اوايل صبح یک روز سرد پاییزی است، باران نمنم میبارد. از خانه به قصد رفتن به مدرسه بیرون میآیی و به سمت ایستگاه میروی. ناگاه شاهد صف طولانی مردم برای آمدن اتوبوس در ایستگاه میشوی.
نمیدانی آیا با این وضع شلوغ و وقت اندکی که داری به مدرسه خواهی رسید یا نه؟ تا اتوبوس بیاید دغدغه زمان، دیر رسیدن به مدرسه از ذهنت گذر میکند. باران میآید اما در ایستگاهِ محل بر خلاف برخی ایستگاههای شهر، سایبانی برای ایستادن و نشستن نیست. سرانجام پس از یک ربع سراپا ایستادن و خیس شدن زیر باران، اتوبوس میآید. به یکباره انگار که سوت مسابقه دو را زده باشند. پیر، جوان، کودک و... همه به دنبال اتوبوس میدوند.
جالب اینکه صندلیهای این قوطی مسافرکش در ایستگاههای قبلی پر از آدم شده است و دیگر جایی برای نشستن ندارد. به اجبار هم که شده خود را میان جمعیت جا میدهی. چارهای نیست باید سر کلاس و درس حاضر شوی. معلم یا مدیر مدرسه چه میدانند که تو از کجا میآیی و چقدر برای ایستادن در صف اتوبوس باید زمان صرف کنی. درهای اتوبوس بسته میشود صدای جیغ خانمی را میشنوی که لای در گیر کرده است و داد میزند....
اتوبوس حرکت میکند. به دلیل سرمای هوا شیشه پنجرهها بسته شدهاند. فکر کن این همه جمعیت و تهویهای که وجود ندارد! علاوه بر این داخل اتوبوس هم سرد است. صندلیها هم وضع چندان خوبی ندارد. صندلیهای پلاستیکی در این فصل سرد، سردتر شدهاند.
اتوبوس چند ایستگاه میایستد تا هر ایستگاهی مسافرانی پیاده و یا سوار کند. از اینکه نکند دیر برسی تپش قلب میگیری. اتوبوس با آن سرعتش دور یکی از میدانهای شهر که میرسد، میخواهد دور بگیرد یکباره صدایی میآید همه روی هم افتادهاند. یکی داد میزند آقای راننده سقف هم جا داشت کاش سوار میکردی.
خلاصه هر کس از روی نارضایتی چیزی میگوید. بالاخره به میدان اصلی شهر میرسیم. راننده با چند بوق خفن میخواهد خودروهایی را که در ایستگاه ایستادهاند را از آمدنش آگاه كند. یک ربع ایستادن برای آمدن اتوبوس، نیم ساعت طی مسیر و یک ربع هم پارک اتوبوس و سوار شدن. خدای من یکساعت برای یک مسیر کوتاه.
اینجور که مشخص است دانشآموزی که بخواهد ساعت 5/7 مدرسه باشد باید 6 صبح از خواب نازش بیدار شود.
خلاصه اتوبوس با کلی بوق و آلودگی صوتی پارک میکند. تازه اول کار است راننده برای اینکه کسی از زیر بار دادن بلیت قِصِر در نرود یک در را بسته و از در ورودی و خروجی آقایان همه را بدرقه میکند. به راستی چه تفاوتی دارد چرا باید کسی که کل مسیر را سراپا ایستاده با کسی که روی صندلیها نشسته یک نرخ (200 تومان) کرایه بدهد.
این است وضع خدمات شهری در تردد افراد از مبدأ تا مقصد.
من معتقدم که خود اتوبوسها عامل آلودگی هوا هستند، زيرا یک ربع در مبدأ روشن میمانند تا مسافر پر کنند و یک ربع هم در مقصد میایستند تا مسافر را پیاده کنند مسیر که جای خود دارد که این خود هم عامل مصرف بیرویه انرژی است.
