خبری از شلوغی نمایشگاه کتاب سراسری همدان نیست، ولی مردم چندان هم ناراضی نیستند هر کس که آمده قصد خرید دارد. بعضی‌ها ساک کوچکی از کتاب دستشان است و برخی در حال ورق زدن کتاب‌ها هستند. اما در این میان غرفه‌دارهایی دیده می‌شوند که ساعت‌ها روی صندلی‌هایشان نشسته و هیچ مشتری ندارند خستگی از چهره‌هایشان پیداست. در مقابل این غرفه‌ها اما انتشاراتی‌هایی هستند که وقت سر خاراندن ندارند.
غرفه‌دار نشر نی می‌گوید: از صبح تا الآن سرپاییم. الآن که وقت اذان مغرب شد یک دقیقه هم نشده که نشسته‌ایم. یا فروخته‌ایم یا سفارش گرفته‌ایم که پنجشنبه برایشان بیاوریم.
نشر نی یکی از انتشاراتی‌هایی است که در کنار انتشاراتی‌هایی چون قطره، جویا، دل‌ها و... بار اولی است که در نمایشگاه‌های استانی شرکت می‌کند.
هر سال مخاطبان این نمایشگاه در نهایت، ناراضی از نبودن انتشاراتی‌هایی معروف، نمایشگاه کتاب را به نقد می‌کشند. هر چند امسال هم جای بسیاری از معروف‌های دیگر خالیست. اما به گفته کارشناس مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران، سپند عبدالهی، برخی از انتشاراتی‌های بنام به همدان نیامده‌اند ولی این موضوع حل‌نشدنی نیست. اگر مثلاً دانشگاه‌ها به وسیله نامه‌نگاری با اداره فرهنگ و ارشاد استان، انتشارات موردنظر خود را درخواست کنند حتماً مدیریت نمایشگاه با مدیر انتشارات صحبت و از او دعوت می‌کند، که اگر خودش هم نیاید نمایندگی‌اش را می‌دهد به یکی از انتشاراتی‌ها. مثل انتشارات دانشگاه تهران که خودش نیامده ولی نمایندگی‌اش را به یکی از غرفه‌ها داده است، چون نامه‌ای از دانشکده علوم پزشکی همدان به دستمان رسید و ما هم رایزنی کردیم.
البته در بین انتشاراتی‌های عمومی، آموت (برگزیده نمایشگاه بین‌المللی سال گذشته)، عصرا، اسوه، اطلاعات، امیرکبیر، بوستان کتاب قم، علمی فرهنگی و... و در بین تخصصی‌ها؛ نشر دانشگاهی، ارجمند، اندیشه رفیع، جامعه‌نگر، خسروی، رویان‌پژوه و پدیده به چشم می‌خورد که انتشارات پدیده از هفت ناشر بزرگ چون خاک، کسرا، علم معمار، مرکز نشر دانشگاهی، دانشگاه تهران و... نمایندگی گرفته و کتاب‌هایشان را ارائه کرده است.
در بین آنها زبانسرا، جنگل، جاودانه، رویای سبز، دارالکتاب و... نیز دیده می‌شوند که هر چند رشد نمایشگاه همدان نسبت به سال‌های گذشته را نشان می‌دهد اما وجود انتشاراتی‌های بزرگ دیگر یکی از نیازهایی است که مردم همدان آن را می‌خواهند؛ زيرا وقتی دانشجویی را می‌بینی که قصد خرید کتاب‌هایش را دارد اما از بین 10 جلد کتاب فقط سه جلد را توانسته خریداري کند و به گفته خودش برای بقیه آنها باید تا تهران برود كه اين ضعف نمایشگاه‌های سراسری کتاب استان‌ها را نشان می‌دهد و انتظار می‌رود کتاب‌ها در دسترس‌تر قرار بگیرند، چون یکی از اهداف این نمایشگاه‌ها در دسترس بودن کتاب‌ها برای مخاطبان است.
