۱- در ایران معمول این است که راهکارهای پیشگیری پس از وقوع حادثهای اهمیت پیدا میکند و همه میگویند اگر چنین و چنان میشد این حادثه، خسارت جانی و مالی نداشت.
البته این جدای از مواردی است که کار به طبیعت نسبت داده میشود و کاری هم در برابر طبیعت نمیتوان انجام داد!
۲- بحران در ایران موضوعی پذیرفته شده است و اگر بحران طبیعی رخ ندهد، بحرانهای دستساز رونمایی میشود و اگر آن هم نشد بحرانهای حوزههای دیگر همچون اقتصاد و اجتماع در جامعه رخ میدهند تا روزی بدون بحران در ایران نباشد.
مردم ایران به زندگی در بحران عادت کردهاند و افرادی نیز از این شرایط برای رسیدن به القابی چون مرد بحران و ... استفاده کرده و میکنند.
۳- بحران زلزله، سیل و دیگر بحرانهای طبیعی در ایران نشان داد که چندان راهکاری برای کاستن از خسارات این بحرانها تا پیش از بروز بحران اندیشیده نشده و پس از وقوع بحران، استفاده از اصول ایمنسازی ساختمانها در برابر زلزله، لایروبی رودخانهها و احترام به حریم رودخانهها، حفاظت از جنگل و... اهمیت یافته است.
کارهایی که اگر پیش از بروز بحران میشد، قطعا این بلایا یا رخ نمیداد یا با هزینه بسیار کمتری اتفاق میافتاد و تبدیل به بحران نمیشد.
۴- مدیریت بحران در ایران بیشتر تاکنون واکنشی بوده و کمتر پیشگیری در آن اهمیت داشته است، البته چند سالی است که این وضعیت کمکم درحال تغییر است و اقدامات پیشگیرانه از خسارت اتفاقهای چون سیل کاسته است.
اما همچنان در مواردی چون آتشسوزی جنگلها و مراتع، کاری جز دعا از کسی برنمیآید و مدیرانی هم یافت میشوند که این اتفاقات را طبیعی و لازم ارزیابی میکنند.
۵- چند سالی است که موضوع پدافند غیرعامل نیز برای افزایش قدرت دفاعی در برابر حوادث و بحرانهای زندگی جدید در کشور مطرح و در قالب سازمان و تشکیلاتی مسائل آن پیگیری میشود.
معمولا آنچه در این حوزه تاکنون بیشتر نمود داشته تاکید بر فرهنگسازی و پذیرش ضرورت پدافند غیر عامل بوده که البته سرعت آن نیز کم بوده است.
۶- پس از شیوع کرونا بهعنوان بیماری تنفسی و احتمال اقدام بیولوژیکی در این ارتباط، پدافند غیرعامل اهمیت یافت و بر وظایف آن برای ایجاد پدافند در این حوزههای زیستی در کشور تأکید شد.
اما با مانور بهداشتیها که گویی کرونا را فرصتی برای حل مشکلات دپو شده چند ساله در وزارت بهداشت از کارانهها گرفته تا استخدام و تجهیزات و... میبینند، پدافند غیرعامل باز به حاشیه رفت تا اینکه انفجار بیروت باز ضرورت پدافند غیرعامل را برای زندگی ایمن انسان یادآوری کرد.
۷- حادثه بیروت نشان داد که اگر پدافند غیرعامل در لبنان در جانمایی و نگهداری مواد شیمایی با استانداردهای خاص خود عمل میکرد، این اتفاق رخ نمیداد و جهان اکنون در شوک این حادثه تلخ نبود.
این حادثه درس عبرتی است تا باز هم ضرورت پدافند غیرعامل و کارهای نکرده در این حوزه یادآوری شود و شرایط پیشگیری از حوادث مشابه در این حوزه و حوزههای دیگر با پدافند غیرعامل در استان و کشور ایجاد شود.