هشدار به شورای شهر

حصار بنای "بدیع‌الحکما" باغ را ویران نکند

درست یک هفته پیش بود که رئیس شورای شهر همدان با اعلام اینکه درختان باغ بدیع‌الحکما به بهانه ساخت و ساز در آستانه قطع قرار دارد، گفت: باید ساخت و ساز در این باغ بر اساس اصول منطقی و قانونی شکل گیرد.
 بنا بر گزارشی که تسنیم از گفته‌های نظری منتشر کرده بود وی گفته بود «قرار بود بناها در محل‌های خالی از درخت ایجاد شود ولی در بازدیدی که به تازگی از این باغ داشتم، مشخص شد که مالکان به دنبال ساخت و‌ساز در نقاطی از باغ هستند که دارای درختان زیادی است».
این خبر بهانه‌ای بود تا پرونده جنجالی و حاشیه‌دار باغ بدیع‌الحکما که دو سال پیش با ورود بولدوزرها برای قطع درختان و آغاز دخل و تصرف در این اثر تاریخی و شریان تنفسی شهر همدان باز شده بود مجدداً بازخوانی شود.
همدان‌پیام یک روز پس از اظهارات ریاست شورای شهر همدان در مطلبی با بازخوانی پرونده باغ بدیع الحکما و اشاره به ارزش‌های تاریخی و طبیعی این عمارت، دغدغه‌های محیط دوستان و دلسوزان را به بازخوانی گذاشت و حتی با الگو گرفتن از اقدام شهرداری تهران در خرید خانه تاریخی دایی‌جان ناپلئون به شهرداری همدان پیشنهاد داد که این اثر در تراز آثار ملی را خریداری و از آن بهره‌برداری عمومی کند.
پس از انتشار این مطلب که هشداری برای جلوگیری از تغییر روند ساخت و ساز در این باغ بود- برابر آنچه نظری از مشاهدات خود در بازدید از این باغ عنوان کرده بود- این هدف را دنبال کرد که دستگاه‌های ناظر و مسئول را به این موضوع حساس کند.
 امری که مورد توجه علی‌اکبر نظری در آنجایی که گفته بود: «دستگاه‌های متولی باید در این زمینه ورود جدی داشته باشند تا از قطع درختان این باغ جلوگیری شود».
اما با این وصف چند روز پس از انتشار مطلب همسو با هشدارهای رئیس شورای شهر، وی در نامه‌ای آنچه به نقل از او منتشر شده را تکذیب کرد و روز بعد از آن هم در گفت وگو با خبرنگاران این‌گونه گفت: باغ «بدیع‌الحکما» بر اساس قانون ماده ۱۴ تفکیک شده و از نظر قانونی هیچ مشکلی ندارد و اینکه در بعضی از رسانه‌ها مطالبی مبنی بر تجاری‌سازی در باغ بدیع‌الحکما درج شده پایه و اساسی نداشته و صحیح نیست».
این اظهارات در حالی بود که در مطلب انتشار یافته در روزنامه همدان‌پیام، مطلبی بر اینکه تفکیک اراضی این بنا غیر قانونی بوده دیده نمی‌شود و بیان دغدغه‌ها از روی تأکید و یادآوری مسئولیت مدیریت شهری و دیگر دستگاه‌های متولی در حفظ باغ‌ها وشریان‌های تنفسی کلان شهر همدان بوده است.  در اهمیت این یادآوری و تأکید نیز همین بس که اگر در زمان دخل وتصرف و تغییرکاربری باغ‌ها چنین حساسیتی به خرج داده می‌شد شاهد تنگ شدن عرصه فضای سبز در بستر شهر نبودیم. از این‌رو به نظر می‌رسد رئیس شورای شهر در اتخاذ موضع شتاب انگیز عمل کرده و به این توجه نداشته که هشدار و تأکید همدان‌پیام اول اینکه مخاطبش فقط مدیریت شهری و شورای شهر نبوده و دوم اینکه تأکید مطلب دقیقاً در همسویی با تأکیداتی بوده که اعضای شورای شهر و شهرداری همدان در دوره اخیر محور کار قرار داده‌اند.
 در نظر بگیرید که عناوینی چون «نخستین کلان شهر سبز پایدار ایران» برگرفته از همین سو گیری‌هاست که همراهی با دغدغه‌های محیط زیست دوستان شهر بوده است.
اما بخش دوم موضع‌گیری ریاست شورای شهر همدان مهمتر وقابل تأمل‌تر از آنچه که در بخش نخست گفته است.
 در بخشی از این اظهارات آنچنان که مهر گزارش داده علی‌اکبر نظری همزمان برای تبرئه شورای شهر از تفکیک باغ بدیع الحکما با اشاره به مرمت و احیای بافت بنای قدیمی باغ بدیع الحکما اظهار کرد: «باید از افرادی که تفکیکی این باغ را انجام داده و در مرمت و حفظ آن تلاش کردند تقدیر و تشکر صورت گیرد، زیرا این بنا، یک بنای تاریخی و فرهنگی پایتخت تاریخ و تمدن ایران است».
این اظهارات در حالی بود که ضمیمه جوابیه رئیس شورای شهر همدان به همدان‌پیام تصاویری از مرمت عمارت بدیع الحکما دیده می‌شد که دلیل تشکر وی از تفکیک‌کنندگان باغ به این مرمت‌ها باز می‌گردد اما در همین تصاویر شاهد دیوارکشی‌هایی دور بنای بدیع الحکما هستیم که در ظاهر برای مرمت و حفظ بنا ساخته شده اما خطری پنهان را گوشزد می‌کند. دیوارکشی دور باغ بدیع الحکما به این معنا خطرناک است که عرصه را برای قلع و قمع انبوه درختان باغ و دخل و تصرف هر چه بیشتر، تغییر کاربری احتمالی و آنچه که «ساخت وساز در نقاط پر درخت خوانده شده» را فراهم می‌کند.
 امری که از ابتدای ماجرا نیز مورد طمع عده‌ای از سودجویان بود و اینک با این دیوار‌کشی که به تفکیک بخش طبیعی و ارزشمند باغ از بنای تاریخی انجامیده حیات خلوتی ایجاد کرده تا در پی جلب توجه به مرمت عمارت تاریخی،‌ راحت‌تر تبر به تن درختان باغ بزنند.
این همان مسأله‌ای بود که دو سال پیش محیط زیست دوستان را برانگیخت تا حلقه انسانی دور این باغ بزنند و برای حفظ آن دست به نامه‌نگاری و امضای طومار زده شود. در همان مطلب روز چهارشنبه هفته گذشته در همدان‌پیام نیز عنوان شد که جنبه طبیعی این باغ تاریخی به واسطه وجود درختان انبوه ارزشی کمتر از بنای تاریخی ندارد که نادیده انگاشته شود.
 شاید اگر خود بدیع الحکما هم زنده بود به جای اشتغال به خشت و ایوان به فکر جلوگیری از ویرانی باغ پر قدمت و سرسبز همدان می‌بود.  
هشدار همچنان باقی است که کار رسانه آگاهی‌رسانی و هشداردهی و باز کردن چشم جامعه به روی نقاط تاریک وپوشیده است.  نکته اما نادیده گرفتن این وجهه از سوی مسئولینی است که وظیفه‌ای جز حراست و حفاظت از داشته‌های طبیعی و زیستی و منافع عموم استان ندارد.