هر چند طبق گفته معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، قرار است نمایشگاه‌های استانی رو به بهبود رود و این سیاست از امسال شروع شده اما به نظر می‌رسد این آزمون و خطاها هر چه زودتر به عمل برسند.
یکی از مخاطبان نمایشگاه بنام علی می‌گوید: «حدود 70-60 کتاب هست که مقام معظم رهبری تأکید به خواندن آنها کرده اما کمتر از تعداد انگشتان دست در این نمایشگاه ارائه شده است. این کتاب‌ها در همدان نیست و ما منتظر می‌شویم بیاورند نمایشگاه، اینجا هم نیست پس ما این کتاب‌ها را از کجا تهیه کنیم؟»
طلبه‌ای که غرفه‌دار کافه کتاب، نماینده فروش 35 ناشر است، می‌گوید: کتاب‌های درسی مورد نیازمان هیچ‌کدام اینجا نیست، ناشران معروف نیامدند. بن کارت تقسیم نشد، اطلاع‌رسانی ضعیف است. حالا چطوری می‌خواهید نمایشگاه شلوغ هم بشود؟
البته در کنار این مشکلات، غرفه‌دارها زمان نمایشگاه و نبود اطلاع‌رسانی به وسیله تلویزیون را یکی از مهم‌ترین ضعف‌هایی عنوان می‌کنند که سبب شده دو روز اول نمایشگاه خالی از مخاطبان زیاد باشد.
یکی از کارمندان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی اظهار مي‌دارد: زمان نمایشگاه از زمان مدیریت قبلی تعیین و برایش برنامه‌ریزی شده بود که دیگر نمی‌شد آن را تغییر داد و در سال تحصیلی برگزار کرد. اما یکی از مخاطبان در پاسخ وی می‌‌‌گويد: گاهی وقت‌ها اگر سفره‌ای پهن نشود بهتر است تا پهن شود. چراکه تمام غرفه‌دارها نیز به زمان برگزاری نقد دارند.
غرفه‌دار انتشارات زبان ملل می‌گوید: سال گذشته خیلی فروشمان خوب بود. امسال هم به امید پارسال 30 کارتن کتاب آوردم. البته انتشارات محراب قلم هم دخل خالیش را نشان می‌دهد و می‌گوید: شب شده ولی فروشم هنوز 25 هزار تومان نشده است. بامداد کتاب هم از جمله غرفه‌هایی بود که مسئولش می‌گوید: با اینکه فقط این غرفه کتاب‌های ورزشی ارائه کرده است و در همدان هم کتاب‌های بدنسازی نیست اما مشتری نداریم. انتشارات اسوه هم می‌گوید: کتاب‌های تمام گلاسه رنگی بوستان و گلستان سعدی را می‌دهیم 10 تا 13 هزار تومان ولی باز هم مشتری کم است.
یکی از خریداران کتاب زبان انگلیسی در غرفه جنگل اظهار مي‌دارد: من کتاب فرش احتیاج دارم که مورد نظرم اینجا نبود فقط یکی از غرفه‌های بالا چند جلد داشت.
البته خریداران دیگر نیز به دنبال کتاب‌های مورد نیازشان، بعضی از آنها را پیدا کردند و برای برخی دیگر ظاهراً باید تا تهران بروند.
خانم الهی می‌گوید: کتاب‌های مباحث نظام مهندسی که هیچ‌کدام نبود. ولی امسال کتاب‌های انتشارات مرکز معماری هست که هیچ سالی نبود و توانستم کتاب‌هایم را بخرم.
کارشناس نمایشگاه مؤسسه نمایشگاه‌های فرهنگی ایران درباره حضور برخی از این ناشران برای بار اول در نمایشگاه‌های استانی اظهار مي‌دارد: سال‌های گذشته دادن تخفیف 20 درصدی اجبار بود ولی امسال با سیاستگذاری جدید اين تخفيف را به 10 درصد رسانده‌ایم که هر چند سبب پایین آمدن تخفیف می‌شود اما این یکی از دلایلی بود که ناشران قوی در این نمایشگاه‌ها حضور پیدا نمی‌کردند، چون آنها به کتاب‌فروشی‌ها 10 تا 15 درصد تخفیف می‌دادند و نمی‌توانستند خودشان به مشتری 20 درصد تخفیف دهند.
