این تصمیم که به خالی شدن زندانها از مجرمان جرایم مالی، دیه و جرایم خرد منجر شد، زندان را برای نگهداری زندانیان خطرناک و مجرمان سابقهداری که برای تأمین امنیت جامعه، حتما باید در زندان نگهداری شوند، فراهم کرد.
البته اتحاد خطرناک این دسته از مجرمان اعتراضهایی برای فرار زندانیان را سامان داد که اخبار آنها پیش از این منتشر شده است.
مجموع شرایط حاکم بر زندانها پس از کرونا، حکایت از آن دارد که کرونا اجرای تصمیم مهم جایگزینی حکم زندان را تسریع کرده و اکنون تمامی احکام زندانی که میتوانند پس از کرونا به احکام جایگزین تبدیل شوند، مشخص شدهاند.
در کنار این، شرایط نگهداری از زندانیان خطرناک و سابقهدار در زندان خالی از متهمان عادی نیز مشخص شده است.
در این سالها یکی از انتقادات به نظام دادرسی، سریعالصدور بودن حکم زندان برای تمامی متهمان بود و این اقدام موجب شده بود تا اقدام اندک قضاتی که از احکام جایگزین به جای حکم زندان استفاده میکردند، در جامعه بازتاب بسیاری پیدا کند.
در واقع این نوعی فرهنگسازی بود تا همگان بدانند لازم نیست افراد برای هر نوع جرمی بهویژه جرمهای سادهتر به زندان بروند و شرایط زندان و انگ زندانی و سوءسابقه را تحمل کنند.
در جامعه ایرانی معمولا نگاه خوبی به فردی که زندان را تجربه میکند، وجود ندارد و بیشتر افراد از وی فاصله میگیرند و در بیشتر مواقع، شرایط پس از زندان، فرد آزاد شده را به سوی جرم و فساد برده و بازگشت وی به زندان را با جرمی خطرناکتر تسهیل میکند.
در این شرایط، احکام جایگزین فرصتی را ایجاد میکرد تا فرد هم تنبیه شود و هم با بودن در جامعه مسیر اصلاح و خدمت به جامعه و همنوع را طی کند.
اکنون کرونا شرایطی را ایجاد کرده که زندانیهای معمولی و در مسیر اصلاح با بازگشت به جامعه در قالب مرخصی حتی از احکام جایگزین نیز برخوردار نشوند، اما بتوانند خارج از زندان دوران محکومیت خود را سپری کنند.
در واقع کرونا بر ضروری نبودن باقی ماندن بسیاری از زندانیها در زندان و لازم بودن تبدیل احکام آنها به احکام جایگزین تاکید کرده و این مهم را که در اصلاحات رئیس قوه قضاییه نیز هست، اثبات کرده است. با این اوصاف بهتر است احکام جایگزین زندانیان به مرخصی آمده به شرط مرتکب نشدن جرم در این مدت، صادر و بر صدور احکام مشابه برای مجرمانی با جرم مشابه در آینده تأکید شود تا زندان تنها مخصوص جرایم خطرناک و افرادی باشد که راه دیگری برای تنبیه آنها نیست.