مدارس تاریخی همدان حفظ شود

 هنوز زنجیره تخریب خانه‌های تاریخی به ویژه مدرسه ظفر در سال 1400 را کسی از یاد نبرده است که خبر می‌رسد قرار است مدرسه تاریخی امام هم تغییر کاربری دهد.

آن زمان کمتر از یک ماه، و بدتر از آن در کمتر از یک روز سومین و چهارمین خانه‌ تاریخی که وضعیتی مشابه دو خانه‌ تاریخی دیگر در همدان داشتند تخریب شدند.

دهم مهر ۱۴۰۰ تخریب پرسر و صدای مدرسه تاریخی «ظفر» رخ داد؛ قدمی که مدیریت شهری همدان درست در نخستین روزهای آغاز سال تحصیلی برداشت و یکی از مدارس قدیمی این شهر را از بافت تاریخی همدان حذف کرد.

یک‌هفته پس از تخریب این مدرسه بود که، خانه‌ تاریخی دکتر شیری هم در حالی که مراحل ثبت در فهرست آثار ملی را می‌گذراند، تخریب شد.

بعد از گذشت کمتر از ۱۰ روز از دومین تخریب، خبر ‌رسید که دو خانه تاریخی دیگر یکی منسوب به خانجانی در محله آقاجانی بیگ و دیگری خانه‌ تاریخی خوشبخت در محله چُرچُره هم در کمتر از ۲۴ ساعت تخریب شدند.

هر چند برای این تخریب‌ها هر متولی دیگری را مقصر دانست اما به نظر می‌رسید که هر کدام از متولیان برای این موضوع با نشان دادن چراغ سبز از زیر بار این مهم گذشتند.

و اما حالا گفته می‌شود تصمیم‌گیران اینبار دست روی مدرسه دیگر با نام مدرسه امام گذاشته‌اند تا با رد و بدل کردن مجوزهای لازم این اثر تاریخی را نیز از همدان محو کنند.

 فعالیت نود ساله فعالیت دبیرستان امام

دبیرستان امام(ره) مربوط به دوره پهلوی است و در همدان، خیابان میرزاده عشقی واقع شده. این اثر که در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت۲۲۲۴ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده یکی از قدیمی‌ترین مراکز آموزشی همدان با حدود ۸۵ سال قدمت می‌باشد. معمار این اثر نیکلای مارکف معمار روس تبار ایرانی است.

با وجود اینکه درسال‌های گذشته شاهد تخریب، تجاوز و دست‌اندازی‌هایی در حریم مدارس تاریخی ازجمله دبیرستان امام بودیم، گفته می‌شود آموزش و پرورش هم در اقدامی تصمیم به واگذاری این واحد آموزشی (که نام آن درردیف مدارس ماندگار ثبت شده است و جزئی از خاطره جمعی و تجربه مشترک چندین نسل از دانش آموزان این دیار است) به دانشگاه فرهنگیان نموده است.

همچنین بر اساس شنیده‌ها اعلام شده برای سالتحصیلی 1402 - 1403 ازدانش آموزان ثبت‌نام به عمل نخواهد آمد.

این در حالی است که یکی از شرایط ثبت مدارس ماندگار، در کنار شاخص‌هایی چون قدمت، سابقه آموزشی اعتبار وپیشینه درخشان علمی، فرهنگی وتاریخی ومعماری و نیز چهره‌ها و شخصیتهای برجسته  فرهنگی، اجتماعی، سیاسی که ازاین مراکز فارغ التحصیل شده‌اند وجود دانش آموزان درحال تحصیل می‌باشد، بر اساس آئین‌نامه مدارس ماندگار نبود هریک از این شرایط می‌تواند این گونه مدارس را از ردیف مدارس ماندگارخارج نماید.

دبیرستان‌های ابن سینا، شریعتی، امام، مدارسی هستند که در نزد شهروندان همدانی از حرمت و قداست خاصی برخوردارند، بدون تردید هر گونه تغییر کاربری این مدارس، که هر یک به سهم خود در توسعه فرهنگی این دیار و نیز احساس تعلق و هویت‌بخشی به همه کسانی که در این مدارس تحصیل یا تدریس کرده‌اند ودر گذشته و در حال حاضرمنشا تحولات واثرات فرهنگی و اجتماعی در استان و کشور میباشند، موثر بوده‌اند واکنش منفی فعالان فرهنگی و شهروندان را به دنبال خواهد داشت.  

