■ یک پژوهشگر دفاع مقدس: تعداد دقیق شهدای استان همدان 7255 نفر است
دوران طلایی 8 سال دفاع مقدس ملت رشید و رزمندگان جان بر کف در برابر دشمنان میهن اسلامی را باید گنجی پایان‌ناپذیر و سرمایه‌ای همیشه ماندگار بدانیم که نقشی تاریخ‌ساز و بی‌بدیل در ایران اسلامی دارد.
رزمندگان جان بر کف سپاه اسلام و فرزندان مخلص ایران اسلامی پس از تجاوز دشمن بعثی در ۳۱ شهریورماه ۱۳۵۹ با حضور در جبهه‌های غرب و جنوب کشور با تکیه بر قدرت ایمان در مقابل این نبرد نابرابر تا پای جان ایستادگی کردند و شکست دشمن زبون و هم‌پیمانان تا دندان مسلح او را رقم زدند.
نگاهی به 8 سال دفاع مقدس و نقش رزمندگان استان همدان در این 8 سال در عملیات مختلف از نگاه رضا میرزایی محقق و پژوهشگر دفاع مقدس، مسئول مجمع راویان دفاع مقدس، استاد علوم نظامی در دانشگاه‌های کشور و نویسنده کتاب مرجع حماسه‌های نامداران گمنام است که مشروح آن در متن زیر آمده است.
نقش رزمندگان همدان در عملیات قراویز
مسئول مجمع راویان استان همدان با اشاره به عملیات قراویز و نقش مهم رزمندگان همدانی در گفت‌وگو با خبرنگار همدان‌پیام اظهار کرد: رژیم بعثی عراق در 31 شهریور سال 1359 هجوم سراسری به ایران اسلامی را آغاز کرد، در منطقه سرپل ذهاب سپاه دوم ارتش عراق با لشکرهای 6 زرهی و 8 پیاده، مأموریت داشت شهر‌های قصر شیرین و سرپل ذهاب و پادگان ابوذر را تصرف کند.
در ابتدا شهر قصر شیرین اشغال شد و سپس عراقی‌ها از سمت دشت ذهاب و جاده قصر شیرین به پیشروی خود ادامه داده و وارد شهر سر پل ذهاب شدند؛ شهر درحال سقوط بود که رزمندگان سپاه استان همدان خودشان را به آنجا رساندند و با کمک مردم محلی و نیروهای استان کرمانشاه سدّ راه عراقی‌ها شدند.
من هم این توفیق را داشتم از همان ابتدا به‌عنوان یکی از مسئولان در کنار رزمندگان شاهد حماسه‌ها و فداکاری‌های رزمندگان باشم؛ در داخل شهر جنگ تن با تانک بود رزمندگان ما با ابتدایی‌ترین سلاح‌ها با 2 لشکر مجهز درگیر بودند. سراسر شهر آتش و خون و حماسه بود، رزمندگان موفق شدند تلفات سنگینی به لشکرهای 6 زرهی و 8 پیاده عراق وارد کنند و آنها را از داخل شهر بیرون برانند.
رضا میرزایی با اشاره به نقش مهم نیروهای استان همدان در عملیات قزاویر گفت: حضور نیروهای استان همدان در غرب بسیار مهم بود اگر رزمندگان همدان نمی‌رسیدند شهر سرپل ذهاب سقوط می‌کرد.
بیرون راندن عراقی‌ها به‌وسیله نیروهای همدان کار بسیار مهمی بود امّا مهمتر از آن حفظ منطقه بود که نیروهای استان از آغاز حمله عراق تا پایان جنگ در ارتفاعات قراویز، کمین مجاهد و شهرک المهدی که گلوگاه مهم شهر سرپل ذهاب بود، مستقر شدند و با کمترین نیرو و امکانات و در اوج محرومیت منطقه را حفظ کردند.
