بررسی و حل مسائل از طریق پژوهش در همه سطوح حایز اهمیت است و اگر فعالیت پژوهشی وجود نداشته باشد هر تصمیمی گرفته شود، تصمیم کاملی نخواهد بود و این مسأله هم در زندگی شخصی ما و هم در سایر مسائل نمود دارد.
در رابطه با مسائل اجتماعی در کشورمان، مسأله نبودن مدیریت واحد در مورد مسائل اجتماعی و نبود نگاه بلندمدت به راهکارهای حل مسائل اجتماعی، موجب شده که در مواجه با برخی از مشکلات اجتماعی یا راهکاری مقطعی اتخاذ شود و یا این مشکلات به قوت خود باقی مانده است.
در مورد نبودن مدیریت واحد باید گفت که ما قوانین زیادی را در حوزه رسیدگی به مسائل اجتماعی و حل معضلات مرتبط با آن داریم که به دنبال این قوانین دستورالعملهای بسیاری هم تدوین شده و هنوز هم میشود، اما یک پیوستگی در سیاستگذاری و یک روح جاری در مجموعه این قوانین وجود ندارد و همین امر موجب شده بسیاری از این قوانین و دستورالعملها آنطور که باید و شاید کارایی که از آن انتظار میرود را نداشته باشند.
در اینجا باید گفت که با وجود قوانین زیاد، مردم یا به حیطه حل مسأله اجتماعی راه داده نمیشوند و یا بهصورت کلی نقشی برای آنها در نظر گرفته نمیشود. همین مسأله موجب میشود که مردم در زمینههای اجتماعی از وظیفه مطالبهگری خود دور شوند و همین مسأله حس همکاری مردم برای رفع مشکلات اجتماعی را کاهش میدهد.
در مورد نبودن وجود نگاه بلندمدت به راهکارهای حل مسائل اجتماعی باید گفت که مسائل اجتماعی مردم گوناگون و متفاوت از هم و در زمینهها و بسترهای متفاوتی ایجاد میشوند. از شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی گرفته تا ابعاد معنوی و فرهنگی، همگی در شکلگیری مسائل اجتماعی مؤثر هستند.
باید یک نقشه راه برای حل این مسائل تدوین شود و دولتهای مختلف نسبت به حرکت در مسیر آن نقشه راه پایبند باشند، اما تجربه نشان داده در اغلب موارد این پایبندی وجود ندارد.
سیاستگذاری در مسائل اجتماعی باید به نحوی باشد که مثل یک زنجیر همه ظرفیتها را برای مدت طولانی گرد هم بیاورد، اما میبینیم که با تغییر دولتها برخی از این زنجیرهها قطع شده و این تغییرات موجب میشود مردم هم در تصمیمگیریهای اجتماعی بلاتکلیف باشند.
جامعهشناسان ما در بحث پیشبینی مسائل اجتماعی با رویکرد آیندهپژوهی باید وارد شوند. باید فکری برای حل مسائل اجتماعی با در نظر گرفتن این فاکتورها شود و سیاستهای لازم در این زمینه، بهروزرسانی و کارآمد شود.
این پژوهشگران حوزههای مختلف هستند که باید در رابطه با موضوعات مهم اجتماعی مطالعه و پژوهش کنند و در کنار دیگر سازمانها، راهکارهای بلندمدت و مؤثر به مدیران و مسئولان کشور ارائه کنند.