سال گذشته که همدان با بحران کم آبی روبرو شد، دستگاه های مختلف احساس وظیفه کردند و هر کدام به نوبه خود درصدد کاهش تنش آبی برآمدند. در رأس این سازمان ها، وزارت جهاد کشاورزی قرار داشت که ادعای کارشناسان مبنی بر بیشترین مصرف آب در بخش کشاورزی علی الخصوص در برخی محصولات پر آب بر سبب شد تا جهاد کشاورزی از طرحی به نام الگوی کشت رونمایی کند و استان همدان به عنوان نخستین محل برای اجرای این طرح انتخاب شود.
در طرح الگوی کشت برخی محصولات زراعی به طور صحیح و با توجه به ظرفیت های طبیعی منطقه جانمایی می شود، در این طرح محصولات باید نسبت به شرایط آب و هوایی آن منطقه کشت شود تا در پایان بیشترین میزان بهره برداری مورد محاسبه قرار گیرد.
رئیس جهادکشاورزی استان بیان کرده؛ در این طرح از کشاورزان خواسته ایم تا بجای محصولات پر آب بری مانند یونجه،چغندر قند،سیب زمینی و... محصولات کم آب بر مانند مانند دانه های روغنی یا گیاهان دارویی بکارند.
به گفته مسئولان تاکنون حدود هزار هکتار از زمین های دیم استان برای نخستین بار با سند الگوی کشت اجرایی و عملیاتی شده است.اما اینکه این آمار تا چه اندازه به واقعیت نزدیک است مشخص نیست زیرا حدود 90درصد از اراضی کشاورزی خصوصی است و نمی توان به سادگی کشاورزان را مجاب به تغییر کشت چندین ساله خود کرد.
پرسشی که در اینجا مطرح است، اگر این مقدار اعلام شده صحیح باشد، باید اکنون که فصل برداشت محصولات زراعی است میزان سود و زیان حاصل از اجرای طرح را به کشاورزان دیگر گزارش شود. زیرا برخی کشاورزان اجرای این طرح را روی زمین های خود قابل قبول نمی دانند چرا که منابع درآمدزایی آن ها را تحت تأثیر قرار می دهد.
برخی از این کشاورزان با توجیه اینکه ما منبع درآمد دیگری به غیر از کشاورزی نداریم همچنان از اجرای این طرح خودداری می کنند.
یکی از مشکلاتی که در سد راه اجرای این برنامه قرار دارد، نمیتوان به سادگی کشاورز را مجاب به تغییر کشت کرد و عملیاتی شدن این طرح نیاز به فرهنگسازی دارد که متولیان امر با ایجاد مزارع الگویی در یک منطقه باید سعی کنند تا کشاورزان را ترغیب به کشت محصولات کم آبر کنند.
فرهنگسازی به شکل آموزش و مشاهده نمونه های عینی سبب می شود تا تولید کنندگان و بهره برداران با تغییر نگرش برداشت نمونه های مشابه و سود حاصل از الگوی کشت را دریابند.
البته به گفته برخی کارشناسان برنامه اصلاح الگوی کشت بیشتر شبیه شعار است تا اینکه اقدامی عملی باشد. زیرا برنامه کشت کشاورزان تابع شرایط بازار است اگر محصولی امسال خوب بفروشد سال آینده عمده کشاورزان آن محصول را کشت می‌کنند و بالعکس . البته نا گفته نماند که مورد محسوس و تأثیرگذاری نیز در رابطه با الگوی کشت مشاهده نشده است.
به طورکلی باید اذعان کرد در حوزه شفافیت بخش کشاورزی بسیار ضعیف عمل شده و اکثر مشکلات موجود در حوزه کشاورزی ازجمله بی نظمی بازار ، تولید محصولات کشاورزی، تحقیقات غیر هدفمند ناشی از نبود شفافیت اطلاعات در حوزه کشاورزی است. که رهبری نیز چندماه قبل در بازدید از نمایشگاه توانمندی های تولید داخل خطاب به وزیر سابق جهاد کشاورزی گفتند: از کجا می‌گویید تولید گندم ۱۱ میلیون تن است؟ این یک عدد حدسی است. راه درست راه مجلس و قانون است.
در مرحله اجرای طرح اصلاح الگوی کشت نیز با مسائلی مواجه هستیم؛ که عمده مشکل فراهم نبودن زیرساخت ها است. به طور قطع اجرای چنین طرحی نیازمند برخی زیرساخت‌های فنی، مالی و دانشی است تا کشاورز مجاب به انجام آن گردد.
