنند تا مجدداً احیا شود اما در حال حاضر می‌بینیم که هر ساله عوارض مربوط به بخش مسکن افزایش پیدا می‌کند که از عوامل بازدارنده رونق این حوزه است. راهکارهایی همچون فروش اقساطی، افزایش چندمرحله‌ای تسهیلات مسکن و رساندن آن به سقف 160 میلیون تومان و حتی انتشار اوراق رهن ثانویه در یک سال اخیر تمهیداتی بوده‌اند که برای بیدار کردن بخش مسکن از خواب 3 ساله اندیشیده شده اما نتیجه در حدی که انتظار آن می‌رفت نبود.
در هر حال و با فرض ورود سرمایه‌ها به بخش مسکن در یک سال آینده افزایش یکباره قیمت مسکن نه تنها به نفع مصرف‌کنندگان بلکه به سود تولیدکنندگان هم نیست؛ زیرا در این صورت، اندک مشتریانی که به تازگی وارد بخش مسکن شده‌اند از دست می‌روند. بنابراین به نظر می‌رسد باید با بازار شیشه‌ای مسکن بسیار با احتیاط برخورد کرد.
این مسأله را بسیاری از کارشناسان نیز تأیید می‌کنند. برای خریداران و نیز سازندگان مناسب است که قیمت مسکن جهش نکند؛ زیرا در این صورت سازندگان از قدرت برنامه‌ریزی بیشتر و بهتری برخوردار می‌شوند و می‌توانند برنامه‌های بعدی خود را بر این اساس تنظیم کنند. انبوه‌سازان باید این امید را داشته باشد که تفاوت فروش امروز با هزینه‌های ساخت در آینده فاحش نخواهد بود.