مردم شهر میگویند كه هیچکدام از محلات همدان تا میدان اصلی شهر مسیرهای طولانی ندارد. اما متأسفانه مردم ساکن در شهرکها با کمبود اتوبوس مواجهند و ترجیح میدهند با خرید یک خودرو حتی مدل پایین، خود راننده باشند.
نبود سایبان و صندلی در برخی مسیرها، پرکردن مسافر اضافی به جای اینکه مثل تاکسی برای آن میزان و معیاری تعریف شود. نبود تهویه وسایل گرمایشی و سرمایشی و خلاصه الکترونیکی نبودن پرداختها نارضایتیهایی بود که مردم از نحوه خدماترسانی اتوبوسهای شهری داشتند.
یکی میگفت من اهل یکی از روستای نزدیک همدان هستم و باید برای تردد از تاکسی استفاده کنم که بیشتر مسافرکشها شخصی هستند و نرخ را خودشان مشخص میکنند در حالی که مردم روستای یکنآباد، خیلی راحت از اتوبوس شهری استفاده میکنند پس چه تفاوتی بین ما و آنهاست؟
آن یکی هم از نبود حتی یک سایهبان برای ایستادن در صف اتوبوس گلایه دارد و میگوید: در خیابان اکباتان حتی یک صندلی هم برای ایستادن نیست در حالی که در برخی خیابانها یک یا 2 ایستگاه مجهز هستند.
مردم گلایه دارند و با این مشکلات در تأمین سوخت لااقل به دليل احترام به وقت انتظار دارند اتوبوسرانی کمی خود را به روز کند.
50 درصد ظرفیت جمعیتی اتوبوس داریم
مدیرعامل سازمان اتوبوسرانی همدان هم با بیان اینکه با توجه به بضاعت و توان مجموعه سعی در ارائه هر چه بهتر خدمات حملونقل عمومی داریم، گفت: از نظر استاندارد کشوری به ازای هر 5 هزار نفر جمعیت یک محله به اضافه هزار باید یک اتوبوس به کار گرفته شود در حالی که برای جمعیت شهر همدان با بیش از 500 هزار نفر 257 اتوبوس که البته 200 دستگاه فعال هستند، خدمات ارائه میدهند.
عباس مرادی افزود: با راهاندازی Brt بسیاری از این مشکلات کنونی به ویژه مشکل ترافیک حل ميشود و مردم براساس استاندارد 5 دقیقه به مقصد موردنظر خواهند رسید.
وی با بیان اینکه ساعت توقف یک اتوبوس در ایستگاه بسته به مسافت آن تا مبدأ و یا مقصد تعریف میشود، گفت: شهرک مدنی 10 کیلومتر با میدان فاصله دارد که حداقل یک و نیم ساعت رفت و برگشت اتوبوس آن زمان میبرد. اما جانبازان با 5/4 کیلومتر مسافت 20 دقیقه زمان برای جابجایی مسافران لازم دارد. بنابراين زمان توقف حداکثر 15 دقیقه برای تکمیل اتوبوس تعریف شده است.
وی در پاسخ به اینکه تکمیل شدن اتوبوس به معنی پرشدن صندلیها و یا کل فضای اتوبوس است، گفت: طبق قانون اتوبوس خط واحد تنها وسیلهای است که در مجموعه درون شهری اجازه دارد مسافران را به صورت ایستاده سوار کند.
وی از نصب 100 عدد سایبان در سال جاری در ایستگاههای شهری خبر داد و گفت: این رقم قبلاً 40 مورد بود که بزودی به 140 مورد افزایش خواهد یافت.
مرادی همچنین در مورد اینکه چرا ایستگاه برخی روستاها چون یکنآباد در داخل خیابان اصلی شهر(میدان امام) است، افزود: جانمایی محل ایستگاهها براساس یک کار کارشناسی است. البته جانمایی این چند روستا با توجه به اینکه قبلاً عرف تردد آنها چنین بوده صورت گرفته و مربوط به مدیریتهای اسبق است که با Brt حل خواهد شد.