موضوع ساختمان‌های ناایمن حالا به یک مطالبه مردمی در سطح کشور تبدیل و باعث شده در بسیاری از کلان‌شهرها مانند: تهران، مشهد، کرمان، تبریز، زنجان، کرج و همدان افکارعمومی به دنبال ردیابی و شناسایی مسئولانی باشد که در ساخت این بناها نقش داشته و از طرفی هم خواهان اصلاح مشکلات و ایراد فنی ساختمان‌ها باشند.
پس از هر بحرانی در یک جو روانی ایجاد شده، سعی می‌شود از تکرار آن جلوگیری به عمل آید که کوتاه مدت بوده و پس از گذشت زمانی پس از آن حادثه به دست فراموشی سپرده شده است. به عنوان مثال؛ زمانی که ساختمانی می‌ریزد ما برای جبران برنامه‌ریزی‌های احساسی می‌کنیم، وقتی قتلی رخ می‌دهد توجه شدیدی به ایجاد امنیت اجتماعی بیشتر می‌کنیم، وقتی آمار سرقت‌ها بالا می‌رود، عملیات انتظامی در راستای دستگیری سارقان را تقویت می‌کنیم و ... اما همچنان به محال بودن این آرزو که بحران تکرار نشود به سر می‌بریم.
در خصوص ساختمان‌های پر خطر در همدان هم پس از پلاسکو بارها هشدار و تذکراتی داده شده و حالا هم با متروپل تکرار می‌شود اما آیا این وعده که از بروز آن جلوگیری شود تحقق پیدا کرده است؟
بر همین اساس یکی از مطالبه‌گری‌های مهم مردم در ارتباط با ایمنی ساختمان های شهر شفاف‌سازی است. دلیل انتشار لیست ساختمان‌ها از طرف همدان‌پیام نیز همین موضوع بود چون تجربه ثابت کرده تذکرات در خفا جدی گرفت نمی‌شود از طرفی دلیل دیگر این کار، ایجاد حساسیت بیشتر در بین مسئولان برای رسیدگی بهتر و بیشتر به این موضوع بود چرا که خیلی از این ساختمان‌ها به نام ادارات دولتی می‌باشد.
یکی از موضوعات در این خصوص، نبود نظارت جدی از سوی ارگان‌ها و سازمان‌های ذی‌ربط چون نظام مهندسی است به طوری‌که مستند بر گزارشاتی که به دفتر روزنامه ارسال شده است در برخی موارد، مهندسان ساختمانی شهر اقدام به اجاره مهر نظام مهندسی خود کرده‌اند و این باعث شده که افراد کم تجربه‌تر با ترسیم نقشه، کار را به جایی برسانند که برخی سازه‌های شهر با مشکل اصولی ساخت وساز مواجه شوند.
از طرفی رعایت نکردن تراکم در طبقات، متناسب نبودن عرض اشغال با معابر شهر در کنار حذف پارکینگ از مهمترین مشکلات ساختمان‌های ناایمن و نیمه‌تمام شهر همدان به شمار می‌رود که به نظر می‌رسد یکی از دلایل آن کم‌توجهی برخی از ناظران ساختمانی است که خیلی متعهد به حضور منظم در ساختمان نیستند البته این موضوع نفی کننده خدمات مهندسان نیست.
این شرایط در حالی است که برخی از اعضای شورای شهر همدان معترضند که رانت‌ها و تخلفات ساختمانی در کمیسیون ماده 5 بیداد می‌کند. گواه این ادعا را هم تعداد بالای مراکز عمومی و تجاری در شهر می دانند که در آن نقشه پروانه‌کار رعایت نشده و پروانه پایان کار نگرفته‌اند.
در بین ماجرای ساختمان‌های همدان که ضوابط اصولی را رعایت نکرده‌اند بخش قابل توجهی از خطرآفرین بودن حوادث سازه‌ای مربوط به بافت فرسوده و سطح بازار همدان می‌باشد که باعث شده معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری درصدد راهکاری برای خطرزدایی از کاربری‌های بازار باشد.