همین پایین آوردن نرخ تخفیف موجب شد مثلاً نشر دانشگاه و نی که هم پرفروش هستند و هم کتاب‌هایشان در بازار کم است در نمایشگاه حضور یابند. ولی چون این موضوع را دیر به اطلاع آنها رساندیم، انتشاراتی‌های بزرگی که هیأت مدیره‌ای هستند فرصت تصمیم‌گیری در بین اعضا پیدا نکردند و باعث شد الآن اینجا نباشند. ولی چون ناشران کرایه غرفه پرداخت نمی‌کنند و هزینه‌هایشان پایین می‌آید، مشتاق‌اند بیایند.
به گفته وی، قانون حضور ناشران در نمایشگاه امسال به این صورت است که هر کدام از آنها باید 60 عنوان کتاب چاپ اول در چهار سال اخیر ارائه دهند وگرنه اجازه ثبت‌نام نداشتند و کسانی که کتاب‌های تألیف 89 به پایین را در غرفه‌ها ارائه دهند به عنوان متخلف با آنها برخورد می‌شود.
در این نمایشگاه 168 ناشر حضور دارند اما برخی از آنها نمایندگی انتشارات دیگری را دارند که روی هم به پنج هزار و هشت ناشر رسیده است که در بین آنها 10 انتشاراتی از همدان نیز حضور یافته‌اند.
در نمایشگاه سه باجه با عنوان کتاب‌بین یا اطلاعات کتاب، در ورودی، خروجی و وسط نمایشگاه قرار گرفته‌اند که مخاطبان با دادن نام نویسنده، کتاب یا انتشارات موردنظر خود می‌توانند از وجود کتاب و غرفه آن اطلاع پیدا کنند؛ هر چند ورودی هر سالن کروکی غرفه‌های انتشاراتی‌ها نصب شده است.
این نمایشگاه از دوم تا هشتم شهریورماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی در میدان عاشورا از ساعت 9 تا 12 و عصرها از ساعت 16 تا 21 پذیرای عموم است.
هر روز نمايشگاه مخصوص يك شهر
در كنار فروش و ارائه كتاب در نمايشگاه سراسري كتاب همدان برنامه‌های متنوعي برگزار مي‌شود. اغلب اين برنامه‌ها كه در قالب كارهاي نقد و آموزش است با حضور اساتيد استاني و كشوري برگزار مي‌شود؛ ضمن آنكه هر روز به يكي از شهرستان‌هاي همدان اختصاص دارد، به طوري كه امروز ساعت 16 و 30 دقيقه برنامه فرهنگي هنري شهرستان نهاوند با حضور نهاوندي‌ها به معرفي اين شهر مي‌پردازد. به اضافه اينكه ساعت 18 عصر شعر انجمن‌هاي ادبي شهر همدان اجرا می‌شود.
فردا پنجشنبه ساعت 16 و 30 دقيقه به برنامه فرهنگي هنري شهر رزن توسط هنرمندان اين شهر اختصاص دارد، ساعت 17 و 30 دقيقه شب شعر و مولودي‌خواني به مناسبت ولادت حضرت معصومه(س) توسط انجمن ادبي پروين اعتصامي برگزار مي‌شود و ساعت 19 توسط نهاد كتابخانه‌هاي عمومي استان همدان كتاب «حضرت معصومه، فاطمه دوم» به مناسبت دهه كرامت نقد خواهد شد.
همچنين روز جمعه ساعت 16 و 30 دقيقه اختصاص دارد به كبودراهنگ و ساعت 17 و 30 دقيقه كتاب «سفيدي پر كلاغ» نوشته مهرداد موسويان، توسط تيمور آقامحمدي و علي‌اصغر عزتي‌پاك نقد خواهد شد. در پايان ساعت 19 كارگاه تصويري كودك توسط كيانوش غريب‌پور برگزار مي‌شود.
