■ آمریکا به‌دنبال بهانه‌ای برای رهایی از فشارهای بازگشت به برجام
■ ظریف: مجلس قطع همکاری با آژانس را نخواسته است
دیگر می‌توان گفت اختلافات و درگیری میان دولت دوازدهم و مجلس یازدهم به امری طبیعی تبدیل شده است. مسیر مشخص است، مخالفت نمایندگان مجلس با هرگونه اقدام دولت و از سوی دیگر هرگونه اقدام دولت فارغ از تصمیمات و نظر مجلس! فارغ از هرگونه دیدگاه حزبی، می‌بایست گفت که این اختلافات به‌حتم باعث آسیب سیاسی و اقتصادی به کشور خواهد شد.
البته این مسائل چندین ماه پیش و هنگام انتخابات مجلس یازدهم و هیأت رئیسه این مجلس پیش‌بینی می‌شد.
رهبر معظم انقلاب طی سالجاری در چندین مقطع نمایندگان مجلس و دولتمردان را به همکاری و هماهنگی بیشتر توصیه فرموده‌اند.
حضرت آیت‌ا... خامنه‌ای در سخنرانی اخیرشان با اشاره به اختلافات اخیر مجلس و دولت، فرمودند: این اختلاف‌نظرها قابل حل است و باید دو طرف، قضیه را با همکاری یکدیگر حل کنند و نباید اختلاف‌ها رها و یا تشدید شود که نشان‌دهنده دوصدایی باشد.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی روزدوشنبه هفته جاری در واکنش به مذاکرات و توافق میان دولت و آژانس بین‌المللی هسته‌ای، با کنار گذاشتن طرح لایحه بودجه دولت از دستور کار صحن، شکایتی مبنی‌بر تخلف دولت از قانون وضع‌شده توسط مجلس تنظیم کرده و به قوه قضاییه ارجاع دادند. طرح «اقدام راهبری بردی برای لغو تحریم‌ها»ی نمایندگان، از همان ابتدا با استقبال دولت همراه نشد.این درحالی است که دولتمردان مدعی هستند توافقات اخیر ناقض طرح مجلس نخواهد بود. با این‌حال مجلس یازدهم همواره دولت دوازدهم را متهم به نبود مدیریت صحیح کرده و از سوی دیگر دولتمردان اقدامات نمایندگان مجلس یازدهم را سیاسی-حزبی دانسته و آن را در جهت انتخابات 1400 و برنامه‌ای برای به دست گرفتن دولت بعدی متهم می‌کنند.
تقابل یا دیپلماسی
می‌توان سیاست خارجی هر 2 قوه که خلاصه‌ای از 2 طیف اصلی در کشور هستند را در یک جمله خلاصه کرد؛ اعضای دولت دوازدهم به نمایندگی از اصلاح‌طلبان مذاکرات و اصول دیپلماسی را حل مسأله تحریم‌ها دانسته و از سوی دیگر نمایندگان مجلس یازدهم به نمایندگی از اصولگرایان مقابله به‌مثل را در دستور کار خود قرار داده‌اند.
می‌بایست گفت که هر 2 تفکر از ابزارهای اصلی در سیاست خارجه محسوب شده و روش‌های پذیرفته‌شده در عرصه بین‌الملل به حساب می‌آید. اما اینکه در اتخاذ سیاست خارجه کشور به فرموده مقام معظم رهبری دوصدایی وجود داشته باشد، امری است که قابل قبول نیست.
بایدن در میان فشار اعضای برجام و کنگره
در مقطع کنونی با تغییر دولت در ایالات متحده روند بازی سیاسی در عرصه بین‌الملل تغییر کرده است. زیرا دولت جو بایدن به‌عنوان مقصر خروج آمریکا از برجام شناخته نمی‌شود و از این‌رو به اعتقاد برخی از کارشناسان ایالات متحده همانند چند ماه گذشته در مجامع بین‌المللی در انزوا قرار ندارد.
از این‌رو به اعتقاد برخی از مقامات و کارشناسان غربی، ایالات متحده با لغو فعال کردن مکانیسم ماشه نخستین گام را در جهت بازگشت به برجام و انجام مذاکرات با ایران برداشته است!
این درحالی است که محمدجواد ظریف تصریح کرده که از ابتدا فعال کردن مکانیسم ماشه غیرقانونی بوده و دولت فعلی آمریکا اقدام خاصی انجام نداده است. با این‌حال دوشنبه هفته جاری و همزمان با توافقات میان آژانس و کشورمان، کره‌جنوبی و ایران درباره نحوه جابه‌جایی و مصرف بخشی از پول‌های بلوکه‌شده که کره‌ای‌ها مانع اصلی آن را تحریم‌های آمریکا معرفی می‌کردند، توافق صورت گرفت.
دولت بایدن به همان اندازه که از سوی مجامع بین‌المللی برای بازگشت به برجام تحت فشار بوده، از سوی رقبای جمهوریخواه خود در سنا نیز برای امتیاز ندادن به ایران تحت فشار است؛ زیرا به گفته تحلیلگران آمریکایی این رئیس جمهور به رأی این سناتورها طی سال‌های آتی نیازمند خواهد بود.
در این میان می‌بایست گفت که با اتخاذ سیاست‌های تأخیری و یا اشتباه، فرصت پیش‌رو برای کشورمان از دست خواهد رفت و این فرصت برای ایالات متحده فراهم می‌شود که با مقصر جلوه دادن ایران مبنی‌بر مانع‌تراشی برای بازگشت آمریکا به برجام، از زیر بار فشار مجامع بین‌المللی خارج شود.
از این‌رو سیاست تقابل در برابر سیاست‌هایی که دولت فعلی آمریکا مسئولیت آن را برعهده نمی‌گیرد، می‌تواند فرصت پیش‌رو برای امتیازگیری از رقیب را بگیرد.
