وقتی اسپانسرها از ورزش فراری می‌شوند

مشکلات اقتصادی و زخم‌های کمرشکن در ورزش

 
نگاهی به مشکلات مالی تیراندازی، فوتبال و چند رشته در همدان

ورزش قهرمانی به‌عنوان فرآیندی غیرتولیدی و هزینه‌بر، محتاج پشتیبانی مالی از سوی دولت یا بخش‌های خصوصی تولیدی است و تامین هزینه‌هایش را در گرو حمایت این دو بخش می‌بیند.

با وضعیت موجود اقتصادی، اوضاع در ورزش قهرمانی به‌سوی بدتر شدن گام برمی‌دارد؛ زیرا منابع مالی دولتی که خود زیر فشار است، محدود است و از سوی دیگر بخش خصوصی با افزایش هزینه‌ها، به دنبال کاهش هزینه‌های خود است و نه تزریق منابع (برای مثال در قالب اسپانسرینگ) به ورزش.

در گرانی زیاد، ورزش قهرمانی در سطح تیم‌های ملی و باشگاه‌ها و ورزشکاران این سطوح تحت فشار قرار می‌گیرد.

اگر تا دیروز، ورزشکاران دغدغه تجهیزات به‌روز برای رقابت با خارجی‌ها را داشتند حالا کار به تغذیه و هزینه رفت و آمد رسیده است.

این دغدغه‌ها در فدراسیون‌ها و تیم‌های ملی در سطح تامین هزینه خرید بلیت هواپیما و برگزاری اردو است و در سطوح پایین ورزش، به بهره‌مندی از غذای مناسب، میان‌وعده و مکمل‌های موردنیاز رسیده است. در چنین اوضاعی ورزش افتان‌وخیزان تلاش می‌کند با سیلی صورت خود را سرخ نگاه دارد.

رئیس یکی از هیات‌های ورزشی می‌گوید برای اعزام تیمی متشکل از ۱۰ ورزشکار و مربی برای رقابتی چندروزه در یکی از شهرها، هزینه هنگفتی بابت غذا و رفت‌وآمد تیمش پرداخت کرده و در این شرایط اطمینان ندارد که برای اعزام بعدی، امکان تامین هزینه‌ها را دارد یا خیر.

این مسئول ورزشی می‌گوید ۱۸ میلیون تومان از اداره ورزش و جوانان استان به‌عنوان کمک این اعزام، دریافت کرده و ۱۵ میلیون تومان آن را فقط بابت خرید بلیت سفر هزینه کرده است.

در تیم‌های ملی، ورزشکاران به مکمل‌ها، غذای مناسب و درآمد کافی برای ادامه ورزش قهرمانی نیاز دارند؛ اما این فرصت برای همه فراهم نیست.

درآمدزایی برای ورزشکار حوزه قهرمانی که باید بخشی از روز را به تمریناتش اختصاص دهد به یک چالش تبدیل شده است و این درآمدها در حدی نیست که بتواند کفاف یک زندگی استاندارد به‌عنوان ورزشکار حرفه‌ای را بدهد.

از سویی به‌عنوان یک قاعده کلی، در زمان مدیریت منابع مالی، صرفه‌جویی در هزینه‌ها در بخشی اتفاق می‌افتد که قابل‌اغماض است. در خانواده‌ای که مدیریت هزینه در آن اهمیت زیادی پیدا کرده، ورزش به‌عنوان فعالیتی که نیاز به هزینه برای تجهیزات، مربی و تغذیه دارد یک گزینه دم‌دستی برای حذف است.

نتیجه این فرآیند، محوشدن تدریجی بخشی از جامعه ورزش "به‌ویژه برای ورزشکاران مبتدی و تازه‌کار" است. این محوشدگی در اثر کاهش قدرت خرید خدمات پدید می‌آید.
با نگاهی زنجیروار، در چنین فرآیندی، مربی و مالک باشگاه فرصت درآمدی کمتری خواهند داشت، تولیدات ورزشی مشتریان کمتر و سرمایه‌گذاران و کارگران آن، وضعیت متزلزل‌تری را پیش روی خود می‌بینند و قدرت اقتصادی که مهم‌ترین زمینه پیشرفت ورزش است، بخشی از توان خود را از دست می‌دهد.

ورزشکاری هرچند مستعد و توانمند که در رشته‌ای پرهزینه فعالیت می‌کند در پی فشار برای تامین هزینه‌هایش، به‌تدریج به خروج از ورزش می‌اندیشد؛ زیرا دیگر توان هزینه‌های سنگین برای ادامه راه را ندارد. نمونه‌اش در همین تیراندازی که چند روز پیش مینا قربانی ورزشکار ارزنده استان مدال برنز جهان را به دست آورد. هزینه تامین لباس و سلاح در این رشته چنان سرسام‌آور شده که زور کلمات به وصفش نمی‌رسد.

نیروی انسانی، سوخت اصلی تیم‌های ملی را تشکیل می‌دهد و جامعه آماری کوچک‌تر یعنی فرصت کمتر برای بهره‌مندی از همه استعدادهای موجود و از دست دادن قشری که می‌توانند بهترین باشند و ارزش افزوده ایجاد کنند. مثل کشتی که علیرضا دبیر در تلاش است ورودی به سالن‌های کشتی کشور را زیاد کند، اما در شهری مثل همدان موفق نبوده.

نکته دیگر اینکه شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی که بسته به توانشان در ورزش هزینه می‌کردند اکنون وسواس بیشتری برای امضای نهایی زیر نامه حمایت مالی یا اسپانسرینگ یک تیم یا یک رشته به خرج می‌دهند. بارزترین این موضوع به پاس همدان مربوط است. حکایتی که این روزها پتروشیمی در قبال پاس دارد و شدیدا برای اسپانسری این تیم مردد است.

اغلب بخش‌های اقتصادی درآمدزای کشور، دچار کاهش سطح درآمد شده‌اند. بنابراین آن‌ها نیز برای دفاع از منابع خود به دنبال راهکارهای کاهش هزینه‌ها می‌روند نه اسپانسری از ورزش.

با تمام این اوصاف دولت با انجام اقداماتی حمایتی برای نجات ورزش قهرمانی سعی در کم‌کردن این فشارها دارد.  

قهرمانان هنوز از بیمه و حقوق بازنشستگی برخوردار نیستند و دولت باید در راستای کاهش بخشی از دغدغه‌های جامعه ورزش تلاش کند.