در تمام خیابان‌ها بوی عید پیچیده است و هرسو از شهر را که می‌نگری نشان از نو شدن سال می‌بینی.
از پر رونق شدن بازار پوشاک و سیل جمعیت در پیاده‌راه بوعلی و مغازه‌ها گرفته تا ماهی‌فروش‌های دور میدان امام خمینی(ره)، همه نشان از تحویل سال دارد. و اما ماهی‌فروش‌ها... شاید بهتر باشد این‌بار نگاه‌مان را کمی متفاوت‌تر کنیم و به جای پرداختن به رونق بازار، اقتصاد و... در شب عید به مسائل دیگر بپردازیم.
از دیرباز تاکنون عید نوروز برای ما ایرانی‌ها با سفره هفتسین معنا پیدا می‌کند و اما در کنار آن هفتسین یک موجود زنده کوچک به نام ماهی قرمز (ماهی گلی) هم در تنگ بلوری با روبان قرمز به این‌سو و آنسو می‌رود.
در همه قیمت ماهی می‌فروشیم
به سمت مکانی که وسایل سفره هفتسین را دور میدان امام خمینی(ره) شهرستان همدان می‌فروختند رفتم، مردم مادام می‌آمدند و هر کسی چیزی می‌خرید از سنجد و سمنو گرفته تا آن موجودات کوچک که در آکواریوم‌های بزرگ و متوسط قرار گرفته بودند.
به سمت فروشنده رفتم و هنگامی که از وی در ارتباط با قیمت ماهی قرمزها پرسیدم گفت: در همه قیمت ماهی می‌فروشیم از پانصد تومان گرفته تا چهار هزار تومن.
به گفته علی تابنده دلیل اختلاف در قیمت ماهی‌ها به علت تفاوت در طول عمر و اندازه و نژاد آنهاست.
ماهی‌فروش همدانی در ارتباط با روش تهیه ماهی‌ها افزود: من ماهی‌ها را از یک واسطه خریداری می‌کنم اما تا آنجایی که من می‌دانم این ماهی‌ها چینی هستند، البته در ایران هم به مقیاس کمتری پرورش داده می‌شوند.
امسال به دلیل برودت و بارندگی خیلی نمی‌توانیم برای فروش در شهر مستقر شویم
به سراغ فروشنده دیگری در شهرک مدنی رفتم و هنگامی که از درآمدش پرسیدم گفت: خدارا شکر وضعیت خوب است اما امسال به دلیل برودت و بارندگی خیلی نمی‌توانیم برای فروش در شهر مستقر شویم و این اندکی بر درآمد ما نسبت به سال‌های قبل اثر منفی داشته است.
وی افزود: درآمد در کل خوب است، در روزهای اول حدود 300 هزار تومان فروش داریم و در شب‌های پایانی سال این رقم دو یا سه برابر می‌شود.
این ماهی‌فروش با اشاره به سردی آب‌وهوا گفت: شهرداری باید مکان‌های سرپوشیده را برای ما در نظر بگیرد تا مردم هم بتوانند به راحتی اقلام مورد نیازشان را تهیه کنند. هنگامی که از وی در ارتباط با شور و اشتیاق مردم نسبت به سال‌های گذشته پرسیدم افزود: راستش نمی‌شود در ارتباط با این موضوع نظر خاصی داد و من فکر می‌کنم که همه چیز مانند سال‌های پیش است.
باید عید نوروز را در جهان ترویج کنیم
در همان مکان به سوی مادر و دختری رفتم گویا برای خرید وسایل هفتسین به آن مکان آمده بودند.
شهین میرباقری در توصیف عید نوروز گفت: عید نوروز، یک عید باستانی است که نشان و هویت فرهنگ ایرانی است.
این شهروند همدانی که کارشناس جامعه‌شناسی بود افزود: شاید در فضای مجازی دیده باشید که روز کریسمس تمام مردم ایران این روز را به هم تبریک می‌گویند، اما به عقیده من ما باید چنان عید نوروز را در جهان ترویج کنیم تا در این زمان تمام مردم دنیا این روز را به هم تبریک بگویند.
هنگامی که از وی در ارتباط با شور و اشتیاقش نسبت به عید نوروز پرسیدم گفت: درست است که سال در یک لحظه تحویل می‌شود اما همان یک لحظه برای متحول شدن هزاران انسان کافیست و دلیل شور و اشتیاق من همین تحول‌هایی است که نه تنها در مردم بلکه در جهان رخ می‌دهد.
به سمت آقایی رفتم که قصد خرید ماهی قرمز داشت و به فروشنده می‌گفت یک ماهی پر جنب‌وجوش برایم بگذار. هنگامی که از او در ارتباط با ماهی قرمز پرسیدم گفت: راستش من تاکنون به اینکه چرا ماهی قرمز را سر سفره هفتسین می‌گذاریم دقت نکرده‌ام، اما به طور کل فکر می‌کنم که این ماهی‌های پر جنب‌وجوش نماد فعالیت و در عین حال شادی هستند.
بارها برای خود من هم سؤال شد که دلیل وجود ماهی قرمز بر سر سفره چه چیزی است و اصلاً از کجا آمده؟! هنگامی که این سؤال را از چندین نفر پرسیدم بر این عقیده بودند که ماهی قرمز از چین آمده و یا نماد آن را نمی‌دانستند به همین دلیل بر آن شدم تا کمی بیشتر در ارتباط با این ماهی کوچک تحقیق کنم.
آیا ماهی قرمز از چین به ایران آمده؟
خیر. ایرانیان چند هزار سال است که ماهی قرمز را می‌شناسند و این نکته را اسناد معتبر تاریخی که امروزه در موزه‌های بزرگ دنیا هست، تأیید می‌کند. برای نمونه مجسمه‌های کوچک ماهی قرمز از دوره هخامنشی و پیش از آن و یا نقش ماهی قرمز بر ظروف دوره ساسانی گواه این موضوع هستند. به احتمال زیاد گونه‌هایی از این ماهی‌ها از ایران و بین‌النهرین به چین و سایر نقاط دنیا برده شدند و البته چینی‌ها نیز در اصلاح نژاد ماهی قرمز و تولید ماهی‌های قرمز زینتی پیشتاز بوده‌اند.
فلسفه گذاشتن ماهی قرمز بر سفره هفتسین چیست؟
ماهی قرمز نماد برج «حوت» یا «برج ماهی» در «گاه‌شماری شمسی بُرجی» است که سال‌ها در ایران رواج داشت. در برخی از کتاب‌های ایران باستان مثل کتاب پهلوی «بندهش» نام پهلوی این برج‌های دوازده‌گانه آمده و نام برج دوازدهم سال «ماهی» یا «دو‌ماهی» نوشته شده است.
در فرهنگ ایران «ماهی قرمز» به عنوان نشانه‌ای از «برج حوت» بر روی بسیاری از آثار برجای مانده از دوره‌های مختلف تاریخی مثل دوره ساسانی در ارتباط با نوروز و سال نو دیده می‌شود.
ایرانیان ماهی را هنگام حلول سال نو بر سر سفره هفتسین می‌گذارند تا سال از «برج حوت» به «برج‌حمل» تحویل شود. البته نمونه قرمز رنگ این ماهی در چند دهه اخیر به خاطر اصلاح‌نژاد فراوان شده و به نشانه مهر، پیروزی، شادی، سرزندگی و برکت معنا می‌یابد.