عراقی‌ها بارها تلاش می‌کردند شهر را تصرف کنند که به‌وسیله رزمندگان با شکست مواجه می‌شدند در اینجا لازم می‌دانم اشاره‌ای به گوشه‌ای از تلاش فرماندهان مظلوم آن دوران داشته باشم، در روز سوم جنگ بود که یک گروه از رزمندگان به فرماندهی «محمدرضا فراهانی» به ارتفاعات قراویز هجوم بردند و موفق شدند عراقی‌ها را از 2 ارتفاع به عقب برانند در این عملیات «محمدرضا فراهانی» به شهادت رسید.
اجرای عملیات شهیدان رجایی و باهنر در 11 شهریور 60
این پژوهشگر در ادامه اظهار کرد: پس از این عملیات، عملیات دیگری در تاریخ 11 شهریور سال 60 به نام عملیات شهیدان رجایی و باهنر با فرماندهی، کنترل و هدایت سردار همدانی آغاز شد که دشمن پیش از آغاز عملیات نیروهای تقویتی خود را به‌خط آورده و به‌صورت آماده باش در انتظار ما بودند ضمن اینکه پیش از آغاز عملیات، آتش دشمن بر سر نیروهای ما ریخته شد و به یک‌باره صحنه عاشورا تکرار شد.
پشتیبانی آتش و تانک بر عهده ارتش شد، برای اجرای عملیات تعداد 120 نفر نیرو از ارتش در قالب 2 گروهان و تعدادی تانک به ما مأمور شدند، جمع کل نیروهای عمل‌کننده 572 نفر بودند که در قالب گروه‌های 50 تا 60 نفره ساماندهی شدند. برای گرفتن ارتفاع قراویز 3 محور اصلی و 2 محور فرعی مشخص شد.
وی تصریح کرد: فرماندهی هر محور با فرماندهان نیروها به این شکل مشخص شدند. مسئول محور یک دشت ذهاب و بنه دستک شهید حبیب‌ا... مظاهری بود، فرمانده نیروهای عمل‌کننده بنده بودم، مسئول محور دوم سمت وسط تپه کمیل شهیدعلیرضا حاجی‌بابایی بود، فرمانده نیروهای عمل‌کننده شهیدحسن مرادیان بود و مسئول محور سوم سمت شیرین آب و جاده قصر شیرین شهیدمحمود شهبازی و فرمانده نیروهای عمل‌کننده شهیدحسن تاجوک بود.
میرزایی در ادامه خاطرنشان کرد: 2 محور فرعی عملیات محور یکم سمت راست جبهه بالای روستای قراویز بود که شهیدحسن اسدیار با یک گروهان نیرو تحت محوریت حبیب‌ا... مظاهری به سوی قله پیش رفت و محور دوم سمت چپ جبهه شمال جاده قصر به طرف تپه دوقلو قراویز بود که با محوریت سردار غدیر نظامی مستقل عمل کردند.
وی افزود: در این عملیات 62 نفر از بهترین رزمندگان همدان به شهادت رسیدند که بسیاری از آنها در ارتفاعات ماندند تا تیرماه که دشمن عقب‌نشینی کرد و پیکرها را به عقب آوردیم.
135 نفر از رزمندههای همدانی در عملیات مطلع‌الفجر شرکت کردند
این پژوهشگر دفاع مقدس نیز عنوان کرد: عملیات مطلع‌الفجر در آذرماه ۱۳۶۰ برآن بود تا علاوه‌بر تصرف ارتفاعات مشرف به گیلانغرب، این شهر و دشت پیرامون آن را از دید و تیر مستقیم دشمن دور کند. در این عملیات ماجراها و اتفاق‌های ماندگاری افتاد که به‌رغم بزرگی حماسه‌های رخ‌داده در آن مغفول مانده است. نقطه عطف مطلع‌الفجر زمانی بود که حدود ۵ هزار نفر از نیروهای خودی اعم از رزمندگان ارتشی، سپاه و مردمی، در عمق مواضع دشمن به محاصره درآمدند و در این سو، ۱۳۵ نفر از رزمندههای همدانی مأموریت یافتند تا در یک عملیات سریع و غافلگیرکننده، به تصرف مقطعی عقبه دشمن بپردازند تا بدنه اصلی نیروهای خودی از محاصره نجات پیدا کند.
