۱- از جمله نتایج منفی گسترش فضای مجازی و معایب شهروند خبرنگار یا شهروند رسانه، سوءاستفاده برخی در تولید اخبار جعلی و کذب در این فضا و افزایش اخباری از ایندست در فضای مجازی است.
این افزایش اخبار کذب و جعلی است که بسیاری را از فضای مجازی زده کرده و آنها قید فضای مجازی را زدهاند تا شاید کمتر زیان این نوع اخبار متوجه آنها شود.
۲- مهمترین راهکار برای مقابله با اخبار جعلی را افزایش سواد رسانهای و آگاهی از ویژگیهای فضای مجازی و تسلط در تشخیص اخبار درست و نادرست اعلام کردهاند.
اما این برای تمامی استفادهکنندگان فضای مجازی مقدور نیست و علاقهای هم به پیگیری تخصصی این فضا در بیشتر کاربران فضای مجازی مشاهده نمیشود.
۳- یکی از راهکارهای اصلی مقابله با انتشار اخبار جعلی پیگیری اخبار از رسانههای شناسنامهدار و امتحانپس داده است.
در واقع کاربر با اعتماد به این رسانهها، اطمینان دارد که اخبار آنها جعلی و کذب نیست و میتواند این اخبار را مبنایی برای تحلیل و تطابق با شرایط خود در بیشتر حوزهها و برنامهریزی بر اساس آن تحلیل قرار دهد.
البته ویژگیهای شبکههای مجازی در توسعه رسانه شهروند بدون درنظر گرفتن امکان سوءاستفاده متخلفان مانعی مهم در این راه است.
۴- فضای مجازی امروزه اهمیت فراوانی دارد و تبدیل به محل رقابت و جنگ بر سر باورها و ارزشها و هنجارها و اعتقادات در حوزههای گوناگون شده و این جنگ در مواقعی امنیت در این حوزهها را هدف گرفته است.
تجربه چند بحران امنیتی بهخوبی نشان میدهد که فضای مجازی مهمترین محل سرمایهگذاری مخلان امنیت بوده و آنها برای انتشار اخبار جعلی و کذب در این فضا و بهرهبرداری از آنها برنامه داشته و اقدام کردهاند.
۵- رصد فضای مجازی از سوی هر دستگاه برای پیشگیری از انتشار اخبار جعلی توسط مخلان امنیت و تکذیب این اخبار و بهدست گرفتن ابتکار عمل راهکار مناسبی برای حفظ امنیت و تداوم آرامش در جامعه و پیشگیری از تحمیل زیان به جامعه مخاطب است.
این رصد است که میتواند با واکنش سریع همراه شده و برنامههای مخلان امنیت را با مانع جدی هوشیاری مواجه کند.
۶- امکان بهرهبرداری برای ایجاد مشکل امنیتی دلیلی بر تغییر ماهیت برخی فریبخوردگان شده و فضای مجازی را به محل فعالیت مخرب گماشتگان آنها از سراسر جهان و عمدتا لیبریا تبدیل کرده است.
ایجاد ارتشهای سایبری در کشورهایی مانند عربستان برای ایجاد و جا انداختن اخبار جعلی در ایران نیز در همین راستا ارزیابی میشود که البته در بیشتر موارد با هوشیاری ایران چندان با موفقیت برای آنها همراه نبوده است.
۷-در چند روز گذشته اخباری جعلی در فضای مجازی کشور با اهدافی خاص، منتشر شد که انتظار میرفت با توجه به رصد این نوع اخبار سریعتر از زمانی که تکذیب شد، این اقدام انجام میشد.
در موردی جدول تعیین شهرستانهای انتخابشده برای تبعید به نقل از وزیر کشور منتشر شد اما این وزارتخانه 2 روز بعد و پس از واکنشهای منفی بسیار مردم این شهرستانها، این خبر را تکذیب کرد.
یا در 2 روز گذشته خبر نامه 2 تن از سران قوا به رهبر معظم انقلاب درباره مخالفت با طرح سلف فروشی نفتی دولت منتشر شد که این خبر از سوی یکی از قوا پس از ۹ ساعت و تأثیر منفی که بر بازار داشت، تکذیب شد.
این نوع تکذیبها نشان میدهد رصد فضای مجازی و واکنش سریع به اخبار جعلی فراگیر هنوز در دستگاههای کشور جدی گرفته نشده و دستگاهی مانند وزارت کشور که باید به این موارد حساستر باشد و رصد فضاها از وظایف ذاتی آن است نیز تکذیب را بهصورت تفننی و 2 روز پس از انتشار خبر کذب و با افزایش احتمال ایجاد نارضایتی با انتشار این خبر کذب، انجام میدهد.
این روند نشان میدهد هنوز فضای مجازی و سواد رسانهای نسبت به آن در مدیران و نهادهایی مانند روابط عمومی موضوعی کمتر شناخته شده است و اگر فکری برای اصلاح آن نشود، هزینه این اقدامات تفننی بر کشور و مردم تحمیل خواهد شد.