1- چهلویکسال از انقلاب اسلامی ایران میگذرد و انقلاب اسلامی به تعبیر رهبر انقلاب گام دوم را با توجه بیشتر به موضوع مهم عدالت آغار کرده است.
گام اول انقلاب و روند طی شده، ضرورت توجه به عدالت و موانع تحقق عدالت بهویژه فساد را به موضوعی مهم و حیاتی برای انقلاب تبدیل کرده است.
2- از دیدگاه بسیاری از صاحبنظران مهمترین عامل درونسرزمینی که امنیت اقتصادی را تهدید میکند، فساد اقتصادی است.
معاون مبارزه با مفاسد کلان اقتصادی وزارت اطلاعات در این زمینه تصریح کرده است؛ باید بپذیریم رابطه معناداری بین امنیت ملی و مبارزه با مفاسد اقتصادی وجود دارد و مسأله فساد بهشدت امنیت ملی را تهدید میکند و برای ما مهمترین عامل درونسرزمینی که امنیت اقتصادی را تهدید میکند؛ فساد اقتصادی است.
و مسأله تحریم اقتصادی عامل بیرونی است که آن هم تهدیدی برای امنیت اقتصادی بهشمار میرود.
۳- مبارزه با فساد در سالهای اخیر همواره مطرح بوده است، اما بیشتر این مبارزه از سوی سیاسیون در بگم و تهدید به گفتن مانده و در اجرا و از سوی مسئولان نیز تا جایی پیگیری شده و از آن خط قرمز پیشتر نرفته است.
هر چند اکنون این خط قرمز پیشتر رفته و رئیس قوه قضا که اقدامات خوبی در مبارزه با فساد بهویژه فساد درونسازمانی داشته، اعلام کرده در مبارزه با فساد خط قرمزی ندارد.
۴- بارها اعلام شده که فساد در ایران سازمانیافته نیست و در ایران مافیای فساد وجود ندارد و فسادهایی که کشف میشود فردی و درنهایت باندی است و اینگونه نیست که سازمانی همچون مافیا شکل گرفته باشد و اقدام به فساد کند.
البته با پذیرش این نظر باید بپذیریم که در مواقعی این باندها نزدیک به تشکیل شدن سازمان شدهاند و حجم فساد و افراد فعال در فساد و فاسدان از باند فراتر رفته و میتوان نگاه سازمانی و مواجه شدن با مافیا را با آن داشت.
۵- فساد انواع گوناگونی دارد و از نبود سلامت اداری تا اختلاس و تخلفات مالی تا برهم زدن بازار برای کسب سود بیشتر و مواردی از این دست را شامل میشود.
اما آنچه خطرناک است شکلگیری باندهایی از بخشهای مختلف اقتصادی و همراهی آنها با هم برای فساد است.
هر چند این نوع فساد خطرناک است اما سوءاستفاده از جایگاه، کسب منافع شخصی با نفوذ و استفاده غیرقانونی از امکانات و تصرفهای غیرقانونی در بیتالمال، خطر کمی ندارد و نشاندهنده بیتوجهی به بیتالمال و بالا رفتن احتمال تخلفهای بسیار است.
۶- انتخابات ریاست جمهوری در ایران همواره محل مناسبی برای برخی داوطلبان بوده تا علم مبارزه با فساد برداشته و رقیب خود را با ترساندن مردم از فساد، او از میدان به در کنند.
اما این مشی نشان داده که در نهایت اتفاقی در مبارزه با کاهش فساد رخ نمیدهد و این بگمبگمها فایدهای ندارد و سرگرمی سیاسیون است.
۷- سخنان پرویز فتاح از داوطلبان احتمالی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ از جایگاه رئیس بنیاد مستضعفان و پیگیری تخلفات انجام شده در تصرف املاک این بنیاد، ضمن آنکه از مرحله بگمبگم فراتر رفته و اتفاق مثبتی در افزایش نظارت و پیشگیری از فساد و پیگیری بازگشت اموال تصرفشده، ارزیابی میشود، حکایت از رویکرد مبارزه با فساد بهعنوان عاملی تعیینکننده در انتخابات ۱۴۰۰ دارد.
فارغ از اینکه فتاح، داوطلب انتخابات شود یا نشود و مباحث مشارکت انتخابات، واکنشها و بازخورد اظهارات فتاح در جامعه، حکایت از آن دارد که در رویکرد مبارزه با فساد، نسبت داوطلبان با فساد در گام نخست انقلاب برای مردم اهمیت دارد و اینکه آنها تخلف داشتهاند یا در راستای مقابله با فساد و تخلف کوشیدهاند، تعیینکننده نهایی رأی مردم خواهد بود و به همین دلیل ساخت افشاگریهای بیشتری از سوی داوطلبان احتمالی خواهیم بود و باز هم پروندههایی چون املاک نجومی، حقوقهای نجوم ، آقازادهها و ژنهای خوب در انتخابات مطرح خواهند شد با این تفاوت که این بار فرد مطرحکننده باید پیگیر تخلف بوده و آن را به نتیجه برساند وگرنه مردم بگم یا گفتم را از کسی قبول نخواهند کرد.