سد اکباتان سرریز کرد

مصرف بی‌رویه سرریز نکند!

در خبرها آمده بود که مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای همدان از سرریز سد اکباتان سخن گفته و آن را معلول بارش های خوب چند ماه اخیر دانسته است.
مرتضی عزالدین در این اظهارات به میزان بارش اشاره کرده و گفته است که سال آبی 95-96 حدود 354 میلیمتر بارندگی در سطح استان همدان رخ داده که این امر سبب افزایش منابع آبی استان همدان شده است.
وی افزود: خوشبختانه میزان ورودی سد اکباتان و دیگر سدهای استان همدان از جمله کلان، سرابی و آبشینه بهبود یافته است.
عزالدین با بیان اینکه در حال حاضر 27 هزار لیتر در ثانیه آب وارد سد اکباتان می‌شود گفت که از سوی دیگر بیش چهار هزار لیتر در ثانیه به صورت سرریز از سد اکباتان خارج می‌شود.
وی تصریح کرد: در حال حاضر ذخیره سد اکباتان همدان به بیش از 36 میلیون مترمکعب رسیده و سد سرریز کرده است که براساس پیش‌بینی‌ها سرریز سد تا بیش از یک ماه آینده ادامه دارد.
عزالدین همچنین با اشاره به اینکه سد سرابی تویسرکان نیز روز یکشنبه سرریز کرده است افزود این سد 9 میلیون و 500 هزار مترمکعب ذخیره داشته و ورودی آب در این سد چهار هزار لیتر در ثانیه است.
این آمار به همراه جدول دقیق محاسبات وزنی و حسابی و نمایش درصد تغییرات آبی نسبت به سال گذشته جملگی حکایت از آن دارند که گویا مردم نباید نگران قطعی آب باشند و کشاورزان نیز نباید شاهد افت محصول و یا آفت های خشکسالی باشند.
اما همه ماجرا این نیست. بلکه همواره مشکلات ما در حوزه آب از دو ضعف بنیادین رنج می برد:
 مدیریت مصرف و مدیریت زیرساخت ها
با اینکه مردم ما به وضوح از کمبود آب رنج می برند و نقشه های پراکندگی بارش در سراسر ایران نشان می دهد که اقلیم ما خشک و گرم است، اما فرهنگ سازی برای مصرف بی رویه آب آنچنان که باید و شاید از دوران ابتدایی آغاز نشده و با سرریز شدن سدها مردم فراموش می کنند که روزی مجبور به صرفه جویی و جیره بندی شده اند و امروز نباید خشکسالی را فراموش کنند.
از سوی دیگر بارها شاهد آن بوده ایم که در زمان بحران و فشار بر زندگی مردم، برخی مسئولان به دنبال راه چاره گشته و بالاخره در میان برنامه های سهمیه بندی، پروژه افزایش ارتفاع تاج سد اکباتان را کلید زده اند شاید بتوانند در سالهای بعد ذخیره سازی بهتری انجام دهند. احداث سدهای آبشینه، سیاه کمر، شیرین سو، سرابی و سد ناتمام شنجور، پروژه انتقال آب از سد شنجور؛ از جمله ظرفیت هایی است که برای جبران کمبود منابع ذخیره آب کلید زده شده و با سختی به اتمام رسیده و یا ناتمام مانده اند.
ضعف ساختاری از در مدیریت دقیق و برنامه ریزی شده آب، یک مشکل تاریخی است و مولود یک دولت یا چند دولت نیست. اما حل آن قطعا بر عهده تمامی دولتهاست.
امروز اما خوشبختانه با اصلاح برخی ساختارهای معیوب در چرخه حفظ و نگهداری و یا خروج منابع عظیم آب از استان، شاهد آن هستیم که تا حدودی مشکل جیره بندی مرتفع شده و کشاورزان نیز با تعطیلی برخی چاه های غیرمجاز و روی آوردن به آبیاری قطره ای، سهم خود در حفظ و نگهداری از منابع آبی را ادا کرده اند.
سر ریز سد اکباتان خبر بسیار خوشایندی برای همه ماست. اما اول از همه خیال مدیران را راحت می کند چرا که با چالش های همه ساله مواجه نیستند و کافیست که با اندکی دقت و تلاش برای مراقبت از پرت و هدررفت آب آشامیدنی، به وظایف روزانه خود مبادرت کنند.
اما آیا این کافی است که در شرایط وفور نعمت تلاش خود را روزمره کرده و پیش بینی بحران را نکنیم؟
بی شک در بهترین حالت بارش ها، هنوز فاصله بین میزان بارش در سالهای اخیر با دو دهه پیش بسیار زیاد است.
از سوی دیگر افزایش بی رویه جمعیت، هجوم به شهرها و پدیده مهاجرت روستائیان، بالا رفتن سطح رفاه مردم و استفاده بی رویه از آب می تواند همین مقدار از منابع را به سرعت ببلعد.
حال باید منتظر بمانیم و ببینیم که آیا مردم ما فرهنگ استفاده صحیح از آب آشامیدنی و تغییر الگوی مصرف را آموخته و بکار بسته اند و یا اینکه در پایان فصل پاییز، همچنان با کمبود مواجه خواهیم شد؟