یکی از ویژگی‌های اصلی یک انتخابات، شکل‌گیری رقابت واقعی و نه صوری و ظاهری بین افراد و گروه‌های مختلف است که از اهمیت خاصی برخوردار است؛ به‌گونه‌ای‌که بدون چنین رقابتی در اساس انتخابات معنا و مفهومی نخواهد داشت.
در یک محاسبه سرانگشتی می‌توان به اهمیت و ضرورت یک رقابت واقعی با تمام لوازم و مقدمات آن پی برد؛ زیرا اگر بر مبنای قانون اساسی همه روندها از جمله انتخاب حاکمان و کارگزاران متکی به آرای عمومی است و این مردم هستند که باید انتخاب کنند، شرایط و لوازم چنین انتخابی نیز باید به تمام معنا مهیا گردد.
از طرفی سیاست‌ورزی در یک فضای دموکراتیک مبتنی بر مشارکت و نقش‌آفرینی مردم است و افکار عمومی به‌عنوان اساس تصمیمات و رفتارها مبنای عمل است و آنچه اکثریت جامعه در پی آن است، باید به‌منصه بروز و ظهور برسد.
البته در نظام مردم‌سالاری دینی این مهم براساس ارزش‌های دینی و در چهارچوب قوانین الهی صورت می‌گیرد و اتفاقا در این چهارچوب است که اخلاق و قانون تعیین‌کننده جهت و مسیر حرکت ما خواهد بود و به‌تبع آن رقابت‌ها نیز با رعایت هنجارها و قواعد تعریف شده نظام شکل خواهد گرفت.
نقطه آغاز و گام نخست و اساسی این‌گونه رقابتی حضور سلایق مختلف در عرصه است تا هم رقابت‌ها شکل واقعی به خود گیرد و هم مردم از حق انتخاب برخوردار گردند. نقطه مقابل چننی وضعیتی بسته شدن راه ورود سلایق مختلف به عرصه رقابت‌ها و به‌تبع آن محروم شدن بخش قابل توجهی از جامعه از انتخاب خواهد بود که با روح انتخابات در نظام مردم‌سالار دینی بیگانه است.
نکته حایز اهمیت دیگر در این زمینه بحث مشارکت حداکثری مردم در انتخابات است؛ زیرا اینجا هر رأی ریخته شده به صندوق پیش از هر چیز به‌معنای مشارکت شهروندان در صحنه و نقش‌آفرینی آنان است.
این روزها تلاش و تکاپوی جریان‌های سیاسی برای حضور در انتخابات کاملا قابل مشاهده است. در این میان هم اصولگرایان و هم اصلاح‌طلبان هر یک به‌دنبال راه‌ها و سازوکارهایی هستند که زمینه برای حضوری قوی و موفقیت‌آمیز آنها در رقابت‌ها فراهم گردد.
شاید تفاوت این دو جناح سیاسی در آن باشد که اصولگرایان با چالش تعدد مواجه هستند و اصلاح‌طلبان با چالش شناسایی یک کاندیدای وحدت‌آفرین که در عین‌حال رأی‌آور باشد.
البته فصل مشترک هر دو جناج سیاسی دستیابی به اجماع و به‌دنبال آن کاندیدای واحد است که هنوز نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد.
البته هر روز خبرهای تازه‌ای از هر دو اردوگاه به گوش می‌رسد که نشان از جدیت و اهتمام فعالان سیاسی اصولگرا و اصلاح‌طلب دارد.
آنچه اما از جهات مختلف از جمله اهمیت مشارکت مردم، برخورداری از حق انتخاب و شکل‌گیری رقابت واقعی ضروری به نظر می‌رسد، مهیا شدن شرایط لازم برای حضور سلایق مختلف در انتخابات است که باید مورد توجه جریان‌های سیاسی، رسانه‌ها و دست‌اندرکاران انتخابات قرار گیرد.