بازار سنتی پرخطرترین منطقه
شهر همدان
مجتبی حمزه رستگار در کمیسیون خدمات شهری شورا که پیرامون بررسی ایمن‌سازی ساختمان‌ها و اماکن پرخطر و تشکیل بانک اطلاعاتی شهرداری برگزار شده بود گفته است: در حال حاضر پرخطرترین منطقه شهر همدان بازار سنتی است که به دلیل معابر کم‌عرض، سیستم برق‌کشی و تأسیسات نامناسب، کاربری‌های ناسازگار و تغییر کاربری مغازه‌ها احتمال بروز حوادث خطرناک را به دنبال دارد.
او با ابراز تأسف از اینکه برخی از کاروانسراهای بازار به انبار اجناس تبدیل شده‌اند گفت: این مکان‌ها می‌تواند با یک احتراق، بحران غیرقابل کنترلی را ایجاد کند چرا که سرمایه عظیم شهر در بازار سنتی نهفته است و تردد جمعیت بالا در این بازار با یک بحران و اتفاق می‌تواند فاجعه ایجاد کند. براین اساس توجه ویژه به این بازار ضروری است.
در این میان اما سؤال این است که با این اوصاف، شهرداری و شورای شهر در راستای پیگیری‌هایی که داشته‌اند آیا تخفیفاتی و مشوقاتی را برای احیای بافت فرسوده تصویب کرده‌اند که بتواند ترغیب‌کننده و تشویق‌کننده باشد؟
این شرایط در حالی است که بعد از متروپل علاوه بر ایمنی جان، مسأله ایمنی ذهنی و روانی مردم نیز به میان آمد و خطرساز بودن این ساختمان‌ها باعث شده تا حساسیت نسبت به امنیت اجتماعی مردم در شهر بالا رود.
با این حال آنچه مشخص است ایمنی سازه به خصوص در برابر آتش‌سوزی در ساختمان‌های همدان پایین است به همین دلیل است که داشتن گواهی پایان کار نباید بدون انجام فرآیندهای قانونی انجام شود، اگرچه ناایمنی به معنای ایمن نبودن کل ساختمان‌ها نیست و گاهی می‌تواند با انجام اصلاحاتی ایمنی را برقرار کند اما روند ساخت‌وساز در شهر همدان با توجه به مواردی که عنوان شد، همچنان نگران کننده است.
در این شرایط است که لیست منتشر شده از 175 ساختمان در حال پایش و خطرساز در همدان هشداری است که می‌گوید بیمارستان‌هایی مانند بعثت و بوعلی، هتل‌های بزرگ شهر مثل باباطاهر و مراکز تجاری مانند برج سعیدیه، پاساژ قدس، قائم، استقلال و... با کوچک‌ترین حادثه طبیعی و غیرطبیعی بحران‌ساز خواهد شد.
متأسفانه این لیست همچنین گواهی است بر این که ناایمنی پشت خلأهای قانونی در شهر همدان پنهان شده و با اینکه رفع مشکلات ساختمان در دستور کار قرار گرفته است اما همچنان ناایمن بودن ساختمان‌ها بین تکذیب و بحران در جا می‌زند.
از آنجا که یکی از مراحل حل مسأله شناخت و آگاهی از آن است برهمین اساس پیشنهاد می‌شود شهرداری همدان با اعلام فراخوان از مردم دعوت کند تا آنها را در شناسایی ساختمان‌ها و مکان‌های ناایمن شهر حمایت کنند. در همین راستا شهرداری همدان می‌تواند سامانه‌ای را طراحی کند که مردم بتوانند مشاهدات و اطلاعات خود را در خصوص ساختمان‌های ناایمن و نیمه‌کاره خطرساز که شامل عکس، فیلم و یا آدرس دقیق این مکان‌ها است به شماره و یا آدرس اعلام شده برای رسیدگی بیشتر ارسال کنند.
اکنون هم با تشدید شرایط برای اصلاح و شفاف‌سازی رسانه‌ها به عنوان نمایندگان افکار عمومی در انتظار اعلام مصوبات و اقداماتی هستند که برای رفع مشکلات ساختمان‌ها ارائه شود و مورد تأیید باشد.