امیر شهاب رضویان  کارگردان سینما که از مدافعان میراث ماندگار است با اعلام نارضایتی از این موضوع در خصوص پیشینه دبیرستان در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: دبیرستان امام که پیش از انقلاب به عنوان هنرستان پهلوی شناخته می‌شد یکی از قدیمی‌ترین مراکز آموزشی شهر همدان است که پیش از آغاز سلطنت پهلوی با عنوان مدرسه نصرت توسط تعدادی از مشروطه خواهان شاخص همدان بنیان‌گذاری شد. این مدرسه توسط آقایان، شیخ موسی نصری، علی‌محمد آزاد، غمام و مظهر بنا نهاده شد.

امیرشهاب رضویان بیان کرد: بعد از انقلاب مشروطه که بسیاری از فعالان این حوزه در همدان به جای کار سیاسی به کار فرهنگی پرداختند توسعه مدارس در در دستور کار قرار گرفت که مدرسه نصرت، شرافت، تایید،محمدیه و کمال از این نمونه مدارس بودند.

وی افزود: با شکل‌گیری مدارس مدرن بعد از سال 1304 که مرحوم علی اصغر حکمت کفیل وزارت معارف پشتیبان اصلی آن بود مدارس مدرن تدریجاً در همدان هم تأسیس  و به تدریج مکتب‌خانه‌ها به دبستان و دبیرستان تبدیل شدند. مدرسه نصرت هم به دبیرستان پهلوی تغییر نام داد.

وی ادامه داد: در محل مدرسه نصرت ساختمان دبیرستان فعلی توسط نیکولا مارکوف معمار سرشناس آن دوران طراحی و ساخته شد که یک حرکت مهم فرهنگی برای توسعه فضای آموزشی در شهر همدان به حساب آمد.

رضویان ادامه داد: حدود 90 سال است که این دبیرستان یکی از شاخص‌ترین فضاهای آموزشی شهر بوده که خاطره جمعی بسیاری از شهروندان را در خود دارد این که این مدرسه زمانی بخواهد تغییر کاربری داده و به شکل دیگری در بیاید اتفاق قابل قبولی نیست و قطعاً گوشه ای از تاریخ همدان را از بین خواهد برد.

رضویان افزود: این مدرسه پسرانه قدیمی دهه‌ها به عنوان یک محیط امن و اثرگذارآموزشی  در شهر همدان فعال بوده که نباید در ساختار آن تغییری حاصل شود.

وی ادامه داد: اگر مسئولان همتی دارند بهتر است سردر این دبیرستان را که بیش از بیست سال پیش تخریب و به جای آن مغازه ساختند را به شکلی احیا کنند.

وی گفت: تغییر کاربری مدارس به شاخص‌های دیگر آموزشی پذیرفتنی نیست و باید بگذاریم هویت، تاریخ و خاطره‌های ما ماندگار باشد.

مدیر موزه آموزش و پرورش همدان نیز گفت: نباید چوب حراج به هویت مدارس ماندگار استان زده شود که البته در خصوص مدرسه ظفر ابن‌سینا و شریعتی این اتفاق افتاد.

سیدامیر قشمی گفت: واگذاری مدارس به سایر بخش‌ها و تغییر کاربری آن اشتباه بزرگی است که چوب حراج به تاریخ استان فرهنگ و تمدن ایران زمین خواهد زد.

 در پایان این خبر وقتی با مدیر دانشگاه فرهنگیان و مدیر کل آموزش و پرورش استان و برخی مسئولان مرتبط برای پیگیری خبر تماس گرفتیم متوجه شدیم که خوشبختانه موضوع واگذاری مدرسه به دانشگاه فرهنگیان منتفی شده که جای امیدواری داشت و امیدواریم این تصمیم همیشگی باشد.