مطلع‌الفجر با مشارکت سپاه و ارتش طرح‌ریزی شد. از طرف سپاه شهید بروجردی و رحیم صفوی مسئول عملیات بودند و از طرف ارتش هم شهیدصیاد شیرازی مسئول بود.
شهادت 68 رزمنده همدانی در عملیات فتح‌المبین
میرزایی عملیات فتح‌المبین را یکی از مهم‌ترین عملیات‌‌ها در طول دفاع مقدس تلقی کرد و گفت: عملیات فتح‌المبین با رمز «یا زهرا(س)» با فرماندهی مشترک ارتش و سپاه در قالب ۶۲ گردان از نیروهای ارتش و صد گردان از نیروهای سپاه پاسداران (در قالب ۱۱ تیپ)، در ۲ فروردین‌ماه سال ۱۳۶۱ آغاز شد. در این عملیات ۶۰۰ نفر از رزمندگان استان همدان در قالب ۲ گردان «مسلم ابن عقیل» به فرماندهی، حبیب‌ا... مظاهری و گردان «مالک اشتر» به فرماندهی علیرضا شهبازی حضور داشتند.
خسرو ارژنگی مهربان که در عملیات فتح‌المبین جانشین فرمانده گردان مسلم بود که در این عملیات خوش درخشیده است وسرانجام به درجه شهادت نائل شد.
در عملیات فتح‌المبین ۶ هزار و ۲۰۰ رزمنده به شهادت رسیدند و هزار و ۲۰۰ نفر نیز مجروح شدند که سهم استان همدان با حضور ۶۰۰ رزمنده، ۶۸ شهید و ۱۹۰ مجروح بود.
اسارت 35 رزمنده استان همدان در کربلای 4
وی در ادامه اظهار کرد: رزمندگان استان همدان روز 3/10/65 پس از 2 ماه شناسایی و گذر از رودخانه خروشان اروندرود توسط غواصان واحد اطلاعات‌عملیات لشگر 32 در قالب 3 گردان (2 گردان پیاده و یک گردان غواصی) در عملیات کربلای 4، از محور اروندرود به مواضع دشمن حمله کردند که در نتیجه 145 نفر از رزمندگان استان همدان به شهادت رسیدند، 450 نفر مجروح شدند و 35 نفر هم به اسارت دشمن درآمدند. 2 هفته پس از عملیات کربلای 5 اتفاق افتاد.
حماسه‌آفرینی 300 رزمنده داوطلب همدانی در عملیات برون‌مرزی مروارید
میرزایی افزود: عملیات برون‌مرزی مروارید در 12 فروردین 1370 و در استان دیاله عراق و در منطقه الخالص پس از شهر کلار که شهرک منافقان و پادگان اشرف در آن واقع شده بود، انجام شد. در این پادگان بیش از 5 هزار نفر از منافقان مستقر بودند که توانستیم با 300 نفر از رزمندگان داوطلب استان همدان خود را به آن منطقه برسانیم. در این عملیات به میزان 50 درصد از پادگان منافقان تخریب شد و در نتیجه حدود 30 نفر از رزمندگان استان به شهادت رسیدند.
تعداد دقیق شهدای استان همدان در 8 سال دفاع مقدس 7255 نفر است
مسئول مجمع راویان دفاع مقدس کشور در پایان تأکید کرد: استان همدان از ابتدای پیروزی انقلاب تا پایان دفاع مقدس در سطح کشور ۲۱۹ هزار شهید تقدیم انقلاب کرده است، براساس آمار بنیاد شهید و امور ایثارگران استان تعداد شهدای دارای پرونده، ۷ هزار و ۲۵۵ نفر شهید، ۱۷ هزار و ۱۶۶ نفر جانبازان، ۹۴۱ نفر آزادگان است.