اعلام آمادگی آمریکا برای مذاکرات غیررسمی
سخنگوی کاخ سفید در کنفرانسی خبری اعلام کرد که متحدان اروپایی واشنگتن در انتظار پاسخ ایران به شرکت در مذاکرات هسته‌ای هستند. جن ساکی همچنین در این زمینه اظهار کرد: ما درباره گام‌های آتی با کنگره گفت‌وگو خواهیم کرد. یک مقام ارشد اتحادیه اروپا جمعه گذشته اعلام کرد که این اتحادیه در تلاش است تا جلسه‌ای غیررسمی را با مشارکت تمامی طرفین برجام و آمریکا برنامه‌ریزی کند.
این مقام اعلام کرده بود که هیچ دعوتی تاکنون انجام نگرفته و چارچوب زمانی برای این جلسه درنظر گرفته نشده است اما قدرت‌های جهانی می‌خواهند هرچه زودتر توافق هسته‌ای را احیا کنند.
کاخ سفید نیز اعلام کرده است که پیشنهاد میانجیگیری اروپا میان تهران و واشنگتن را می‌پذیرد.
از ۲۷ بهمن به‌صورت رسمی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام شد که از صبح پنجم اسفندماه قانون مجلس در این‌باره اجرا خواهد شد و از همین‌رو اجرای این قانون از صبح روزگذشته آغاز شده است.
وزیر امور خارجه کشورمان در جمع خبرنگاران درباره سفر گروسی مدیرکل آژانس به ایران، گفت: آقای گروسی به ایران آمد تا ترتیباتی را برای اجرای قانون داشته باشیم؛ به توافقاتی در این زمینه رسیدیم و اصل توافق بر این است که نوارهایی که از برنامه‌های هسته‌ای ما ضبط می‌شوند ـ که هیچ‌گاه به‌صورت زنده به آژانس ارائه نمی‌شد بلکه به‌طور روزانه و هفتگی ارائه می‌شد ـ از این به بعد نگهداری می‌شود و در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد؛ البته اجرای پادمان ادامه پیدا می‌کند.
محمدجواد ظریف تأکید کرد: پادمان تعهد جمهوری اسلامی ایران است و مصوبه اخیر مجلس هم اجازه همکاری بیش از پادمان را به ما نمی‌دهد و این به آن معناست که همکاری ما با آژانس ادامه پیدا می‌کند.
وی ادامه داد: اجرای مصوبه مجلس به‌معنای قطع همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست و قانون مجلس نیز چنین چیزی را نخواسته است.
وزیر امور خارجه کشورما در ادامه گفت: همکاری ایران با آژانس ادامه پیدا می‌کند اما این همکاری فراتر از پروتکل الحاقی نخواهد رفت و در این چارچوب همکاری خواهیم کرد. با کشورهای مختلف 5+1 یعنی روسیه چین و 3 کشور اروپایی و اتحادیه اروپا و با سایر کشورها از ماه‌ها پیش گفت‌وگو داشتیم؛ البته بحث کاهش تعهدات ایران در چارچوب ماده ۳۶ برجام بیش از 2 سال است که آغاز شده و بحث خروج آمریکا از برجام و کاهش تعهدات ایران بحث همیشگی ایران در جلسات با طرف‌های برجام بوده است.
ظریف افزود: بحث مصوبه مجلس نیز که در همین چارچوب برجام مصوب شده است به اطلاع همه رسیده و گفته‌ایم به‌محض اینکه آنها تعهدات خودشان را اجرا کنند یعنی اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها به تعهدات خود بازگردند ما نیز به تعهدات خود عمل می‌کنیم.
وی پیرامون اقدامات و اتفاقات روز گذشته مجلس توضیح داد: متأسفانه ما یک مشکلی پیدا کرده‌ایم که همه مسائل را با زاویه سیاسی می‌بینیم، آنچه جناب آقای صالحی با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تفاهم کردند یک موفقیت بی‌نظیر دیپلماتیک است که آقای صالحی با شجاعت، توانمندی و با اتکا به این ملت انجام دادند. اگر دوستان ما در مجلس روز گذشته و هماهنگی‌هایی که شده بود را نگاه کرده بودند، همان‌طور که در بیانیه دولت آمده اگر مصوبه ۲۵ بهمن شورای عالی امنیت ملی را نگاه کرده بودند که براساس همان مصوبه روز بیست‌وهفتم بهمن نامه پایان اجرای پروتکل الحاقی را به آژانس دادیم و براساس همان مصوبه گروسی به ایران آمد، اگر همه اینها را نگاه کرده بودند آن رفتارهای کاملاً غیرلازم که دیروز در مجلس صورت گرفت انجام نمی‌شد.
وزیر امور خارجه کشورمان در ادامه گفت: ما این را به حساب این می‌گذاریم که تحولات خیلی سریع اتفاق افتاده، دوستان ما اطلاع نداشتند و توافق را نخوانده بودند. آنها اگر ضمیمه را بخوانند همه چیز باز و آشکار است، دوستان ما از زمان برجام یک حرف‌هایی را دنبال کرده‌اند که ضمیمه محرمانه و سری دارد، هر چیز در برجام آمده ما مثل آمریکایی‌ها نبودیم که برجامی که به انگلیسی بوده است را بگذاریم کنار و چیز دیگری چاپ کنیم ما خود برجام را در اختیار همه گذاشتیم، مردم ما می‌توانند آن را بخوانند.
ظریف تأکید کرد: توافق چند روز پیش با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز آشکار است و ان‌شاءا... در تاریخ ثابت خواهد شد که این توافق یکی از نقاط قوت ماست.
